1 | ایران | تهران | گویش ها تصویری و صوتی به لهجه تهرانی *** فرهنگ لغات و دیکشنری لهجه تهرانی سرچالی *** محله عودلاجان *** بیمارستان دکتر سپیر *** حمام کشوریه *** سرای سالمندان یهود *** مصاپزی *** بهشتیه خاوران *** کنیساها 31 مقاله *** مدارس: 6 مقاله *** میقوه ها : 5 مقاله *** انجمن کلیمیان تهران *** کتابخانه انجمن کلیمیان تهران *** خانه جوانان یهود تهران *** سازمان بانوان یهود ایران *** عکسهای خاطره انگیز تهران *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 6000 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
2 | ایران | شیراز | ویدئوهای گویشهای شیرازی *** فرهنگ لغات و دیکشنری گویش شیرازی *** کنیساها 22 مقاله *** انجمن کلیمیان شیراز *** محله کلیمیان شیراز *** مدرسه کوثر *** میقوه *** سازمان بانوان *** مجتمع وحدت – سرای سالمندان *** کلاس عبری کودکان شیراز *** مصا پزی شیراز *** بهشتیه شیراز *** عکسهای خاطره انگیز. |
3 | ایران | اصفهان | ویدئوهای گویش یهودیان اصفهان *** کتاب گویش جیدی اصفهانی *** کنیساها 19 مقاله *** زیارتگاه ملا ماری *** زیارتگاه سارا بت آشر *** محله جویباره *** میقوه *** عکس های خاطره انگیز *** تاریخ شفاهی یهودیان اصفهان *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 2500 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
4 | ایران | یزد | گویش کلیمیان یزد یا زبانِ جیدی یزدی *** ویدئوهای گویش یزدی کلیمیان *** کنیساها (8) *** محله کلیمیان یزد *** مدرسه آلیانس یزد *** میدراش هاراو اورشرگا *** میقوه یزد *** مصا پزی یزد *** بهشتیه *** عکسهای خاطره انگیز *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 4000 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
5 | ایران | کاشان | ویدئوی گویش کلیمیان کاشان *** فرهنگ لغات و دیکشنری گویش کاشانی 1 *** فرهنگ لغات و دیکشنری گویش کاشانی 2 *** مقاله ی تحلیلی گویش کلیمیان کاشان *** پیشینه تاریخ کلیمیان کاشان *** مدرسه آقا یقوتییل *** آرشیو عکسها و اسناد قدیمی *** بهشتیه *** زیارتگاه موشه هلوی *** عکسهای خاطره انگیز *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 600 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
6 | ایران | بم | بم نیز دارای جمعیت یهودی کوچکی بوده که بخشی از تاریخ این شهر را تشکیل میدادند.در ارگ باستانی بم بخش ایان نشین دارای چند قسمت از جمله، میتوان به خانه سیستانی های و خانه یهودیان . |
7 | ایران | گیلیارد دماوند | قبرستان گیلیارد دماوند، یکی از مهمترین و تاریخیترین قبرستانهای یهودیان در ایران است که قدمت آن به بیش از ۲۵۰۰ سال میرسد. این قبرستان با مساحتی بالغ بر ۱۳۷۵۰۰ متر مربع، دارای بخشهای قدیمی و جدید است. متأسفانه، به دلیل عدم رسیدگی و تخریب، این مکان ارزشمند تاریخی در خطر نابودی قرار دارد و نیازمند حفاظت و مرمت است تا تاریخ و فرهنگ یهودیان ایران برای نسلهای آینده حفظ شود. |
8 | ایران | بابل | تاریخچه حضور یهودیان در بابل *** کنیسای خشنود |
9 | ایران | رشت | جهود محله *** خوراک های مهم و سنتی مردم گیلان و مازندران *** ترانه گیلکی *** خاطرات رشت *** خاطرات دهه 1350 *** آداب و رسوم *** آموزش زبان گیلکی 2 *** آموزش زبان گیلکی 1 *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 300 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
10 | ایران | ارومیه | کنیسای بزرگ ارومیه، واقع در خیابان مطهری، یکی از مهمترین کنیساهای باقیمانده در ارومیه است. این کنیسا در دهه ۱۲۸۰ خورشیدی توسط 'مئیر عبدالله خان حکیم' و همسرش 'مارال' ساخته شد. با مهاجرت یهودیان پس از انقلاب اسلامی، این کنیسا متروکه شد. ساختمان مستطیلی آن با آجرهای مربع و سقف چوبی تزئین شده و کتیبههای عبری از سال ۱۱۲۷ خورشیدی در آن نصب شده است *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 350 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
11 | ایران | همدان | یهودیان همدان و مدرسه آلیانس *** کنیسای بزرگ همدان *** بهشتیه همدان *** میقوه همدان *** عکسهای خاطره انگیز همدان *** استر و مردخای *** گویش یهودیان همدان *** فرهنگ لغات و دیکشنری گویش همدانی (راجی ) *** ملکه استر *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 8000 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
12 | ایران | کرمانشاه | ویدئوی گویش کرمانشاهی *** کنیسا *** میقوه *** بهشتیه *** عکسهای خاطره انگیز کرمانشاه *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 200 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
13 | ایران | سنندج | ویدئوی گوشی کردی (آرامیت) *** محله یهودیان سنندج *** کنیسای سنندج *** محوطه ی بیرونی کنیسا سنندج *** عکسهای خاطره انگیز سنندج *** عکسهای خاطره انگیز کردستان(سنندج) *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 2000 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
14 | ایران | شوش | زیارتگاه دانیال نبی *** پایتخت ایران در دوره استر و مردخای |
15 | ایران | آبادان | آرامستان یهودیان آبادان |
16 | ایران | بوشهر | یهودیان بوشهر تاریخ طولانی در این شهر دارند و در گذشته دو کنیسه داشتهاند. یکی از کنیسهها تخریب شده و دیگری به ویرانهای تبدیل شده است. یهودیان بوشهر در مشاغلی مانند زرگری، پارچهفروشی و داروفروشی فعالیت داشتند. با مهاجرتهای متعدد به اسرائیل و آمریکا، جمعیت یهودیان بوشهر به شدت کاهش یافته و تنها یک خانواده یهودی در این شهر باقی مانده است. *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 400 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
17 | ایران | اردستان | اردستان، شهری کهن در ایران، دارای تاریخچهای باستانی است که به دوران اردشیر دوم هخامنشی و پارتها بازمیگردد. این شهر در زمان اشکانیان و ساسانیان به اوج آبادانی رسید. محلهای به نام 'لب جوی کوشک' تا دوران پهلوی دوم میزبان چند خانواده یهودی بود. در دوران پیش از اسلام، روستای زاغل ساکنان یهودی داشت و مسجدی با دو قبله به سوی اورشلیم و مکه وجود داشت. در دوران معاصر، یهودیان اردستان شامل چهار خانواده بودند که در تجارت و طب فعالیت داشتند. |
18 | ایران | بروجرد | کنیسای بروجرد *** محله کلیمیان بروجرد *** بهشتیه بروجرد *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 1500 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
19 | ایران | گلپایگان | یهودیان گلپایگان از مهاجران یهودی اصفهان بودند که پس از حمله مغول به این شهر کوچ کردند. این شهر در دورههای مختلف تاریخی از جمله ساسانیان، صفویه و قاجاریه تحت تأثیر قرار گرفت. یهودیان گلپایگان در ابتدا در اصفهان مستقر بودند و پس از فشارها و قوانین سختگیرانه به مناطق اطراف مهاجرت کردند. در دوران قاجاریه، تعصب برای مسلمان کردن یهودیان شدت یافت و آثار تاریخی یهودی مانند کنیساها به مساجد تبدیل شدند. |
20 | ایران | کرمان | گویش ها ی تصویری و صوتی به لهجه کرمان *** مقاله گویش کلیمیان کرمان *** کنیسا *** محله *** بهشتیه *** میقوه *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 470 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
21 | ایران | رفسنجان | کنیسا قدیم *** کنیسا جدید *** بهشتیه *** میقوه *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 70 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
22 | ایران | مشهد | ویدئوی گویش مشهدی *** فرهنگ لغات و دیکشنری گویش مشهدی (آنوسی) *** تاریخچه مختصر جامعه یهودیان مشهدی *** کنیسای لوی های مشهد *** محله کلیمیان مشهد *** میقوه کلیمیان مشهد *** گویش کلیمیان مشهد *** عکسهای خاطره انگیز *** :تهران *** انجمن خراسانی ها *** کنیسا خراسانی ها *** کنیسای لویان *** کنیسا عبدالله زاده *** کنیسای عزیز خان *** کنیسا رفیع نیا *** کنیسا نصرت *** کنیسای هارامبام |
23 | ایران | سیرجان | کاروان سرای یهودیان *** آرامستان یهودیان |
24 | ایران | پیربکران | در استان اصفهان واقع شده است و به دلیل وجود آرامگاه ساراخاتون، از قدیمیترین زیارتگاههای یهودیان در ایران شناخته میشود. |
25 | ایران | تویسرکان | یکی از مهمترین زیارتگاه های یهودیان و سایر ادیان،آرامگاه حبقوق نبی سالیانه بسیاری مشتاقان هرساله به زیارت این پیامبر یهودی می آیند *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 350 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. بیستون چهار دکان دار |
26 | ایران | قزوین | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 50 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. زیاتگاه چهار نبی به اسم یهودیان می شناسند |
27 | ایران | کامیاران | در گذشته این شهر محله یهودینشین داشته |
28 | ایران | سقز | در گذشته این شهر محله یهودینشین داشته |
29 | ایران | خرمشهر | در گذشته این شهر محله یهودینشین داشته |
30 | ایران | خونسار | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 800 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
31 | ایران | نطنز | در گذشته این شهر محله یهودینشین داشته |
32 | ایران | نیشابور | در گذشته این شهر محله یهودینشین داشته |
33 | ایران | نهاوند | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 600 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
34 | ایران | مهاباد | در گذشته این شهر محله یهودینشین داشته |
35 | ایران | بهبهان | قبلاً محله یهودینشین داشته است *** اولین نماینده یهودیان در مجلس شورای ملی؛ آیتالله سید عبدالله بهبهانی بود (1285 هجری شمسی). |
36 | ایران | زرقان | تا حدود دهه ۵۰ شمسی محله یهودینشین داشته *** یک هفطارا با ترجمه اوراهام بخشی شوحط زرقانی موجود است *** شاعری به نام ابن سیمان زرقونی در زمینه میدراش فعالیت داشته است *** نمونههای کتوباهای عبری زرقان *** نامههای کهن به خط عبری و زبان فارسی (فارسیهودی) *** یوسف بن سیمان زرقونی، شاعر یهودی از شهر کوچک زرقان بوده که آثار وی حتی در میان یهودیان بخارا نیز بازنویسی شده است. *** بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 100 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
37 | ایران | کاخ تَچَر | یادگاریهای بسیاری از یهودیان از روزگار ساسانی تا روزگار معاصر بر دیوارههای آن دیده شده است. |
38 | ایران | تخت جمشید | قدیمیترین علامت ستاره داوود جهان؛بصورت یک گرافیتی سوزنی در تخت جمشید وجود دارد که همدوره هخامنشی است. |
39 | ایران | اصطخر | احتمالا در ایام باستان، یهودینشین داشته است. و در بین گرافیتیهای تختجمشید امضایی با نام "شالیح من مدینت اصطخر" دیده شده. |
40 | ایران | خارک | آثاری از یهودیان در جزیره خارک وجود دارد. چند شعر به زبان آرامی از دوره ساسانی در این جزیره یافت شده است. در کنار آنها منورا (شمعدان پنجشاخه) نیز ترسیم شده است (منورای پنجشاخه در تخت جمشید، نقش رستم، مقبره کورش، حرم خشایاشاه و آثار باستانی فلسطین دیده میشود و در آثار پیدا شده در خارک نیز منورای پنجشاخه دیده میشود که به این ترتیب ظن ارتباط منورای پنجشاخه را با فرهنگ یهود تقویت میکند). |
41 | ایران | نقش رستم | از میان نوشتههای سوزنی در نقشرستم و روی نگارۀ دیهیمستانی اردشیر پابگان از اُهرمزد، تاکنون دستکم ده نوشتۀ سوزنی آرامی-عبری متعلق به کلیمیان شناسایی شده است. در شش مورد واژۀ «براخا» به کار رفته است. احتمالا به دلیل جایگاه والای اردشیر پابگان در فرهنگ ایرانی و در میان کلیمیان ایرانی زمانهای قدیم بوده است. |
42 | ایران | کافر کوه | در خراسان واقع شده و علاوه بر نوشتههای پارتی، نوشتهها و گرافیتیهایی از یهودیان به زبان عبری در این مکان دیده شده است. |
43 | ایران | حرم خشایارشاه | ۵ یا ۶ یادگاری سوزنی و گرافیتی وجود دارد که حداقل سه تا از آنها به زبان آرامی یهودی بابلی است. |
44 | ایران | لار | دو کتاب ادبی به نام سرگذشت گویمی و سرگذشت گویمی ثانی نوشته "بابای بن لطف و بابای بن فرهاد" که اشعار آنها در رابطه سرگذشت یهودیان در زمان شاه عباس صفوی است و منشا به وجود آمدنشان، شهر لار میباشد. یهودیان لار یکی از اولین جمعیتهای منحل شده یهودیان ایران به شمار میروند. |
45 | ایران | اهواز | پروفسور مکنزی دستنوشتههایی به فارسیهود پیدا کرده به عنوان «مصالحهنامه اهواز» مربوط به سال 1021 سال 399 خورشیدی و همچنین یک نامه «اهواز به مصر» در سال 404 خورشیدی نوشته شده به عربیهود با موضوعات تجارت ابریشم بوده. |
46 | ایران | گرگان | متن فارسیهودی در گنیزای قاهره مصر پیدا شده که احتمالا مربوط به یهودیان ساکن در شهر گرگان بوده. |
47 | ایران | فرح آباد ساری | محله یهودینشین داشته (که در دوره شاه عباس صفوی از لار به آنجا کوچانده شده بودند). |
48 | ایران | اراک | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 350 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
49 | ایران | اسد آباد | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 8 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
50 | ایران | برازجان | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 100 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
51 | ایران | بیجار | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 300 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
52 | ایران | جهرم | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 400 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
53 | ایران | چشمه اسحاق کبیدن (حوالی کرمان) | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 30 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
54 | ایران | خرم آباد | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 300 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
55 | ایران | خمین | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 60 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
56 | ایران | خندان | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 100 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
57 | ایران | داراب | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 150 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
58 | ایران | دیر | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 150 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
59 | ایران | زنجان | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 120 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
60 | ایران | زهاب فریمان | احتمالا شاید بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 50 نفر یهودی در این روستا ساکن بودند. |
61 | ایران | سرپل ذهاب | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 70 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
62 | ایران | سنقر | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 30 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
63 | ایران | سیاه کل | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 100 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
64 | ایران | قصر شیرین | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 250 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
65 | ایران | ساوجبلاغ | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 800 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
66 | ایران | اشنویه | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 240 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
67 | ایران | میاندوآب | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 400 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
68 | ایران | نوبندان | بین دهی 1310 تا 1320 شمسی حدود 500 نفر یهودی در این شهر ساکن بودند. |
69 | ایران | فسا | در گذشته این شهر محله یهودینشین داشته |
70 | ایران | ساوه | در شهرستان ساوه، سال ۱۳۷۵ شمسی: چند سنگ قبر با قدمت طولانی به زبان عبری در بناهای مذهبی پیدا شده |
71 | آذربایجان | گنجه | گنجه یکی از شهرهای مهم تاریخی آذربایجان که یهودیان نیز در آن سکونت داشتهاند.. |
72 | آذربایجان | شکی | شکی شهری دیگر که در گذشته جامعه یهودی داشته است. |
73 | آذربایجان | سومقاییت | سومقاییت شهری صنعتی که جامعه یهودی کوچکی دارد. با آغاز دهه 1960، جامعه یهودی آذربایجان از جمله شهر سومقاییت احیای فرهنگی را تجربه کرد. |
74 | آذربایجان | باکو | باکو پایتخت آذربایجان و یکی از مراکز اصلی جمعیت یهودی در طول تاریخ. یهودیان در باکو جامعهای فعال و پویا داشتند. |
75 | آذربایجان | قوبا | روستایی در شمال آذربایجان است که به داشتن یک جامعه عمدتا یهودی معروف به یهودیان کوهستان یا کوهستانی شناخته میشود. این روستا یکی از معدود مناطق در جهان است که جامعه یهودی به طور اکثریت در آن ساکن است و تاریخ طولانی در این منطقه دارد. |
76 | ارمنستان | وانادزور | وانادزور، یکی از شهرهای بزرگ ارمنستان که یهودیان در گذشته در آن زندگی میکردند. |
77 | ارمنستان | گیومری | گیومری، یک از شهرهای ارمنستان که در گذشته یهودیان در آن قبلا ساکن بودند. |
78 | ارمنستان | یرِوان | یرِوان، پایتخت و بزرگترین شهر ارمنستان، همیشه میزبان جمعیت کوچکی از یهودیان بوده است و همچنان مرکز اصلی جمعیت یهودی در ارمنستان است و یک کنیسه فعال در این شهر وجود دارد. |
79 | ازبکستان | تاشکند | تاشکند، پایتخت ازبکستان، از قرن نوزدهم به بعد جمعیت یهودی قابل توجهی داشت. همچنان میزبان جامعه یهودی است و چندین کنیسه و مراکز فرهنگی یهودی در این شهر وجود دارد. |
80 | ازبکستان | خیوه | خیوه شهری با جمعیت یهودی قابل توجه بود. |
81 | ازبکستان | شهرسبز | شهرسبز شهر تاریخی دیگری که یهودیان در آن زندگی میکردند. |
82 | ازبکستان | سمرقند | سمرقند یکی دیگر از شهرهای مهم تاریخی که جمعیت قابل توجهی از یهودیان در آن سکونت داشتند. |
83 | ازبکستان | بخارا | بخارا مرکز تاریخی یهودیان بخارایی و یکی از مهمترین مراکز یهودی در آسیای مرکزی *** سمرقند و بخارا: آثار فارسیهود بسیاری پیدا شده که مربوط به پایان سده ی 17 تا سده 19 میلادی می باشد. |
84 | افغانستان | مزار شریف | مزار شریف، نیز یکی از شهرهای مهم یهودینشین در افغانستان بود. جمعیت یهودی در این شهر نسبتاً کوچک بود، اما آنها در تجارت و کسب و کارهای محلی نقش داشتند. |
85 | افغانستان | کابل | کابل، پایتخت افغانستان، یکی از مهمترین مراکز یهودیان در این کشور بود. یهودیان کابل به تجارت، صنعت و صنایع دستی مشغول بودند. در اواسط قرن بیستم، جامعه یهودی کابل شامل چند صد نفر بود، اما پس از تشکیل دولت اسرائیل و تنشهای منطقهای، بیشتر یهودیان این شهر به اسرائیل مهاجرت کردند. |
86 | افغانستان | هرات | هرات، یکی دیگر از مراکز مهم یهودیان در افغانستان بود. یهودیان هرات در تجارت و صنایع دستی نقش داشتند و جامعه یهودی پررونقی داشتند. کنیسهها و مدارس یهودی در این شهر تأسیس شده بودند و یهودیان در جامعه محلی نقش فعالی داشتند. بیشتر یهودیان هرات در دهههای اخیر به اسرائیل مهاجرت کردهاند و امروزه تعداد کمی از یهودیان در هرات باقی ماندهاند. |
87 | افغانستان | بامیان | در غاری آثاری پیدا شده مربوط به سده چهارم تا ششم هجری شمسی بعد از یورش مغولان شامل شعر، نوا، متون دینی به زبان فارسی، عربی و آرامی بوده. |
88 | افغانستان | غزنه | نیز محله یهودینشین داشته. |
89 | افغانستان | غور | کنار مناره جام واقع در فیروزکوه افغانستان گورنوشتههای زیادی وجود دارد که نزدیک به 805 تای آنها به زبان عبری، آرامی، فارسی هستند. مربوط به قرن پنج شمسی. |
90 | اوکراین | کریمه | جامعه یهودی کریمه به دوران باستان بازمیگردد *** یهودیان قرائیم در کریمه سکونت داشتند و از خود آثار فارسی، عبری و عربی به جا گذاشتهاند *** یهودیان اشکنازی و سفاردی نیز در طول تاریخ در کریمه حضور داشتهاند *** گنیزای کریمه وجود داشته به نام گنیزای کافا یا تئودوسیا مربوط به چوفوتکاله به معنای "قلعه یا دژ یهودی" در نزدیکی باخچسارای واقع شده و در گذشته به عنوان محلی برای سکونت قارائیها (یهودیان قرائیم) شناخته میشد *** این جمعیت در این منطقه تأثیر زیادی بر زندگی فرهنگی و اجتماعی داشتند و در قرون وسطی بهعنوان یک جامعه پررونق شناخته میشدند اما این منطقه به تدریج به خاطر تحولات سیاسی و اقتصادی از بین رفت و تا اواخر قرن نوزدهم تقریباً خالی از سکنه شد *** در حال حاضر، چوفوتکاله به عنوان یک محوطه تاریخی مورد بازدید قرار میگیرد و نشانههایی از تاریخ غنی یهودیان در کریمه را به نمایش میگذارد. |
91 | بحرین | بحرین | در گذشته این شهر محله یهودینشین داشته |
92 | پاکستان | لاهور | لاهور یکی دیگر از شهرهایی بود که یهودیان در آن زندگی میکردند. کنیسههای کوچکتری در این شهر وجود داشتند، اما بیشتر جمعیت یهودی به دیگر مناطق مهاجرت کردهاند. |
93 | پاکستان | کراچی | کراچی بزرگترین جامعه یهودی پاکستان را در خود جای داده بود. یهودیان بغدادی در این شهر زندگی میکردند و معبد 'ماگین شالوم' که در سال 1893 تأسیس شد، یکی از مهمترین کنیسههای کراچی بود. این کنیسه در سال 1988 تخریب شد. در دهههای اخیر، جمعیت یهودی کراچی به شدت کاهش یافته است . |
94 | تاجیکستان | خجند | خجند نیز دارای جمعیت یهودی کوچکی بوده که بخشی از تاریخ این شهر را تشکیل میدهند. |
95 | تاجیکستان | قورغانتپه | قورغانتپه نیز دارای جمعیت یهودی کوچکی بوده که بخشی از تاریخ این شهر را تشکیل میدهند. |
96 | تاجیکستان | دوشنبه | دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، جامعه یهودی بزرگی داشت. هنوز هم تعداد کمی از یهودیان در این شهر زندگی میکنند و کنیسهای در اینجا فعال است. |
97 | ترکمنستان | مرو | محلههای یهودینشین داشته و اسناد فارسیهودی قرائیم پیدا شده. |
98 | ترکمنستان | چارجو | چارجو، شهری در شرق ترکمنستان جمعیت یهودی کمی در این شهر باقی مانده است. |
99 | ترکمنستان | تاشآوز | تاشآوز، تعداد کمی از یهودیان هنوز در این شهر زندگی میکنند. |
100 | ترکمنستان | عشقآباد | عشقآباد، پایتخت ترکمنستان که جامعه یهودی قابل توجهی در دوران شوروی داشت اگرچه تعداد یهودیان بسیار کاهش یافته است. |
101 | ترکیه | ازمیر | ازمیر، یکی دیگر از شهرهای مهم یهودینشین ترکیه است. جامعه یهودی ازمیر در قرن 17 میلادی به یکی از مراکز فرهنگی و مذهبی مهم یهودیان تبدیل شد. |
102 | ترکیه | ادیرنه | ادیرنه، یکی از شهرهای تاریخی ترکیه، نیز دارای جامعه یهودی قدیمی است. یهودیان از دوران بیزانس در ادیرنه حضور داشتند و در دوران عثمانی بهویژه در قرن 15 میلادی، جامعه یهودی قرائیم این شهر به طور قابل توجهی رشد کرد. |
103 | ترکیه | بورسا | بورسا یکی دیگر از شهرهای مهم یهودینشین ترکیه است. جامعه یهودی بورسا به قرون وسطی بازمیگردد و پس از اخراج یهودیان از اسپانیا، تعداد یهودیان این شهر افزایش یافت. |
104 | ترکیه | استانبول | استانبول، پایتخت فرهنگی و تاریخی ترکیه، یکی از قدیمیترین و بزرگترین جوامع یهودی در این کشور را دارد. حضور یهودیان در استانبول به دوران بیزانس بازمیگردد و در دوران عثمانی، پس از اخراج یهودیان از اسپانیا در سال 1492، جامعه یهودی استانبول بهطور قابل توجهی رشد کرد. |
105 | ترکیه | آنکارا | آنکارا، پایتخت ترکیه، نیز دارای جمعیت یهودی کوچکی است. تاریخچه یهودیان در آنکارا به دوران باستان بازمیگردد. |
106 | چین | شانگهای | شانگهای در اوایل قرن بیستم و به ویژه در طول جنگ جهانی دوم، به مقصد مهمی برای یهودیان پناهجو تبدیل شد. شهر شانگهای دارای چندین کنیسه و مناطق یهودینشین بود. |
107 | چین | ترکستان چین | در آبادی به نام "دندان اویلیق" (جنوب بیابانهای تکلهمکان در غرب چین) یا ختن دو نامه فارسیهود پیدا شده با نام دندان اویلیق1 و دندان اویلیق2 که تاکنون قدیمیترین نوشتههای فارسی به خط عبری نوشته شده است. در عصر فرمانروایی "تانگ" در چین (سده 8 و 9 میلادی). |
108 | چین | هنان | سنگ یادمان مربوط به یهودیان پیدا شده که در 1489 نوشته شده و 1663 بازسازی شده. همچنین در آنجا هگادایی پیدا شده که احتمالا یهودیان چینی اصالتا از ایران باشند. چرا که در آن کتاب توضیح و قوانین اجرای هگادا به فارسیهود نوشته شده است. |
109 | چین | کایفنگ | کایفنگ یکی از مشهورترین شهرهای یهودینشین تاریخی در چین است. جامعه یهودی کایفنگ به قرنهای ۱۰ و ۱۱ میلادی برمیگردد و تا به امروز باقی مانده است. |
110 | چین | تیانجین | تیانجین دارای جامعه یهودی قابل توجهی در طول قرن بیستم بوده است، به ویژه در دوران جنگ جهانی دوم. |
111 | چین | هاربین | هاربین در شمال شرقی چین، یکی دیگر از مراکز مهم جوامع یهودی در اوایل قرن بیستم بود. |
112 | روسیه | نووسیبیرسک | نووسیبیرسک، یکی دیگر از شهرهای مهم روسیه که یهودیان در آن زندگی میکنند. یهودیان بعد از تبعید به سیبری جامعه یهودیان آنجا را بتدریج شکل دادند. |
113 | روسیه | کازان | کازان، شهری دیگر که یهودیان در آن زندگی میکردند. هنوز هم جمعیت یهودی کوچکی در این شهر وجود دارد. |
114 | روسیه | یکاترینبورگ | یکاترینبورگ، شهری دیگر با جمعیت یهودی قابل توجه. |
115 | روسیه | مسکو | مسکو، پایتخت روسیه و یکی از بزرگترین مراکز یهودی در طول تاریخ. همچنان بزرگترین جمعیت یهودی روسیه را دارد و دارای چندین کنیسه و مراکز فرهنگی یهودی است. |
116 | روسیه | سن پترزبورگ | سن پترزبورگ، دومین شهر بزرگ روسیه با جامعه یهودی بزرگ. |
117 | سوریه | حلب | حلب، یکی دیگر از شهرهای مهم یهودینشین سوریه، نیز دارای جامعه یهودی قدیمی و پرافتخار بود. یهودیان حلب به ویژه در قرن شانزدهم میلادی پس از اخراج از اسپانیا و پرتغال به این شهر آمدند و جامعه یهودی حلب به یکی از مهمترین مراکز فرهنگی و تجاری یهودیان در خاورمیانه تبدیل شد. |
118 | سوریه | قمشلی | قمشلی، شهری در شمال شرقی سوریه، نیز دارای جامعه یهودی کوچکی بود. این جامعه بیشتر در قرن بیستم شکل گرفت و یهودیان این شهر عمدتاً در تجارت و صنعت فعالیت داشتند. |
119 | سوریه | دیر الزور | دیر الزور، در شرق سوریه، نیز دارای جمعیت کوچکی از یهودیان بود. حضور یهودیان در این شهر به قرون وسطی بازمیگردد و آنها در تجارت محلی نقش داشتند. |
120 | سوریه | حمص | حمص، یکی از شهرهای قدیمی سوریه، نیز دارای جمعیت یهودی کوچکی بوده است. یهودیان حمص در طول تاریخ به تجارت و حرفههای مختلف مشغول بودند. |
121 | سوریه | دمشق | دمشق، پایتخت سوریه، یکی از قدیمیترین و مهمترین جوامع یهودی در خاورمیانه را داشته است. یهودیان دمشق به زمانهای باستان بازمیگردند و در قرون وسطی، جامعه یهودی دمشق به یکی از مراکز مهم فرهنگی و تجاری تبدیل شد. |
122 | عراق | بغداد | بغداد، پایتخت عراق، یکی از مهمترین مراکز یهودیان در طول تاریخ بوده است. در زمان خلافت عباسیان، بغداد مرکز اصلی یهودیان جهان بود و مدارس تلمودی مهمی در این شهر وجود داشت. |
123 | عراق | اربیل | اربیل، یکی از قدیمیترین شهرهای جهان است تاریخ حضور یهودیان در اربیل به دوران بابل و اشکانیان بازمیگردد و یهودیان از دیرباز در این شهر ساکن بودهاند. این شهر مرکز اقتصادی و فرهنگی مهمی در کردستان عراق است. |
124 | عراق | بصره | بصره، یکی از مراکز بزرگ یهودیان بود. بصره نقش مهمی در تجارت و اقتصاد منطقه داشت و یهودیان در این شهر به عنوان تاجران و صنعتگران موفق بودند. |
125 | عراق | سلیمانیه | سلیمانیه، یکی از مراکز مهم یهودیان در کردستان عراق بوده است. یهودیان در این شهر به تجارت و کسب و کارهای مختلف مشغول بودند. |
126 | عراق | دهوک | دهوک، نیز جمعیت یهودی قابل توجهی وجود داشت. یهودیان دهوک در تجارت، صنعت و کشاورزی فعالیت داشتند. |
127 | عراق | زاخو | زاخو، یکی دیگر از شهرهایی است که یهودیان در آن ساکن بودند. یهودیان زاخو در امور تجاری و اقتصادی شهر نقش مهمی ایفا میکردند. |
128 | عراق | موصل | موصل، در شمال عراق نیز جمعیت یهودی قابل توجهی داشت. یهودیان موصل در فعالیتهای تجاری و اقتصادی منطقه نقش داشتند. |
129 | عراق | حله | حله، یکی از مراکز مهم یهودیان در دورههای مختلف تاریخی بود. یهودیان حله به فعالیتهای علمی و فرهنگی مشغول بودند. |
130 | عمان | مسقط | کشور عمان: پایتخت عمان در دورههای مختلف، بهویژه در دوران قرون وسطی و تا اوایل قرن بیستم، محلی بود که یهودیان به عنوان تجار و بازرگانان در آن زندگی و کار میکردند و یهودیان جنوبی ایران به این کشور رفت و آمد داشتند. |
131 | قرقیزستان | بیشکک | بیشکک، پایتخت قرقیزستان، جمعیت قابل توجهی از یهودیان در دوران شوروی داشت. هنوز هم جمعیت کوچکی از یهودیان در این شهر زندگی میکنند و کنیسهای در اینجا وجود دارد. |
132 | قرقیزستان | اوش | اوش، شهری در جنوب قرقیزستان که یهودیان در آن زندگی میکردند. |
133 | قرقیزستان | جلالآباد | جلالآباد، یکی دیگر از شهرهای قرقیزستان با جمعیت یهودی قابل توجه. |
134 | قزاقستان | آلماتی | آلماتی، قدیمیترین و بزرگترین شهر قزاقستان که در دوران شوروی جمعیت قابل توجهی از یهودیان داشت. همچنان مرکز اصلی جمعیت یهودی در قزاقستان است و چندین کنیسه و مراکز فرهنگی یهودی در این شهر وجود دارد. |
135 | قزاقستان | نورسلطان | در گذشته این شهر محله یهودینشین داشته |
136 | قزاقستان | قراغندی | قراغندی، شهری صنعتی با جمعیت یهودی قابل توجه در دوران شوروی. هنوز هم جمعیت کوچکی از یهودیان در این شهر زندگی میکنند. |
137 | قزاقستان | چیمکنت | چیمکنت، یکی دیگر از شهرهای بزرگ قزاقستان که یهودیان در آن زندگی میکردند. جمعیت یهودی کوچکی دارد. |
138 | قزاقستان | اوسکمن | اوسکمن، شهری دیگر که یهودیان در آن سکونت داشتند. جمعیت یهودی کمی در این شهر باقی مانده است. |
139 | گرجستان | متسختا | در این شهر سنگنوشتههای آرامی عبری پیدا شده. |
140 | گرجستان | آخالتسیخه | آخالتسیخه، در جنوب غربی گرجستان، یکی دیگر از مراکز قدیمی یهودینشین است. یهودیان آخالتسیخه به ویژه در قرنهای 18 و 19 میلادی نقش مهمی در تجارت و بازرگانی منطقه ایفا کردند. |
141 | گرجستان | تفلیس | تفلیس، پایتخت گرجستان، یکی از قدیمیترین مراکز یهودینشین در این کشور است. تاریخچه یهودیان در تفلیس به قرون وسطی بازمیگردد. در این دوران، یهودیان در تفلیس به فعالیتهای تجاری و مالی مشغول بودند و نقش مهمی در اقتصاد محلی ایفا میکردند. |
142 | گرجستان | کوتائیسی | کوتائیسی، دومین شهر بزرگ گرجستان، دارای جامعه یهودی قدیمی است. یهودیان کوتائیسی در طول قرنها به حفظ سنتها و آداب و رسوم یهودی پرداختهاند. |
143 | گرجستان | باتومی | باتومی، یک بندر مهم در ساحل دریای سیاه، یکی دیگر از شهرهای یهودینشین گرجستان است. حضور یهودیان در باتومی به قرن 19 بازمیگردد. در این دوره، باتومی به عنوان یک مرکز تجاری مهم شناخته میشد و یهودیان نقش برجستهای در اقتصاد محلی داشتند. |
144 | مراکش | رباط | پایتخت مراکش، یکی از مراکز مهم یهودینشین بود. یهودیان در این شهر به تجارت و امور مالی مشغول بودند و نقش مهمی در اقتصاد منطقه داشتند. |
145 | مراکش | صویره (موگادور) | این شهر در ساحل اقیانوس اطلس واقع شده و یکی از شهرهایی بود که جامعه یهودیان در آن نقش اقتصادی مهمی داشتند. یهودیان این شهر در تجارت بینالمللی بهویژه در قرنهای 18 و 19 میلادی برجسته بودند. |
146 | مراکش | مکناس | مکناس یکی دیگر از شهرهای مراکش است که یهودیان در آن جمعیت قابل توجهی داشتند و نقش مهمی در اقتصاد و تجارت منطقه ایفا میکردند. |
147 | مراکش | تطوان | این شهر در شمال مراکش و نزدیک به تنگه جبلالطارق قرار دارد و یکی از مراکز مهم یهودیان سفاردی (یهودیان اسپانیاییتبار) بود که پس از اخراج از اسپانیا در این منطقه ساکن شدند. |
148 | مراکش | شفشاون (Chefchaouen) | این شهر در کوههای ریف واقع شده و به خاطر رنگهای آبی روشن و سفید دیوارهای خانههایش شناخته میشود. تاریخچه رنگآمیزی آبی در شفشاون به جامعه یهودیان سفاردی مرتبط است. گفته میشود که یهودیانی که پس از اخراج از اسپانیا در قرن 15 به این منطقه پناه آوردند، این رنگها را وارد شهر کردند. رنگ آبی برای یهودیان نماد آسمان و خداوند بود و این باور یکی از دلایل انتخاب این رنگ در خانهها و خیابانهای شفشاون بوده است. |
149 | مصر | قاهره | گنیزای قاهره: اسناد یهودی بسیاری شامل عربی یهودی، فارسیهود، آرامی و عبری در کنیسای بن عزرا بخش فسطاط یافت شده است *** این نسخ خطی کل دوره تاریخ یهودیان خاورمیانه، شمال آفریقا و اندلس بین قرنهای ششم و نوزدهم پس از میلاد را در بر میگیرد و یکی از بزرگترین و متنوعترین مجموعه نسخ خطی قرون وسطی در جهان را شامل میشود *** از این گنجینه اسنادی مربوط به سده چهارم تا ششم هجری قمری از زمان فرمانروای اسماعیلیان به زبان فارسی یهودیان قرائیم پیدا شده *** این اسناد نشان دهنده پراکندگی یهودیان ایرانی و اسناد فارسی هود در جهان هست. |
150 | هند | تراوانکور | ایالت تراوانکور در جنوب هند، مس نوشتههایی پیدا شده به نام قوایلون که شامل خطوط فارسیهود، خط پهلوی، خط عبری میباشد. |
151 | هند | بمبئی | بمبئی بزرگترین جامعه یهودی هند را در خود جای داده است. این شهر خانه یهودیان بنی اسرائیل و یهودیان بغدادی بوده است. معابد یهودی معروف مانند کنیسه 'تفرخت اسرائیل' و 'کنیسه ماگن داوید' در بمبئی قرار دارند. |
152 | هند | کوچین | کوچین یکی از قدیمیترین جوامع یهودی در هند را دارد. یهودیان کوچینی (مالاباری) در این منطقه زندگی میکردند. کنیسه 'پارت داتیت هاوا' در کوچین یکی از قدیمیترین کنیسهها در هند است. |
153 | هند | کلکته | کلکته نیز یکی از مراکز مهم یهودیان بغدادی در هند بود. این جامعه در قرن نوزدهم به این شهر مهاجرت کردند و به تجارت و کسب و کارهای مختلف مشغول شدند. کلکته دارای چندین کنیسه و مدارس یهودی بود. |
154 | هند | پونه | پونه نیز یکی از مراکز یهودیان بنی اسرائیل بود. این جامعه در قرن نوزدهم به پونه مهاجرت کردند و به تجارت و صنایع دستی مشغول شدند. پونه دارای کنیسههای متعدد و مدارس یهودی است. |
155 | هند | احمدآباد | احمدآباد یکی دیگر از شهرهای یهودینشین هند است. یهودیان این شهر به تجارت و صنایع دستی مشغول بودند و دارای کنیسهها و نهادهای فرهنگی یهودی بودند. |
156 | یمن | عدن | زمانی محله یهودیان قرائیم داشته. |