برای دیدن تصاویر 360 درجه ای (پاناروما) لطفا کلیک کنید

کنیسا و مدرسه زرگریان، در زمینی با وسعت تقریبی 1000 متر مربع (62 × 16 متر) واقع در شمال غرب تهران، منطقه امیر آباد شمالی با همت و تلاش های پیگیر یکی از شخصیت های خیر اندیش جامعه (عبداله الیاهو زرگریان) بنیاد نهاده شد.
علل تأسیس این مجتمع فرهنگی، متراکم شدن خانواده های یهودی در این منطقه و نیاز روز افزون آنان به یک کنیسا جهت انجام فرایض مذهبی بوده بدین منظور، در اوایل دهه 1350 خورشیدی عبداله زرگریان، در این راستا با تنی چند از دوستانش به مشورت نشست تا برای تأسیس نمودن کنیسایی در این منطقه، مشترکاً اقداماتی به انجام برسانند.
پس از پیدا نمودن زمینی مناسب واقع در ضلع جنوبی بلوار کشاورز (بلوار الیزابت) عبداله زرگریان شخصاً با پرداخت بعانه، قرار داد خرید زمین فوق را منعقد نمود و بلافاصله به اتفاق موسی برلاوی، اسمعیل خدادادی و موسی ساسونی برای تأمین هزینه ساختمان کنیسا به سازمان ها و شخصیت های خیر اندیش کلیمی مراجعه نمود. انجمن کلیمیان تهران از این امر استقبال نمود و در حد توان آمادگی خود را برای جمع آوری کمک های مادی اعلام نمود . ضمن آنکه مسیو کهنکا (مدیریت موسسه آلیانس در ایران) پیشنهاد نمود در صورت ایجاد مدرسه ای با نام آلیانس آماده است تا کمک های مادی و معنوی مهمی را در اختیار عبداله زرگریان قرار دهد .
پس از توافق طرح ایجاد پروژه مجتمع فرهنگی در میان آرشیتکت های جامعه به مسابقه نهاده شد و پس از 45 روز، سه طرح ارائه شده به مرکز آلیانس در فرانسه فرستاده شد و پس از 2 ماه طرح (شامل سه فاز) مهندس منوچهر کوهن بعنوان بهترین طرح انتخاب گردید. آغاز عملیات ساختمانی این مجتمع فرهنگی در اواخر دهه 1350 زیر نظر مستقیم عبداله زرگریان شروع گردید و پس از 18 ماه در مهرماه 1352 خورشیدی رسماً در برگزاری مراسم یوم کیپور با حضور بیش از 450 نفر از همکیشان ساکن مناطق امیرآباد، بلوار الیزابت، گیشا و جنت آباد مورد بهره برداری قرار گرفت طرح این مجتمع در پنج طبقه با مصالح و شیوه های مهندسی نوین بصورت فلزی با فونداسیون و سقف ریزی بتونی و با رعایت حداکثر ضریب ایمنی زلزله محاسبه و اجرا گردید.

کنیسای زرگریان

طرح، محاسبه و اجرا توسط شرکت مهندسی منوچهر کوهن و باهمکاری دیگر مهندسین مجرب این شرکت منجمله مهندس هوشنگ حسیدیم کاملا بصورت افتخاری انجام گرفت. ضمن آنکه کلیه عملیات ساختمانی از آغاز تا پایان طی هجده ماه مهندس منوچهر کوهن به عنوان مهندس مشاور شخصا نه تنها برتمامی عملیات پروژه نظارت مستقیم داشت بلکه از جهاتی دیگر بویژه در امور انتخاب مصالح ساختمانی و نیز کنترل کیفیت تولید نظارت مستقیم داشت .
بنا مورد نظردر قسمت شمالی زمین ساخته شده و قسمت جنوبی به حیاط مدرسه اختصاص یافته و به تبعیت از شیوه ساختمان سازی فرهنگی ومذهبی درب ورودی مستقیم از ضلع جنوبی به حیاط سپس به ساختمان منتهی می باشد.
مشخصات مجموعه بنا :
1- طبقه نیمه زیر زمین شامل : یک واحد مسکونی برای سرایدار که با طراحی انجام گرفته علی رغم موقعیت (زیرزمین) این واحد از نور مستقیم آفتاب بهره مند بود.
2- طبقه همکف شامل : حیاط بازی از دو قسمت سرپوشیده و محوطه بازی .
3- طبقه اول شامل : بخش اداری و سرویس های بهداشتی .
4- طبقه دوم شامل : کلاس های مدرسه ابتدایی، شش کلاس با ظرفیت 35 تا 40 نفر دانش آموز، یک دفتر اداری و سرویس های بهداشتی .
5- طبقه سوم شامل : بخش دبیرستان دارای شش کلاس با ظرفیت 35 تا 40 نفر دانش آموز، یک دفتر اداری و سرویس های بهداشتی .
6- طبقه چهارم شامل : سالن کنیسا (عبادتگاه)ظرفیت 450 نفر .
کنیسا زرگریان زیر مجموعه ای از یک بنا بزرگتر ( آموزشی) می باشد اگر چه طرح بخش داخلی کنیسا از نظر معماری ساده و فاقد ویژگی های خاص سنتی می باشد ولی با ایجاد تفاوت هایی در نحوه ساخت و الگوبرداری از جزئیات شناخته شده در معماری مدرن تا حدودی تحت تأثیر بنای اصلی طراحی شده است. جایگاه توراه در این کنیسا با کارهای نفیس چوب، بسیار زیبا تزیین شده و بواسطه سازماندهی و آرایش عناصر داخلی، مکان های نشستن، جایگاه پیش نماز ، جایگاه توراه و لوستر ها به صورت عبادتگاه شکل گرفته است . قسمت بانوان همانند اکثر کنیسا ها در بخش انتهای سالن اختصاص داده شده و یک دستگاه تهویه مطبوع و یک آسانسور جهت استفاده سالمندان برای این طبقه اختصاص داده شده است.
خضانیم کنیسای زرگریان از بدو تأسیس عبارتند از :
خانبا پدوئیم، شموئل خدادی، یعقوب حنوکای، موسی ختانی، میرزاده یعقوب بنفشه، یعقوب ستاره شناس، مهران یعقوبی، اسحاق جازب و …. همچنین از آغاز سال تحصیلی و گشایش مدرسه زرگریان، از طرف آلیانس مرکزی آقای عبداله دقیقیان به عنوان ریاست این مدرسه انتصاب گردید و به مدت ده سال ایشان با کمال شایستگی مسئولیت اداره این مدرسه را عهده دار بودند. ناگفته نماند در هجده ماه عملیات اجرایی، آقای عبداله زرگریان تمام مدت مسئولیت اداره طرح را عهده دار بودند. ایشان تأمین هزینه های مالی و اجرایی، اعم از تهیه مصالح ساختمانی، انتخاب کلیه پیمانکاران ساختمانی، متخصص فونداسیون، اسکلت ساز، مجریان سقف و …. را شخصاً انجام دادند از این رو به پاس خدمات ارزشمند و کمک های قابل توجه ایشان با تصمیم شورای کنیسا و موافقت انجمن کلیمیان، نام کنیسای این مجتمع فرهنگی به نام عبداله زرگریان نامگذاری شد.
مطلب مرتبط: عبدالله زرگریان