یائین

واژه یائین (شراب) در فرهنگ یهود، بعنوان نوشیدنی مقدس و شعف آور بیان شده نیز ، معنی دیگر آن قضاوت می باشد و آن نمادیست از سیر تکامل انسان و رسیدن به یک قضاوت صحیح و کامل .
یائین ( יין ) به عنوان یک محصول نهایی و برتر، از آغاز شکل گیری تا به تعالی رسیدن، مراحلی را بایستی طی کند. بعبارتی آب انگور نشانگر دوران خردسالی و جاهلیت(نارسی) می باشد، که بایستی توسط عمل تخمیر که در واقع، مبارزه با مشکلات زندگی و یا برخورد با چالش ها می باشد، باعث خواهد شد که انسان بتواند خود را به تکامل (تیکون) برساند . زیرا هدف، صعود از دنیای پائین (خاکی) به دنیای بالا (تجلی) می باشد.
(در ضمن سه محصول از درخت تاک ( با خواص متفاوت ) غوره، انگور و کشمش به نوعی نشانگر سیر تکامل در دنیای پائین می باشد )
پس از خروج قوم بنه ایسرائل از مصر و ساختن میشگان (خانه خدا) توسط حضرت موسی و نیز هنگام آبادی بیت همیقداش (معبد سلیمان)، یائین (شراب) به عنوان یکی از هدایای قربانی با مراسمی خاص به خانه خدا تقدیم می شد و طی مراسمی با خواندن براخای شراب و نوشیدن جرعه ای از آن، از خداوند ضمن شکرگذاری، طلب نعمت شادی می نمودند.
پس از ویرانی بیت همیقداش یائین در بسیاری از آئین های مذهبی یهودیان ، از جمله: قیدوش شبات، هودالا، در موعدیم و مناسبت ها، در مراسم میلا، در زیر خوپا هنگام مراسم ازدواج، هنگام برگزاری مراسم نخست زادگان (Pidyon Haben) و نیز در شب عید پسح (فطیر) و نوشیدن (چهار پیاله) استفاده می شود.
یهودیان با نوشیدن یائین می کوشند از دنیای مادی و گرفتاری های آن دوری جویند و با ایجاد یک فضای روحانی در وجودشان، قدوسیت لازمه را برای کسب ارزش های معنوی فراهم سازند. یائین مانند دیگر کلمات عبری (در فرهنگ عرفانی یهود) دارای ارزش عددی و پیام آور نکات مهم ، همراه باتعبیرات و تفاسیری خاص می باشد.
حاصل جمع دو حرف (یود) و (نون) برابر است با 70=10+10+50 ، که پس از صرف نظر کردن از صفر آن، عدد هفت حاصل خواهد شد.
کبالیست ها، عدد (7) را یک عدد مقدس و اسرار آمیز در نظر دارند و بر این باورند که این عدد در میان اعداد از جایگاه ویژه ای برخوردار است، ضمن آنکه ارزش عددی واژه شبات و خلا (نان شبات)، نیز مانند یائین برابر است با عدد (7) و آن نشانگر صلح و پاکی ، قدوسیت و شادی است .
نگرشی بر یائین در ارتباط با شبات از دید عرفانی :
یائین محصولی است بدست آمده از انگور، یکی از هفت نوع میوه های بهشتی و همانند نان از برکات و مقدسات یهودیان به شمار می رود و اغلب در برگزار نمودن مراسم مذهبی، موعدیم به ویژه در شبات و دیگر مناسبت ها به عنوان سمبل شعف و شادی آور (روحانی) نوشیده می شود.
طبق یک سنت دیرینه، برخی از یهودیان هنگام اجرای مراسم قیدوش، مقداری آب را (چند قطره) به یائین اضافه می نمایند که دلیل آن را آوردن رحمت های کثیر و اضافه نمودن برکات و قدوسیت بیشتر به زندگانی از جانب خداوند می دانند . طبق هلاخا، هنگام نبودن یائین برای اجرای مراسم قیدوش، می توان از آب انگور هم استفاده نمود

اجرای مراسم قیدوش، یکی از سنت های مهم یهودیان با پیشینه چند هزار ساله می باشد . بزرگ خانواده با بدست گرفتن یک پیاله پر از یایین براخای زیر را می خواند:

בָּרוּךְ אַתָּה ה” אֱלֹהֵינוּ מֶלֶךְ הָעוֹלָם בּוֹרֵא פְּרִי הַגֶּפֶן
متبارک باد نام تو ای خداوند خدای ما، سلطان عالم که میوه انگور را آفریدی

برای قیدوش شبات می بایست از یایین قرمز استفاده نمود، از دیدگاه کبالیست دلیلش آنست که رنگ قرمز نشان دهنده خواسته های انسان (انرژی میل به دریافت) می باشد، بدین منظور برای انجام قیدوش، شرط مهم آن در مرحله اول، وجود غریزه میل به دریافت در نهاد آدمی است که باید وجود داشته باشد.
واژه یائین در این بخش به مفهوم (Keli) به معنای ظرف ، جنبه و یا ظرفیت می باشد وجه تشابه آن با انسان همان نهاد و جنبه انسانی است که با کلمه (Keli) به معنای ظرف بیان شده است.
ضمنا، با استناد بر میدراش هر فرد یهودی می بایستی در نهاد و وجودش شرایطی ایجاد کند(ظرفی بسازد) تا قادر به پذیرای شخینا (تجلی نور الهی) باشد و از این موهبت بزرگ و عظیم بتواند کمال استفاده را ببرد، به عبارتی قیدوشایی و پاکی سرشار از ارزش های اخلاقی را، همراه با صلح و آرامش در زندگی خود مستقر نماید. لذا با نگاهداری و تقدیس شبات، این امر مهیا می گردد که ما پس از شش روز کار و زحمت (کار شرافتمندانه که بر اصول انسانی استوار باشد) که یقیناً فرصتی است برای تیکون یافتن ، در روز شبات حاصل دسترنج این شش روز کار روحانی را دریافت کنیم. به عبارتی ما با رفتاری که در طی این شش روز انجام داده ایم در روز هفتم (شبات) نهاد و وجودمان را همچون (Keli) ظرفی آماده نموده ایم که بتوانیم نور و حکمت الهی را همراه با عشق چون یک هدیه از جانب خداوند دریافت کنیم. در ضمن تک تک حروف یائین )יין( هم از نظر کبالیستی همین معنا را می رساند

یود( י ) به معنای “شخینا” نور حکمت الهی.
یود( י ) به معنای “خِسد” عشق و احسان
نون( ן )به معنای “شعره” بینا پنجاه دروازه فهم.

همچنین در کتاب گمارا “توراه” تشبیه شده به آب، نان، شراب و روغن که هر یک از این گزینه ها بیانگر راز ها و ماهیت بخش هایی از “توراه” و نشانگر جزئیاتی در قالب جملات و حتی کلمات توراه می باشند.

خاصیت یائین : יין
در این بخش خاصیت یائین (شراب) در ارتباط با توراه بازگو کننده رازها و افشای حقایق می باشد. یائین (شراب) همانند نان پس از به ثمر رسیدن میوه آن تا کامل شدن جهت میل نمودن، می بایستی 10 مرحله را طی کند. از دید کبالیست ها، این ده مرحله همان ده سفیروت (صفات ملکوتی) یا انرژی های الهی می باشند. که برای رسیدن به تیکون (تکامل) یا به عبارتی، صعود نمودن به جهان تجلی AZILUT (بالاترین مرتبه ی دنیای روحانی) و وصل شدن به شهریاریMALKHUT ، هر فرد یهودی ملزم به اجرای دستورات و نیز طی مراحل آن می باشد. تا از این طریق بتواند خود را به درجات تکامل برساند.
یائین (شراب) از جمله نوشیدنی های است که در فرهنگ مذهبی یهود، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. نحوه تهیه آن بصورت سنتی با گذشت هزاران سال، هیچگونه تغییری پیدا نکرده است.
یائین (יין ) کاشر، محصولی بدست آمده از انگور است که از تخمیر انگور له شده معمولاً در دو رنگ قرمز و یا سفید ساخته می شود.
شکر موجود در انگور به عنوان یک مخمر آنرا تبدیل به الکل (با درجه پایین) می کند، اگر چه برای تهیه محصول شراب با طعم تلخ یا شیرین، مدت هاست که از دیگر میوه ها مانند خرما، سیب، گلابی و حتی مواد نشاسته ای هم شراب تهیه می شود. ولی اوصولاً تهیه یائین کاشر، برای استفاده در مراسم و آئین های مذهبی، بایستی از انگور تهیه شود (طبق هلاخا جهت خوش طمع نمودن یایین می توان از کشمش و دیگر افزودنی های مجاز کاشر هم استفاده نمود) .در گذشته مرسوم بود، خانواده هاه از طریق سنتی هر سال یائین مورد نیاز خودشان را در خمره یا کوزه ها، با تبحری خاص تهیه می نمودند. زیرا خرید و فروش آنرا جایز نمی دانستند.
علمای یهود انتخاب انگور جهت تهیه یائین (شراب) را با دلایلی توجیح نموده اند؛ به نقل از کتاب مقدس پیشینه بهره بردن از انگور را مقارن با آفرینش، قبل از خلقت آدم و حوا در نظر گرفته شده است.
در سفر برشیت فصل اول، اشاره شده هنگامی که آدم و حوا از میوه درخت دانش بهره بردند، بلافاصله از بهشت رانده شدن و مرگ، درد و رنج و مشکلات برای آنان رقم زده شد. به تعبیری میوه درخت دانش همان انگور بوده. از سوی دیگر، درخت انگور (تاک) تنها درختی می باشد که نمی توان آنرا با درختان دیگر پیوند زد، به عبارتی درخت انگور دارای اصالت می باشد ، ضمن آنکه حفظ این اصالت موجب پاکی و قدوسیت می باشد.
شکل ظاهری خوشه انگور، نشانگر یک اجتماع یکپارچه و وابسته می باشد و در عین حال، هر حب انگور میوه ی کامل و مستقلی است، درخت انگور در ابتدا حالت بوته ای و رونده دارد ، نیز دارای پیچک است که با تکیه دادن بر درخت و دیوار به رشد خود ادامه می دهد. بعد از چهار سال بارور می شود و بعد از ده سال بار آن کامل خواهد شد. ارزش و اهمیت میوه درخت انگور از دوران گذشته، به ویژه پس از کوچ نمودن قوم بنه ایسرائل به سرزمین مصر، بسیار حایز اهمیت می باشد و نیز اشاره آن در چندین فصل از توراه، نشانگر جایگاه ویژه این میوه در مقایسه با دیگر میوه ها می باشد.
در سفر برشیت پاراشای ویحی فصل چهل و نهم :
حضرت یعقوب ، هنگام دعا و برکت نمودن فرزندانش ، یوسف را تشبیه نمود به درخت
(تاک) با شاخه های بارور، که هریک از شاخه هاخود را از دیوار بالا کشیده است .
در سفر بمیدبار، پاراشای شِلَحْ لِخا فصل سیزدهم اشاره شده:
پس از خروج قوم بنه ایسرائل از سرزمین مصر و نزدیک شدن به مرزهای ارتص ایسرائل طبق خواسته قوم بنه ایسرائل، موشه بن عمرام از میان معتمدین قوم، 12 نفر (از هر سبط یک نفر) را انتخاب نمود تا به سرزمین اجدادشان بروند و اطلاعاتی از وضعیت اجتماعی، شرایط کشاورزی و حاصلخیزی منطقه، آمار از تعداد جمعیت، نحوع زندگانی شهروندان کنعان و چگونگی شهرها و نیز استحکامات آنان کسب کنند.
پس از چهل روز سفر و سرکشی به تمام نقاط، این گروه در حالی که خوشه ای عظیم (انگور) آن سرزمین را توسط دو چوب دستی بر شانه هایشان حمل می نمودند، همچنین با همراه داشتن مقداری انار و انجیر، در شب نهم ماه آو به اردوگاه قوم بنه ایسرائل بازگشتند.
یائین(יין )و خواص مخرب آن
مفسرین تلمود، راجع به ماهیت مخرب یائین (شراب) بحث و توضیحات مفصلی را بیان نموده اند:
شراب( יין ) می تواند یک نوشیدنی مقدس با قدرت و توانایی بالا (انرژی بالا) همراه باشد و با یک عامل قوی و مخرب که قادر است به همان میزان ارزش های اخلاقی و قدوسیت انسان را کاهش دهد و نیز می تواند بشر را به مرز نابودی سوق دهد، البته آن بستگی به میزان استفاده و یا سوء استفاده از آن می باشد.
یقیناً توانایی و انرژی های موجود در شراب می تواند برای انسان ایجاد شعف و شادی کند و چون توانایی و قدرت بشر در مقایسه با انرژی نهفته در شراب ضعیف تر به نظر می رسد لذا، افراط در نوشیدن شراب، مقاومت آدمی را در هم خواهد شکست، زوال عقل آشکار می شود و خیلی زود تعادل را از دست خواهد داد و دیگر تن آدمی هیچگونه مسئولیتی را هنگام مستی نمی تواند عهده دار باشد.
یکی از فرمان هایی که در “توراه” به آن اشاره شده ، منع نوشیدن مشروبات الکلی برای کهنیم به ویژه هنگام ورود به میشکان (جایگاه مقدس) برای انجام وظایف کهانت می باشد. در ارتباط با افراط در نوشیدن یائین (شراب) در چندین پاراشای “توراه” نیز اشاراتی صورت گرفته
در سفر برشیت پاراشای نوح فصل نهم این گونه اشاره شده :
نوح به کشت و زرع زمین مشغول گردید و به زودی صاحب تاکستان انگور گردید، او روزی با نوشیدن مقداری شراب مستانه و در حالتی ناخودآگاه در چادرش عریان (در خواب) به سر می برد ، که مورد مشاهده پسرش “حام” قرار گرفت، حام این موضوع را به دو برادر دیگر اطلاع داد .”شم و یفت” در حالی که جبه ای را بر دوششان حمل می نمودند، از پشت سر به نزدیک پدر آمده و برهنگی وی را پوشانیدن و به همان طریق نیز بدون مشاهده وی از چادر خارج گردیدند.
نوح پس از هوشیاری از مستی و اطلاع از عمل حام و دو پسر دیگرش، حام را به بردگی و بندگی برادران دیگرش نفرین نمود “شم” را به عنوان برگزیده خداوند به سروری نسل های کنعان برکت نمود و “یفت” را نیز به کثرت نفوس اما تحت رهبری “شم” برکت نمود.
در سفر برشیت پاراشای ویرا فصل نوزدهم اشاره شده :
یک شب “لوط” بدون اطلاع توسط دخترانش مست گردانیده شد و در عالم مستی و بی خبری، دختر بزرگتر با پدر همخواب گشت، فردای آن روز باز هم با دسیسه دختر ارشد، دختر کوچکتر ضمن پیروی از این امر با پدر همخوابی نمود. از این روابط (نامشروع) دو پسر متولد گردیدند، نخستین پسر به نام “موآب” و دیگری به نام “بن عمی” که بنیان گذاران دو قوم موآب و عمون گردیدند.
در سفر وییقرا پاراشای شمینی فصل دهم بیان شده :
دو پسران اهرون (هارون) برادر حضرت موسی، “نادا” و “اویهو” هنگام ورود به جایگاه مقدس، بخاطر مست بودن، آن مکان مقدس را خوار نمودند از این رو توسط یک آتش الهی از میان رفتند.
در کتاب گمارا توصیه شده، هرگز نباید در نوشیدن یائین (شراب) افراط نمود، به ویژه اگر در میان غریبه ها هستید ، زیرا باعث حادث شدن مستی می شود و انسان مست کنترل کتمان حقایق را ندارد و رازها را فاش خواهد نمود، به عبارتی “مستی و راستی”
همانطور که قبلاً اشاره شد، خاصیت مهم) יין ) یائین فاش نمودن رازها است و از دید کبالیست ها پی بردن به رازهای توراه می باشد.

منابع مورد استفاده :
باورهای اسطوره ای ( یوسف ستاره شناس)