منوچهر طبری

منوچهرنسبی طبری (مَنِشه) در تیرماه 1320 خورشیدی (1942 میلادی) در شهر بابل از توابع مازندران در یک خانواده یهودی متدین پا به عرصه وجود نهاد .
جد وی از مهاجرین بخارا بود که به همراه دیگر اعضاء فامیل به ایران کوچ نموده و در بابل سکنا گزیدند.
پدرش اسدالله طبری، در آغاز به خرید و فروش محصولات کشاورزی روی آورد و سپس از طریق هنر شمع سازی امرار معاش می نمود. اما این شغل نمی توانست مخارج زندگی خانواده را تأمین کند، لذا مادر منوچهر هم به شغل خیاطی روی آورد.
منوچهر پنج سال بیش نداشت که به مدرسه سپرده شد، پس از پایان تحصیلات ابتدایی و متوسطه در مدرسه آلیانس، در 17 سالگی موطنش را به سوی غرب ترک و سفری پر ماجرا را آغاز نمود. او از راه زمینی به آلمان رفت و پس از سفر به شهرهای مختلف آلمان با کشتی به فرانسه و در پایان با داشتن 17 دلار به ایالت نیوجرسی در آمریکا رسید .
ابتدا به شوق خلبانی در پی تحصیل در این رشته برآمد، اما دیری نپایید که اعتراض پدر و مادر وی را از این تصمیم منصرف ساخت. وی برای گذرانیدن امورات زندگی در آمریکا، طی دوران تحصیل دوره ی آرایشگری را آموخت، سپس به کالج “جرمیاس” جهت آموزش فن عکاسی رفت و پس از دو سال و شش ماه در سال 1964 موفق به اخذ دیپلم عکاسی و فیلم برداری تجربی شد و نیز جهت تکمیل این فن بطور حرفه ای، به دانشکده “ژولایس” وارد شد .
منوچهر طبری پس از شش سال اقامت در آمریکا، برای دیدن خانواده اش عازم ایران شد، با این امید که در بازگشت تحصیلات خود را به پایان برساند، ولی مرگ پدر او را برای مدت ها ناگزیر به ماندن در ایران کرد .
منوچهر طبری در سال 1346 به استخدام تلویزیون تازه تأسیس ملی درآمد، در آغاز به واحد فیلمبرداری پیوست و در سمت دستیار در تهیه فیلم مستند «پالایشگاه تهران» حضور یافت . دیری نپایید با کوشش چشمگیر، وی به عنوان کارشناس واحد فیلم سازی مطرح گردید. ضمن آنکه به جهت خلق فیلم های مستند خبری و ورزشی، نبوغ و استعداد خویش را در راستای کارگردانی بروز داد.
منوچهر طبری در سال 1351 برای فیلم برداری از مسابقات وزنه برداری عازم سنندج شد. طی ملاقاتی که با مرحوم احمد شاملو شاعر نام آور ایران انجام می دهد، سفارش ساخت فیلمی از دراویش قادری به او داده می شود. اگرچه در ابتدا به او اجازه ی فیلم برداری داده نمی شد، ولی با تلاشی پیگیر و پافشاری، سرانجام در سال 1353موفق می شود لحظاتی کوتاه از «دراویش قادری» را به صورت سیاه و سفید به مدت 10 دقیقه به تصویر بکشاند.
پس از نمایش این فیلم، از دیدگاه بسیاری از منتقدین فیلم های مستند، به عنوان یک نمونه تقریباً کامل و با ارزش در طبقه بندی مستند خبری و تحقیقانی قرار گرفت و برای منوچهر طبری، این جوان یهودی نقطه عطفی شد در راستای فعالیت های فیلم سازی و نیز باعث گردید تا او به فکر افتد آنرا در نسخه ای کامل تر به شیوه رنگی بسازد و چنین شد که «مطرب عشق» در سال 1356 شکل گرفت . اگر چه سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) از اتمام آن جلوگیری نمود. اما در سال 1358 پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با دستیابی به نگاتیوهای آن و با تدوین داود یوسفیان این فیلم پایان گرفت . و پس از مدتی به عنوان پروژه پایان تحصیلی منوچهر طبری به دانشکده ی هنرهای دراماتیک ارائه گردید و توانست با کسب معدل بسیار عالی، در این رشته فارغ التحصیل شود.
از سال 1357 منوچهر طبری به کارگردانی روی آورد، از آن به بعد بسیاری از ساخته هایش را با عنوان فیلمبردار، تهیه کننده، کارگردان، نویسنده و تدوینگر ارائه می نماید. پس از وقوع جنگ تحمیلی، وی طی هشت سال بارها برای تهیه گزارش و فیلم برداری به جبهه های جنگ اعزام می شود و یقیناً جراحتی را هم از ترکش های دشمن، نصیبش می شود. ضمن آنکه موفق می شود از سکوهای نفتی مستقر در خلیج فارس فیلم های مستند تهیه نماید.
در کارنامه فعالیت های منوچهر طبری، ضمن اشاره به تهیه فیلمی از مراحل ساخت تئاتر عروسکی، وی تجربه تحصیل در «تئاتر عروسکی» را در ایران نیز به نمایش می گذارد. افزون بر آن، وی عاشق ثبت و ضبط آئین ها و باورهای مذهبی یهودیت بود و به دنبال دوربینی بود که تا در این زمینه شخصاً برای خودش آثار برجسته ی می آفریند. اما از آنجاییکه استطاعت آنرا نداشت، مدت ها نتوانست به این امر مستقلاً جامعه عمل بپوشاند.
با این وجود به موازات فعالیت های هنریش، با پیشنهاد و همت وی به صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران چندین فیلم مستند از فرهنگ فلکور و باورهای مذهبی یهودیان تهیه نمود. که به نوعی بیانگر پیوند عمیق این هنرمند به تاریخ و فرهنگ یهودیت در تمدن ایران بوده است .
فیلم «پسح» (1366) نشانگر مراسم (سدر) شب اول و دوم عید فطیر، در یک خانواده که گرد سفره نشسته اند و رخداد خروج از مصر، رنج های قوم بنه ایسرائل را روایت می کنند .
سال 1370 فیلم مروری بر دانه های روغنی، در محله عودلاجان سه راه دانگی، یک عصاری را نشان می دهد . گرچه عصاری متعلق به یک مسلمان بود ولی مشتری اصلی اش یهودیان بودند که روغن کنجد خود را از آن عصاری تهیه می کردند و نیز بررسی دانه های روغنی در ایران و عصاری های قدیمی از هخامنشی تاکنون.
سفرنامه نطنز: خاطرات یک بازدید عینی و خیالی از شهر تاریخی نطنز و چگونگی ساختن قفل های قدیمی و گشودن آنها .
هرازگاهی منوچهر طبری برای تهیه رپرتاژ عازم خارج از کشور می شود و در این راستا تجربه های را در لبنان و ویتنام کسب می کند و نیز مجدداً سفری به آمریکا می کند.
او عضو گروه فیلمبرداران (رپرتاژ خارجی)، روز ورود رهبر انقلاب در دوازدهم بهمن ماه سال 57 بود. وی در سال 1380 به عضویت انجمن مستند سازان ایران درآمد.
منوچهر طبری در سال 1364 با دختری به نام “ژاکلین” از خانواده “مهرزادی” ازدواج نمود. ماحصل این پیوند دو پسر و یک دختر بود. وی آدم شوخ طبع و مهربانی بود و بسیار با احساس اما واقع بین، شخصیتی محجوب به حیا و متواضعی داشت . وی بر تنهایان بی کس دل می سوزاند و به یاری نصیبان بی نصیب می رفت و فرصت ها را غنیمت می شمارد ضمن آنکه در کنار همه ی اینها فیلم هم می ساخت، حاصل عمرش پربار بود و توانست پیش از آنچه در توانش بود زمانه اش را ثبت کند و به مستند سپارد .
منوچهر طبری فعالیت های اجتماعی خود را در سال 1358 با عضویت در هیئت مدیره انجمن کلیمیان تهران آغاز نمود. اگر چه دوران خدمت وی در انجمن کوتاه بود ولی بازده کاری وی بسیار پرثمر بود.
مدتی را به عنوان ناظر کشروت و هرازگاهی در کمیته حل اختلاف و در هر فرصتی انجام امورات اداری قبرستان بهشتیه، همچنین مسئولیت امور تعاون انجمن را عهده دار بود . پس از مدتی متوجه می شود که بیماری سرطان به جانش چنگ انداخته است. از این رو، جهت مداوا راهی آمریکا می شود.
منوچهر طبری در سال 1389 ( 8دسامبر 2011 ) در سن 69 سالگی در غربت دارفانی را وداع گفت .
به عبارتی، یهودی سرگردان سینمای مستند ایران آرام گرفت .