Name: کنیسا ملا شیمعون - فرهنگ یهودیان ایران
Uploaded: 1399-08-20\20:00:14
Duration: 296S
Description: کنیسای ناسی :

کنیسای ناسی :

نام اصلی کنیسا ناسی است و به نام ملا داوید (در گویش محله مَلا داویز) هم معروف شده این نام از اسم و فامیل موسیو(آقا در لفظ فرانسه Monsieur) داوید ناسی که از خیرینی بود که به بازسازی کنیسا کمک کرده، آمده او از حزانیم قدیمی این کنیسا بوده و فرزند آشر کدخدا از ریش‌سفیدان محله و خودش هم از مدیران نخستین مدرسه آلیانس اصفهان بود و از همین رو نام فامیل ناسی به معنی رئیس را برگزید و کنیسا نیز به نام وی معروف شد همچنین ملا شیمعون یادگاران از اهالی این کنیسا بوده و این کنیسا را به نام وی نیز می‌شناسند. این کنیسا در تاریخ20 اردیبهشت 1386 با شمارهٔ ثبت 19036 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. و در محله جوباره، خیابان کمال، مقابل مقبره کمال الدین اسماعیل واقع شده است.

طبق مفاد کتیبه‌ای که به‌صورت یک نوار گچبری و نقاشی شده به خط فارسیهود دورتا دور ساختمان عبادتگاه نوشته شده،ساخت این بنا در روز سه شنبه، اول تیشری سال 5625 عبری (1243 خورشیدی) خاتمه یافته است. تا چند سال گذشته در حیاط این کنیسا درختان کهنسال و افراشته کاج کم‌نظیری وجود داشت که حکایت از عمر طولانی این بنا داشتند. این بنا یک جبهه مشترک با کوچه کناری خود دارد. در این جبهه یک ورودی و اتاق هایی برای آموزش علوم دینی به کودکان وجود داشته و سالیان پیش‌تر مسکن سرایدار هم بوده در حال حاضر از هیچکدام از آنها استفاده نمی شود گفته شده سابق بر این موسیو ناسی در این حجره به سبک مکتب‌خانه‌ها کلاس درس دینی برگزار می‌کرده. ورودی فعلی کنیسا در خیابان عریض شده ماهی‌فروش‌ها قرار دارد اما تا 1396 رفت و آمد از دری دیگر در کوچه فرعی‌تر با نام قدیمی صحه که از سطح کوچه اصلی پایین‌تر است صورت می‌گرفته. این در، در مجاورت نهارخوری مدرسه آلیانس در ضلع شمالی کنیسا و ضلع غربی خیابان کمال بوده و با نام نهارخوران هم شناخته‌می‌شود. مدرسه پس از 1357 از تملک کلیمیان خارج شد و با نام دبستان دخترانه قدس به فعالیت خود ادامه و اکنون بلااستفاده است. عنصر گذار بین ورودی و ساختمان عبادتگاه ابتدا یک دالان و سپس حیاط است که پس از عبور از آن دو از گوشه ضلع جنوبی و در راستای شمال وارد فضای عبادتگاه می‌شویم البته برای رسیدن به مکان‌های نشستن ابتدا یک گردش رو به جهت اورشلیم صورت می‌گیرد و پس از آن دسترسی به آنها امکان پذیر است. حخال(جایگاه تورات) به صورت راهروی است که در کنار آن دری وجود دارد و در پشت پنجره‌ای رو به اورشلیم. سابق بر این حوض چهار گوشی با حجاری‌های عبری نوشت در دوتا دورش در محوطه کنیسا قرار داشته و با سیستم فواره‌ای تاریخی، به این صورت که از چاهی که در گوشه سمت شمال حیاط کنیسا قرار داشته آب کشیده می‌شده و به حوضچه بالای پشت بام انتقال داده می‌شده از این حوضچه مجرایی به حوضی که در محوطه کنیسا راه داشته که به سبب اختلاف سطح با نمای فواره زینت بخش کنیسا بوده. امروزه چاه خشک شده و حوض چهار گوش به حیاط انتقال داده شده. این کنیسا میقوه ندارد.

مکان‌های نشستن در دو قسمت شمالی و جنوبی قرار گرفته در دو طرف جایگاه پیشنماز واقع شده‌اند که بنا را از حالت متقارن خارج می کنند. قسمت بانوان در یک نیم طبقه در ضلع شمالی قرار گرفته و بوسیله آجرکاری مشبک،امکان ارتباط بصری میان آن بخش و آقایان از میان رفته است. ورودی حزرت ناشیم (غرفه بانوان) از ابتدای ورودی در ناهار‌خوران دالان با پلکانی به بالکن می‌رسد. عارون و میشکان(جایگاه پیشنماز) فعلی کنیسا کار هنرمند کلیمی یعقوب نوروز است.

به گفته کارشناسان میراث فرهنگی که آخرین بار در 1396 این کنیسا را بازسازی کرده‌اند بنای این کنیسا از لحاظ سبک به دوره سلجوقیان برمی گردد و در دوره صفویه احیا شده و با لایه برداری از 7لایه گچ‌کشی معتقدند این کنیسا تا کنون 7 بار مورد بازسازی قرار گرفته. شیوه گنبدچینی با زیارتگاه یشعیای نبی در امامزاده اسماعیل یکسان است. در بازسازی اخیر بسیاری از کچ بری‌ها نقاشی‌ها و نوشته‌های عبری نقش بسته بر دیوارها احیا شده‌اند از جمله نقاشی چهار مرغ که که در چهار گوشه طاق نقش بسته همچنین نقاشی‌ها و قاب‌بندی‌های سلجوقی و صفوی در این کنیسا احیا شده‌اند و نوشته‌ها بر هر چهار دیوار که یکی گویا سند آرامستانی تاریخی است که به فارسی‌هود ‌نوشته :« بت حییم تازگی را ایستادگی نمودیم و خریدیم از پول جماعت از پیش قلیونچی افدون تا لب جوب نر….» که بقیه عبارت در طرح گسترش کنیسا در سال‌های گذشته متاسفانه از بین رفته. نوشته‌های قسمت دیگر دیوار قسمت‌هایی از مزامیر داود و نام‌هایی نقش بسته که نام بنا و نقاش و سازندگان کنیسا بوده است. دور تا دور کف کنیسا در ذیل جایگاه نشیمن تونل کنده شده نمگیر(رطوبت گیر) وجود داشته که اهالی کنیسا از آن به عنوان گنیزا (بایگانی مکتوبات مقدس) نیز استفاده کرده بودند.

نورگیری عمده عبادتگاه از ضلع جنوبی است و علاوه بر آن از دو پنجره کوچک موجود در اضلاع شرقی و غربی که به هنگام صبح و بعداز ظهر شعاع های نورانی را به جایگاه پیشنماز می تابانند.برای اولین بار در این کنیسا با تزیینات نسبتا چشمگیر مواجه هستیم. نقاشی‌های روی گچ که در آنها از آب طلا هم استفاده شده است. در زیر طاق قسمت مرکزی،اسامی چهارتن از بانیان این کنیسا نوشته شده است. در ضلع شمالی قسمتی با عنوان بالاخونه‌چه (بالکن) وجود دارد که غرفه‌مانندی است در یک نیم‌طبقه که در روزهای کیپور و شلوغ برای نگه‌داری کودکان استفاده می‌شده.

این کنیسا دو کتاب داراشی دست نویس به فارسیهود در قطع وزیری دارد که در شب‌های شبات داستان‌ها و افسانه‌های دینی از آن قرائت می‌شده و جماعت را به خود می خوانده. دو تورات و (کتوبیم و نویئیم و تهیلیم) چاپی همراه با تفسیر، همچنین توراتی معروف به تورات اَبّا قزوینی دارد که نمونه دیگر آن در کنیسای آقا شکرالله هم موجود است. همچنین منورا نوشت‌ها و تابلوهایی تزئینی در سراسر کنیسا موجود است که موشیح نام که تبار یهودی و افغانی داشته آنها را می‌کشیده. احتمال دارد آثار وی در کنیساهای دیگر هم یافت شود.

خانواده‌های شرکت کننده در کنیسا: حییم‌پور، احدوت، پوراتی، متحده، بخششیان، شانس، ماگن، افرائیمیان، یشاریم و گلچه.

حزانیم کنیسا: موسیو ناسی. اسحاق سوسه، حاجی ربی گلچه، و پسرش منصور گلچه، همایون افرائیمیان و موسی یشاریم.

برای دیدن تصاویر 360 درجه ای (پاناروما) لطفا کلیک کنید