سازمان بانوان هاتف

در اوایل دهه 1330 خورشیدی(1950 میلادی)، دورانی که در تهران بین خانواده های یهودی به ویژه در منطقه عودلاجان، فقر کاملاً حکمفرما بود و خانواده های بی بضاعت، از هر حیث در مضیقه بودند، اشخاصی فداکار و خیراندیش، همواره با کمک های مادی و معنوی برای رفع مشکلات، بطور جدی در تلاش بودند.
در این میان دکتر عزیزه برال، شخصیتی خود ساخته و فداکار، یکی از بانوان کلیمی تحصیل کرده (دارای دکترا داروسازی از دانشگاه تهران)، در مقام آن برآمد تا در این راستا اقداماتی انجام دهد، تا به آرزوی دیرینه خود که کمک به درماندگان و بی سوادان بود جامع عمل بپوشاند.
او به عنوان بنیانگذار سازمان بانوان هاتف، یکی از سازمان های پویا و پرتوان جامعه کلیمیان، که در امور خیریه بسیار موفق و در سازماندهی شهرت خاصی کسب کرده بود، توانست نام این نهاد را به عنوان یکی از سازمان های خیریه جامعه کلیمیان ایران به ثبت برساند.
ریاست سازمان بانوان هاتف، “دکتر عزیزه برال” اصولاً عشق بی پایان به هموطنان و نیز همکیشان خود نشان می داد، از این رو سال ها قبل از آنکه صندوق ملی (انجمن کلیمیان) تأسیس و نیز خانه پیران گشوده شود، او با فعالیت های خستگی ناپذیر به کمک سالمندان یهودی شتافت و با تأمین احتیاجات اولیه ، کمک های غذایی ، دارویی و حتی پوشاکی، مساعدت های ذیقیمتی را به آنان ارائه می نمود.
دکتر عزیزه برال بر این باور بود، که حتی دانش آموزان بی بضاعت و با استعداد هم می توانند به دانشگاه بروند و ادامه تحصیل بدهند. از این رو با حمایت و تشویق شوهرش و نیز خواهرش (احترام)، در مدرسه روحی شاد (دروازه دولت) به عنوان مددکار اجتماعی مشغول به کار شد . سال 1339 شورای کنیسا و مدرسه روحی شاد با همکاری و نوآوری دکتر عزیزه برال جشن خیریه ای با حضور خانواده های کلیمی در تالار فرهنگ به منظور جمع آوری اعانه برگزار نمودند، عواید بدست آمده جهت گسترش و نوسازی مدرسه روحی شاد استفاده گردید، ضمن آنکه اطاقی را به عنوان دفتر امور خیریه هاتف در انحصار دکتر برار قرار دادند.
دیری نپایید، دکتر برال با استمداد چند تن از دوستان خیراندیش و علاقمند که در این راستا مایل به همکاری بودند، از جمله نیکخواه (ماه سلطان) القانیان، خانم نئدار و طوبی شومخ، بنیاد سازمان بانوان هاتف را پایه گذاری نمودند و رسماً اقدام به فعالیت های عام المنفعه در جامعه نمودند.
دکتر عزیزه برال، چون فرشته نجات، تمام عمر خود را با فداکاری و از خود گذشتگی وقف خدمات فرهنگی نمود. او به عنوان بنیانگذار و رئیس سازمان بانوان هاتف یکی از کانون های یاری رسانی به بسیاری از خانواده های کلیمی در تهران و شهرستان ها شد.
او سال ها رسالت خود را تحت عنوان (هدایت افکار و ترویج فرهنگ) که همانا معنای هاتف می باشد، بطور کامل انجام داد. دکتر برال همه ی توان خود را در چهارچوب خدمت به جامعه و در راه فراهم نمودن تسهیلات آموزشی و تشویق فرزندان خانواده های کم بضاعت به تحصیل صرف نمود. به عبارتی سرلوحه فعالیت بانوان هاتف، این امر بود که فقدان مالی نباید مانع تحصیل جوانان باشد.
در سال 1345 خورشیدی سازمان بانوان هاتف تحت شماره 1113 به عنوان یک سازمان خیریه در وزارت کشور به ثبت رسید. از ابتکارات مهم دکتر برال، ترتیب جشن ها و برپایی مجالس تشویق دانش آموزان ممتاز مدارس کلیمی و نیز آشنایی بیشتر جوانان با یکدیگر بود، ضمن آنکه عواید حاصله این گردهمایی ها، بیشتر صرف امور (خیریه) اشخاص بی بضاعت در امر تحصیل و یا تهیه وسائل ازدواج می شد.
انعکاس این حرکت، موجب جلب نظر بسیاری از اولیا و مربیان قرار گرفت به ویژه مسئولین آمریکن جوینت و در این راستا خواهان مشارکت مستقیم با او شدن و پیشنهاد نمودن که حاضرند تا میزان 75 درصد از هزینه های عام المنفعه را پرداخت نمایند.
از آن به بعد، هر ساله به غیر از دادن هدایا و جوایز، تعداد بیشماری کتاب های درسی، دفتر و دیگر لوازم مدرسه (با همکاری موسسه بیروخیم) بطور رایگان در اختیار شاگردان کم بضاعت قرار دادند.در طی مدت کوتاهی، بیش از 25 مدرسه کلیمی تحت پوشش قرار گرفت و پس از مدتی کمک های سازمان بانوان هاتف به دیگر مدارس غیر کلیمی هم اضافه گردید.
سازمان آمریکن جوینت مجدداً پیشنهاد نمود، تا سازمان هاتف دانشجویان دانشگاه ها را هم زیر پوشش این کمک ها قرار دهند و مخارج این کمک ها را جوینت عهده دار خواهد بود. طبق آمار سازمان هاتف، در همین راستا همه ساله بین 60 تا 80 دانشجو را با پرداخت کمک هزینه تحصیلی و یا حق ثبت نام در دانشگاه ها و مدارس (مجموعاً 600 دانشجو) زیر پوشش قرار داد و همچنین به تعداد قابل توجهی از افراد بی سواد وام شرافتی پرداخت نمود. در ضمن وزیر آموزش و پرورش وقت (فرخ رو پارسا) برای شتاب بخشیدن و گسترش به این امر اظهار آمادگی نمود، تا با کمک هایی که در اختیار این سازمان قرار خواهند داد، این فعالیت ها در مدارس غیر یهودی هم انجام گیرد. وی همچنین ریاست کمیته آموزشی کودکان استثنایی در محلات فقیر نشین که تحت نظر مستقیم فرخ رو پارسا بود به دکتر عزیزه برال نهاده شد. انعکاس فعالیت های پر ثمر و بشر دوستانه دکتر برال باعث گردید، سازمان زنان پایتخت از او دعوت کند تا با عضویت در آن سازمان به عنوان نماینده زنان یهودی، همکاری های گسترده تری را مشترکاً انجام دهند. بعدها سازمان زنان ایرانی، بخاطر ده سال کار افتخاری دکتر عزیزه برال در کیوسک راه آهن به عنوان مددکار اجتماعی، تقدیر نامه ای را به او تقدیم کرد. همچنین با عضویت سازمان هاتف در لژیون خدمتگزاران بشر به سرپرستی (اسدالله اعلم) وزیر دربار وقت، موقعیت بسیار ارزنده و جالب توجهی برای جامعه کلیمی و این سازمان فراهم آمد.
طی این مدت تعداد مددکاران اجتماعی در سازمان هاتف رو به افزایش بود، جمعی از آنان در محله عودلاجان در خیابان گرگان، با نام شورای هاتف مشغول با انجام وظیفه بودند، حتی دانشجویان دیگر آموزشگاه ها، دوران کارآموزی خودشان را با همکاری با شورای هاتف، در محله عودلاجام می گذراندند.
در سال 1364 خورشیدی سازمان بانوان هاتف، جهت اشاعه و ترویج زبان عبری در میان اقشار جامعه کلیمی با همیاری انتشارات صفی علیشاه (با مدیریت شفق همدانی) اقدام به چاپ و تکثیر دیکشنری های کوچک عبری به فارسی و فارسی به عبری نمودند و آنرا بطور رایگان در اختیار علاقمندان قرار دادند. بعدها بخشی از این کتاب در اختیار سخنوت قرار گرفت تا برای آموزش مسافران و مهاجران به یروشلیم مورد استفاده قرار گیرد.
بر باور بسیاری از دست اندرکاران جامعه ، بزرگترین موفقیت سازمان هاتف ، همکاری مستقیم و متقابل ، خالی از سیاست بازی و تعصبات سازمانی با اشخاص و سایر بخش های جامعه بود
از دیگر فعالیت های شاخص سازمان بانوان هاتف، هنگام ریاست دکتر برال، در سال 1342 خورشیدی ایجاد خانه پیران بود. اگر چه جامعه کلیمی در آن زمان از این امر استقبال نکرد و فقط سالخوردگانی به آنجا آورده می شدند که یا نگهداری از آنان در منزل مشکل آفرین بود و نیاز مبرم به مراقبت های ویژه داشتند و یا اینکه، تنها و بی سرپرست بودند. با این وجود خللی در اهداف خیرخواهانه این زن به وجود نیامد لذا، تسهیلاتی برای پرداخت هزینه ایاب و ذهاب و تأمین وسیله نقلیه برای اشخاص سالخورده و ناتوان انجام داد. همچنین توسط مددکاران اجتماعی سازمان هاتف، هر هفته جهت حمام بردن و رسیدگی به نظافت و بهداشت سالخوردگان ناتوان در خانه هایشان خدماتی انجام گرفت.
از دیگر نوآوری های ایشان، تهیه آمار و تنظیم پرونده جهت وضعیت زندگی خانواده های مستمند و بی سرپرست بود، در واقع انجام این امر با مشارکت سازمان بانوان هاتف و نیز با کمک های آمریکن جوینت و همکاری شورای امور اجتماعی وابسته به انجمن کلیمیان برای اولین بار در ایران شکل گرفت. اوصولاً پس از تشکیل پرونده، هنگامی که درخواست خانواده ای برای گرفتن کمک های مالی مطرح می شد، بلافاصله بدون اتلاف وقت به پرونده آن خانواده مراجعه می شد و در کوتاهترین زمان ممکن، اقدامات لازمه (کمک رسانی) انجام می گرفت.
در واقع دکتر عزیزه برال یکی از شخصیت های شاخص و از فعالترین بانوان یهودی ایرانی بود که توانسته موجبات افتخار سازمان بانوان هاتف را نصیب کلیمیان ایران نماید .
پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، دکتر عزیزه برال، بر خلاف میل باطنیش زادگاه خود را با تمام وابستگی هایش ترک نمود و به آمریکا مهاجرت کرد، و همین امر باعث از هم پاشیدگی تشکیلات این سازمان گردید .
لیست اسامی بنیانگذاران سازمان هاتف :
دکتر عزیزه برال ، ماه سلطان (همسر حاج حبیب القانیان) ، یافا لوی ، سومخ ، مهین بینا ، عزت بنایان ،مریم مبصری ، فرخ المکوک سبزه رو ، نیزت برال ،
مهین سیمینو ، ملکا تلمود ،الین القانیان ،پروین احدوت ،کولیت القانیان ،
شهناز احدوت ، شهناز سبزه رو ، پروین قانونی و ژانت برال
سایر اعضا که بعدها در سازمان هاتف به فعالیت های اجتماعی پیوستند :
نهدار ، کاردان ، خرمیان ، یاشارل ، کشور حی ، پری رحیمیان ، مستوفی ،
مهری نظریان ، فروغ نظریان ، ناوی و فلورا راسخ

ضمنا از آقایانی که به این گروه ملحق شدند عبارتند از : قانونی و حکیمی