پروانه صراف در سال 1323 خورشیدی (1944 میلادی) در یک خانواده مذهبی در شهر شیراز چشم به جهان گشود. پدرش موسی دوستان از تجار خیر اندیش و مؤسس اولین کارخانه چرمسازی در شیراز بود . اواسط جنگ جهانی دوم، هنگامیکه یهودیان مشهدی به شیراز مهاجرت نمودنند، او خانه ی بزرگ خود را در اختیار آنان قرار داده بود تا در آن مأوا بگیرند. بعدها این خانه به صورت محل تجمع و کنیسای جامعه مشهدی مورد بهره برداری قرار گرفت.
پروانه صراف تحصیلات ابتدائی را در مدرسه آلیانس و دوره متوسطه را در دبیرستان خزائلی در رشته ادبیات با رتبه ممتاز به پایان رسانید. ضمن آنکه از خردسالی نزد پدرش که از علما و رهبران مذهبی شیراز به شمار می رفت ، با فرضیات دینی یهود ، مفاهیم و معانی مندرجات کتاب مقدس (توراه) آشنا گردید . (( پروانه پس از گذرانیدن دوره ابتدائی ، جهت آموزش علوم دینی راهی سرزمین مقدس شد و پس از پنج سال اقامت با فراگیری دوره های مختلف علوم و شریعت دینی یهود و نیز آموختن زبان عبری به وطن بازگشت ))
او پس از اتمام دوره دبیرستان بلافاصله در استخدام مجتمع فرهنگی اوتصرهتورا قرار گرفت و با سمت دبیر زبان عبری در دبیرستان گنج دانش مشغول به تدریس شد . او به مدت هشت سال مسئولیت آموزش نوباوگان و افراد بزرگسال جامعه ، نیز مدیریت مراکز فرهنگی جامعه کلیمیان را عهده دار بود پروانه صراف در دوران تدریس ، هنگام بازدید رئیس اوتصرهتورا جهانی شادروان “اسحق شالم” و “ربای اعظم گئویانگ” از مدارس کلیمیان ، او را به عنوان معلم شایسته انتخاب و مورد تشویق قرار دادند . و به همین مناسبت از طرف اتحادیه یهودیان گالوت، بورس تحصیلی به پروانه صراف عطا گردید. و همان سال (1350 خورشیدی) راهی آمریکا و در شهر نیورک مستقر گردید .
دیری نپائید او وارد دانشسرای تربیت معلم « کالج ایدیش زبان هرتصیلا » گردید و پس از سه سال موفق به اخذ لیسانس در رشته الهیات و کسب گواهینامه “مهاراه” جهت تدریس در یشیوای مذهبی گردید . ( ناگفته نماند لقب “مهاراه” به بانوان ربای پس از فارع التحصیل شدن عطا خواهد شد )علاوه بر آن طی این سالها دوره های متعددی در مورد آئین و رسوم سفارادی ها که در دانشگاه کلمبیا در نیویورک برگزار می شد ، شرکت نمود و دانش بسیاری کسب نمود .
در حال حاضر، پروانه صراف به عنوان معاون ربای و مدیر یشیوای ( HEBREW academy) در گینلزپونت لانگ آیلند مشغول بکار می باشد . عشق زیاد او به دانش قومی ، مطالعه و تحقیق در علوم الهیات و به کار بردن همه این عوامل با دانش و بینش در نیویورک باعث شده است که به او «معلم جامعه» لقب دهند .
پروانه صراف به داشتن تاریخ یهودیان و عظمت فرهنگی آن عشق می ورزد و برای پی بردن به هویت اجدادش، از هر سند و کتابی که بدست می آورد بهره می برد . به گفته او ، هر چه بیشتر جستجو و کنکاش می کند ، کمتر عایدش می شود و همین امر باعث رنجش وی می شود . از این رو هر حرکتی برای بازنویسی تاریخ و شناساندن هویت قومی ایرانیان یهودی را ارج می نهد و از هیچ تلاشی در راستای توسعه و تکمیل آن دریغ نمی کند .
پروانه صراف در سال 1352 خورشیدی (1974) با همسرش مهندس رامین صراف پیوند زناشوئی بست ، ماحصل این ازدواج دو فرزند دختر می باشد . او از بدو اشتغال در نیویورک ، با همیاری همسرش و به موازات تدریس در یشیواهای متعدد، به حل و فسل مسائل و مشکلات مهاجرین ایرانی مشغول گردید .
او به منظور کمک رسانی و پیشبرد وضع اجتماعی مهاجرین تازه وارد ، از نظر کمک های پناهندگی ، فراهم نمودن نیاز های اولیه در زمینه آشنائی با محیط جدید و انجام مراسم عبادی ، در سال 1982 با همکاری تنی چند از خیراندیشان جامعه کوئینز نیویورک ( دکتر ایرج لاله زاری و حییم جواهری ) اقدام به تأسیس سازمان عام المنفعه «پاراس» نمود. همچنین او با بنیاد « موراه پنینا » همکاری تنگاتنگی را آغاز نمود . و بخشی از درآمد حاصله از سخنرانی هایش را در جهت کمک رسانی به محصلین بی بضاعت ، در اختیار این بنیاد ( Morah penina ) قرار می دهد .
او علاوه بر داشتن مسئولیت های خانوادگی ، یکی از نادر شخصیت هایی است که با ایراد سخنرانی های مذهبی ، اجتماعی و فرهنگی سعی بر آموزش زنان جامعه در جهت شناخت جایگاه واقعی آنان در اجتماعی کنونی می باشد . او همچنین با فضیلت و بصیرت خاص خود، همواره خانواده های از هم پاشیده را راهنمایی و یاری می دهد .
پروانه صراف در سال 1990 از طرف Borad Jewish Ejucation به عنوان بهترین معلم سال شناخته شد و به دریافت لوح افتخار و جایزه بزرگ Gross نائل گردید . در کارنامه فعالیت های فرهنگی پروانه صراف ، نام او به عنوان عضو هیأت مدیره فدراسیون یهودیان ایرانی در نیویورک ، نیز مقام مشاوره فرهنگی در تعدادی از مدارس و سازمانهای زنان یهودی، عضو گروه تبادل نظر در ” ملوی کالج ” در لانگ آیلند در رابطه با شناخت ادیان ، همچنین برگزار کننده مراسم بر میصوا و بت میصوا در جامعه مشهدی های نیویورک ثبت شده است .
پروانه صراف در سال 1999 اقدام به تأسیس یک سازمان فرهنگی با نام ” ایما ” در جهت ترفیع دانش و ترویج فرهنگ یهودیت در جامعه نیویورک نمود . از اقدامات این سازمان برگزاری کنفرانس های فرهنگی و اجتماعی، نیز نشر کتاب و نشریات در ارتباط با تعلیم و تربیت و عبادت ، آشنائی با تاریخ و فلسفه یهود، مناسبت های مذهبی و اخلاقی و اجتماعی، نیز رسیدگی به مقام زن یهود، در خانواده و جامعه می باشد . امروز بنیاد ” ایما ” به عنوان یک پایگاه برای بانوان ایرانی در مقایسه با دیگر سازمانها در آمریکا از جایگاه ویژه و احترامی خاص برخوردار است .
حضور فعال پروانه صراف در بسیاری از سمینار ها ، جلسات پیرامون اهداف این سازمان در نیویورک و دیگر شهرهای آمریکا با حضور اساتید دیگر چون آمنون نتصر انعکاس مثبت و پر ثمری برجای گذاشته است .
از این رو بارها ضمن تجلیل از زحمات وی، چندین لوح تقدیر و جوایز به عنوان معلمی عالیقدر و بانوی فرهیخته و روحانی ، پیشگام در امور فرهنگی، اجتماعی و مذهبی، به ویژه در ارتباط با زنان، از طرف شخصیت ها، نهادهای فرهنگی و سازمانهای بانوان لس آنجلس و هداسا در نیویورک به وی اعطا شده است .
نیز همچنین به خاطر کسب درجات عالی دانشگاهی در رشته الهیات، فلسفه، تاریخ قومی و اقدام خردمندانه در رابطه با حقوق و عدالت اجتماعی زنان ، توانست تقدیر نامه های دیگری را به خود اختصاص دهد ، از دیگر فعالیتهای اجتماعی او ، اقدام اساسی جهت شکل گیری قانون « عگونوت » و تنظیم توافق نامه قبل از عقد و ازدواج می با شد ، که با تلاش پیگیر و همکاری دکتر ناهید پیرنظر ، نیز برگزاری چندین کنفرانس در نیویورک و لس آنجلس و با حضور اساتید و ربانیم ، موفق گردید ، تائیده را از ربانیم ایرانی مقیم لس آنجلس و نیویورک بگیرد و بعنوان یک قانون در دادگاه های نیویورک ، قابل اجرا در آورد .
پروانه صراف فعالیت های نوشتاری خود را از سال 1356 خورشیدی (1978میلادی ) به صورت کتابچه تحت عنوان ” نهم آو ” در تهران به زیر چاپ برد . پس از مهاجرت به آمریکا، هر از گاهی مقالات مهمی پیرامون تعلیم و تربیت ، نکته های مذهبی و مسائل اجتماعی در نشریات فارسی زبان نیویورک منتشر نمود .
در سال 1987 به مناسبت برمیصوای ” نوه اش ” کتاب « ارمغان یهودیت به فرزندم »را به زیر چاپ برد و در دسترس عموم قرار داد . در سال 2002 کتاب « موهبت زن بودن » را برای اولین بار با توضیح راجع تنی چند از زنان اسطوره ای تاریخ یهود (برگرفته از کتاب تنخ) را چاپ نمود . از دیگر کتب منتشره وی « ندای ملکوت در دل انسان » نیز همچنین در سال 2015 کتاب « نغمه افلاک » راجع به موسیقی نیایشی یهودیان ایران را می توان نام برد.
پروانه صراف ، اوقات فراغت خود را ، هنگام تدریس دروس عبری ، به تحصیل در رشته های مورد علاقه خود به ویژه آموختن موسیقی و سرائیدن اشعار مذهبی صرف نموده . او صاحب صدایی خوش و دلپذیری است که از پدرش به ارث برده ، نیز همچنین به دستگاههای موسیقی ایرانی کاملاً آشناست . به همین جهت، او یکی از بهترین خازانیت (پیشنماز) نیویورک به شمار می رود . و در بین بانوان ایرانی تنها شخصیتی است که در این راستا مبادرت به تلاوت آیات کتب مقدس نموده.
پروانه صراف تمام تفیلاها (نیایش ها) را با نوای ایرانی ضبط نموده و به رایگان در اختیار شاگردان و دوستدارانش قرار می دهد . به عبارتی او یکی از شخصیت های مذهبی در نیویورک به شمار می رود ، که نعمت باورهای اعتقادی را با دانش سرشار مذهبی و غنی خود پیوند داده و با بیانی شیوا و صدای ملکوتی ، الهیات را چون شهد به کام شنوندگان خود می نوشاند .