בית המקדש
معبد سلیمان : قدیمی ترین بنای بیت المقدس
شهر اورشلیم و مکان بیت المقدس، یکی از تاریخی ترین و مقدس ترین نقاط جهان است که مورد احترام همة موحدین جهان بوده و پیروان ادیان ابراهیمی در قداست آن اشتراک نظر دارند و آثاری مذهبی از هر یک از این ادیان ا.لهی در این محل بجای مانده است.
از دیدگاه یهودیان معبد بیت المقدس که در عبری « بِت همیقداش» نام دارد، معبدی است که به عنوان خانة خد.ا توسط حضرت سلیمان بنا شد و مرکز انجام مراسم عبادی یهودیان میباشد. این معبد در تاریخ پر فراز و نشیب سرزمین مقدس، بارها مورد حمله و تجاوز واقع شد و گاه اقوام مشرک، بتهای خود را نیز در داخل آن قرار دادند. بت همیقداش دو بار به طور کامل ویران گشت که آخرین آن حدود سال 70 میلادی بود و علیرغم این موضوع، این مکان مقدس تا به امروز قبله گاه یهودیان جهان و مهمترین زیارتگاه آنان به شمار میرود.
آثار بدست آمده از حفریاتی در نقاط مختلف شهر اورشلیم در عمق 10 تا 20 متری، و نیز بررسیهای کتاب مقدس حاکی از آن است که بت همیقداش اول یا معبد سلیمان یقیناً یکی از باشکوهترین و عظیمترین بناهای مذهبی و تاریخی ساخته شده در نوع خود بوده است. محل احداث این بنای بی نظیر برفراز تپه های «مُوریا» یکی از مرتفعترین نقاط شهر اورشلیم است.
اورشلیم، شهری است که از همان دوران باستان در صفحات تاریخ در زمرة پر حادثه ترین شهرهای جهان جای گرفته است. این نام که در زمان تسلط حضرت داوود با نام «شهر داوود» یا اورشلیم شهرت یافت کلمه ای عبری است، مرکب از دو واژة « اور» به معنی روشنایی و مقدس؛ و کلمة «شلیم» یا «شالِم» به مفهوم صلح و سلامتی.
طبق بررسیهای انجام شده قدمت این شهر به پیش از 4000 سال قبل از میلاد میرسد. شواهد نشان میدهد که نام اولیه آن «یِبوس» یا جیبوس Jebus بوده، ساکنین آن متشکل از دو قبیله یبوسیها و کنعانیان بوده اند و از این جهت بعدها نام یبوس به کنعان تغییر یافت. تاکنون سه حصار مهم گرداگرد این شهر ساخته و چندین بار هم مرمت شده است. اولین آن را یبوسیها ساخته بودند که با گذشت زمان و جنگهای آن دوران، حصار یبوسیها رو به زوال و نابودی نهاد. دومین حصار در دوران حکومت حضرت سلیمان ساخته شده بود که بر اثر هجوم لشکریان بخت النصر پادشاه بابل ویران گردید.
پس از خرابی بیت المقدس دوم توسط رومیان، سومین دیوار را هیرودیوس کبیر، پادشاه دستنشانده رومیان که بر سرزمین اسرائیل منصوب شده بود برای جلب نظر و حمایت یهودیان ساخت. این دیوار از سه طرف با سنگهای عظیم به ارتفاع 15 متر، معبد را محصور کرده بود و آثار به جا مانده از آن دیوار از قرن اول میلادی تاکنون مورد توجه یهودیان جهان است.
این دیوار «ندبه»، به معنا و مفهوم نیایش همراه با تضرع نام گرفته و علت آن بخاطر پیش آمدهای شومی بوده که طی تاریخ باعث ویران شدن بت همیقداش و به اسارت رفتن یهودیان به اکناف دنیا بوده است. این دیوار در زبان عبری به کوُتِل هَمَعراوی (دیوار غربی) معروف است.
خاطرة خرابی معبد، تا به امروز در میان یهودیان به صورت یک سنت شبیه به سوگواری نگاهداری شده است. ناگفته نماند که اولین قربانگاه در این شهر توسط حضرت ابراهیم بنا گردید.
حضرت ابراهیم از شهر «اور» (ur) که در آن زمان در تصرف کنعانیان قرار داشت همراه همسرش سارا و برادرزاده اش «لوط» بخاطر فشارهای« نَمرُد» یکی از سلاطین آن زمان به شهر اورشلیم که به نام« لوز» معروف بود وارد شده و در آنجا ساکن گردید و پس از مستقر شدن، اولین قربانگاهش را با نام بِت اِ-ل ایجاد کرد.
شواهد بدست آمده حاکی است که دومین قربانگاه را حضرت داوود در خرمن گاه مردی کشاورز بنام ارنان یبوسی بناگذاشت و سومین آن را حضرت سلیمان در همین نقطه طبق وصیت پدرش حضرت داوود با نام بت همیقداش با شکوه و جلوه ای خاص بنا نمود.
ایجاد خانه خد.ا و قربانگاه یکی از آرزوهای دیرینه حضرت داوود طی چهل سال پادشاهی بود. اما به دلیل جنگهای فراوان و گرفتاریهای سیاسی که پیوسته در دوران حکومتش او را مشغول کرده بود، این سعادت هرگز نصیبش نشد. طبق پیغامی که ناتان نبی از جانب خد.اوند به داوود داد، احداث معبد بت همیقداش در اورشلیم به پسرش سلیمان واگذار شد.
به تعبیری دیگر، بخاطر خونریزی ها و جنگهایی که توسط داوود صورت گرفته بود، این امر برای او جایز شمرده نشد که خانه ای را به نام خد.اوند بنا نماید. هر چند که حضرت داوود قبل از وفاتش برای ایجاد این بنا تدارک بسیاری دیده بود ولی طبق وصیتی که به پسرش سلیمان کرد، از او خواست که این ماموریت را که به او محول شده بود به نحو احسن انجام دهد و فرمود «ای پسر من، خد.اوند با تو خواهد بود تا در این امر موفق شوی و خانه خد.ا را بنا نمایی».
تسخیر شهر یبوس توسط حضرت داوود
پس از هفت سال جنگ و ستیز و ایجاد امنیت نسبی، حضرت داوود متوجه شهر اورشلیم شد که در آن زمان در قلب متصرفات بنی اسرائیل قرار داشت و به نام یبوس Jebus معروف بود.
اهمیت یبوس بخاطر آن بود که در آن دوران یک کانون مهم مذهبی کنعانیان بوده و کلیه عادتماهها و بتکده های آن ناحیه در این شهر مستقر بود. این فکر به ذهن حضرت داوود خطور نمود که پس از تصرف این شهر آنجا را پایتخت و مرکز دینی خود قرار دهد و پس از ایجاد خانه خد.ا در این شهرصندوق عهد خد.اوند (میشکان) را که برای بنی اسرائیل سمبل اعتقاد و نشانه وحدانیت میباشد به یبوس آورد تا شاید به این طریق اذهان عمومی را متوجه این نکته نماید که اورشلیم بخاطر موقعیت خاصش، مهمترین کانون عبادت و یکتاپرستی است و همچنین قربانگاهی برای خالق عالم میباشد. او ضمن این کار، قصد داشت نفوذ و اقتدار خود را بر تمام سرزمین یهودا و اسرائیل (دوازده اسباط بنی اسرائیل) بسط و توسعه دهد تا در آینده نه چندان دور کشوری واحد و یکپارچه پیریزی و بنا گردد. بالاخره شهر توسط قوای نظامی به تسخیر حضرت داوود درآمد و پس از استقرار کامل بلافاصله آنجا را به نام شهر داوود (اورشلیم) تغییر نام داد.
انتقال صندوق خد.اوند به اورشلیم
حضرت داوود در اولین فرصت ایجاد شده اقدام به آوردن صندوق خد.اوند از «قِریت یِعاریم» نمود. لوحه های ده فرمان خد.اوند که در کوه سینای به حضرت موسی داده شد و یک نسخه از تورات در این صندوق جای داشت. حمل و نقل صندوق خد.اوند مستلزم رعایت آداب شرعی خاصی بود که در مرحله اول به علت کوتاهی در رعایت آنها، انتقال صندوق ممکن نشد.
در دومین اقدام، جمیع کاهنان و لاویان (افرادی از نسل حضرت موسی و هارون) پس از تقدیس نمودن خویش در حالی که صندوق عهد بر روی کتف لاویان قرار داشت، رهسپار شدند. حضرت داوود و همراهان دیگر این کاروان را همراهی مینمودند. جمیع قوم با جشن و سرور و پایکوبی و خواندن سرود و نواختن ساز و دهل و کرنا وارد شهر اورشلیم شدند و صندوق خد.اوند را در مکانی که قبلاً به صورت یک خیمه آماده کرده بودند قرار دادند. سپس مراسم تقدیم قربانی های سوختنی و ذبح نمودن از جهت سلامتی به حضور خد.اوند شروع شد و حضرت داوود پس از فارغ شدن از مراسم قربانی و ذبح، کلیه حاضرین را طی مراسمی به نام خد.اوند برکت داد.
پس از مدتی فرشته خد.اوند امر فرمود به داوود بگویید که برود و مذبحی برای خد.اوند در خرمن گاه «ارنان بیوسی» برپاکند. بیدرنگ داوود به آن نقطه که به او نشان داده شده بود رهسپار گردید و از مالک آن خواست که خرمن گاه را به او بفروشد تا قربان گاهی برای خد.اوند برپا نماید. از همان ابتدا بیوسی موافقت خود را اعلام نمود و حتی حاضر شد که نه تنها زمین را، بلکه گاوهایی را برای قربانی نمودن و گندم را برای هدیه آردی و هیزم را بطور رایگان در اختیار داوود قرار دهد که البته داوود این پیشنهاد را قبول نکرد و گفت همه را به قیمت خواهم خرید و خون اموال تو میباشد و این امر برای خد.اوند وقف میباشد به رایگان نخواهم گرفت.
در نتیجه خرمن گاه را به وزن ششصد مثقال طلا خریداری نمود و سپس در آن مکان مذبحی برای خد.اوند بنا نمود و قربانیهای سوختنی و ذبایح سلامتی تقدیم نمود.
پس از خرید زمین، داوود فرمود سنگهایی به شکل مربع برای بنای خانه خد.ا بتراشند و همچنین شروع به جمع آوری مس و چوب سرو آزاد از منطقه صیدون کرد و دیگر لوازم اولیه را تهیه نمود.
نصایح و وصیت های حضرت داوود
پس از آن که حضرت داوود متوجه شد که اجازه احداث بنای خانة خد.اوند از او سلب گردیده است، در یک گردهمایی که جمیع روسای قوم بنی اسراییل از روسای اسباط گرفته و دیگر امرای لشکری، بزرگان و کلیه خدمت گزاران در آن شرکت جسته بودند سخنانی به این مضمون ایراد نمود:
ای قوم من، من داوود بن ییشای، تصمیم داشتم که خانة خد.اوند را در این شهر احداث نمایم و برای ایجاد آن نیز تدارک وسیع دیده بودم. لیکن خد.اوند مرا گفت به خاطر آن که تو مرد جنگی هستی و خون ریخته ای خانه ای به نام من بنا نخواهی کرد.
اما خد.اوند از تمامی خاندان پدرم، مرا به عنوان پادشاه بنی اسرائیل برگزیده است و از جمیع پسران من، پسرم سلیمان را برگزیده است که پس از من برکرسی سلطنت جلوس نماید. او به من فرمود پسر تو سلیمان تنها کسی است که خانه و صحن های مرا بنا خواهد نمود. هر چند که سلیمان جوان و ضعیف است و کاری بسیار عظیم در پیش دارد اما تو ای پسرم مطمئن باش که خد.اوند همراه تو خواهد بود تا کامیاب شوی و خانه خد.ای خود را چنانکه درباره تو فرموده است بنا نمائی. من آنچه که در توانم بود برای بنای خانه تدارک دیده ام. سنگهای مرغوب و چوبهای سرو و صنوبر، آهن، مس، طلا و نقره و مصالح گرانبهای بیشمار را مهیا ساخته ام که میتوانی از آنها استفاده کنی. داوود سپس رو به حاضران نمود و از آنها خواست که در این امر سلیمان را یاری نمایند و در ادامه سخنانش فرمود که آنها هم میتوانند با اهدا طلا و سنگهای گرانبها برای بنا نمودن خانه خد.اوند در این امر خیر شریک باشند. او پس از نصیحت و وصیت به سلیمان و حاضران، از سلیمان خواست که در امور مملکتداری طبق موازین و شریعت حضرت موسی رفتار و احکام خد.اوند را حفظ نماید.
آغاز سلطنت حضرت سلیمان
پس از ملحق شدن حضرت داوود به اجدادش، در چهارمین سال سلطنت سلیمان در دومین ماه(ایار) در سال 2928 عبری برفراز کوه موریا در اورشلیم در محل خرمنگاه اَرَونا یبوسی در مکانی که فرشته خد.اوند برحضرت داوود ظاهر شد، بنای ساختمان خانه خد.اوند آغاز گشت. به این منظور سلیمان از «حیرام» حاکم صور(یکی از شهرهای فعلی لبنان) که از دوستان نزدیک پدرش بود دعوت به همکاری نمود.
طبق معاهدهای بین سلیمان و حیرام، سلیمان متعهد شد که بخشی از نیازهای مواد غذایی مردم حیرام را شامل روغن و گندم تأمین نماید و حیرام هم متعهد شد تا در مقابل دریافت آذوقه و مواد غذایی، چوب درختان سرو آزاد و صنوبر منطقه صور را که از لحاظ استحکام و قابلیت تجاری شهرت فراوانی داشت از طریق دریا برای سلیمان به بندر حیفا ارسال نماید. در ضمن برای اعزام کارگر و معمار و استادکار و هنرمندان لبنانی که در زمینه های نجاری و مسگری و منبتکاری و سنگتراشی تبحر داشتند موافقت شد.
اولین اقدام سلیمان اعزام یک گروه کارگر به لبنان شامل سیهزار نفر به عنوان کارگران اجباری به منظور بریدن درختان بود. این کارگران به سه گروه 10 هزار نفری تقسیم شده بودند و هر 10 هزار نفر به مدت یک ماه در لبنان مشغول به کار میشدند و دو ماه هم در بین خانوادههایشان به عنوان مرخصی بسر میبرند. و همچنین یک گروه هفتاد هزارنفری را برای عملیات حمل و نقل اختصاص داده بودند و 80 هزار نفر مشغول به حفاری سنگ از کوه بودند.
سه هزار و سیصد نفر به عنوان سر کارگر و کارفرمای ارشد انتخاب شده بودند که تا پایان بنای خانه خد.اوند و قصرها و دیوار اورشلیم و مرمت دیگر نقاط، فعالیت داشتند.
برای تأمین بودجة احداث معبد بت همیقداش و بناهای دیگر تدابیری اندیشیده شده بود که مهمترین آنها وضع نمودن مالیاتهای سنگین بر کشاورزان، به کار گرفتن شماری از مردان به عنوان کارگران اجباری به مدت 4 ماه در سال (هر فصل یک ماه) وعقد قرار داد با حکام و تجار کشورهای همسایه بود.
یکی از استادان هنرمندی که برای معبد سلیمان بکار گرفته شده بود شخصی بود به نام حیرام از خاندان نفتالی (و هم نام با حیرام پادشاه صور).
این هنرمند بیمانند به خدمت سلیمان فرا خوانده شد و مسئولیت انجام کلیه کارهای فلزی و مسگری و برنزکاری بتهمیقداش به او واگذار گردید. از مهمترین آثار خلق شده توسط این هنرمند میتوان به دو ستون با شکوه که در مقابل در ورودی محوطه ایوان شرقی در طرفین در سالن بتهمیقداش نصب شده بود اشاره نمود. قابل ذکر است که این دو ستون اول به صورت یک پارچه از جنس مس به طول تقریبی 18 متر و قطر 4 متر به صورت استوانه ریخته گری شده بود که بعداً به دو قسمت مساوی هر کدام به طول 18 «اَما» حدوداً برابر با 9 متر تقسیم شد.
پس از نصب ستونها برای هر یک نامی انتخاب کردند که به تفسیری دارای معنا و مفهوم عمیق عرفانی بوده است. ستون سمت راست را «یاخین» نامیدند که به معنای «برقرار و استوار» میباشد که مظهر استوار بودن قانون ابدی خد.اوند (تورات و آیین یهودیت) بوده است.
ستون سمت چپ را به نام «بُوعَز» نام نهادند که ترکیبی از دو کلمه عبری «بو» و «عز» به مفهوم «قدرت در آن است » میباشد که مظهر قدرتمند بودن ملت در سایه محترم شمردن و اطاعت از فرامین تورات است.
دو سر ستون تاج مانند به شکل نیم کره به ارتفاع 5/2 متر از مس ریخته شده و بر بالای ستونها نصب گشت. برای تزیین این دو سر ستون، از تورهای مشبک از جنس مس بر بالای سطح جانبی آنها همانند دسته گلهای زنجیری شکل به صورت گلکاری استفاده شد. در قسمت بالای سرستونها در کنار این تزیینات مشبک، دویست گل اناری شکل در دو ردیف در محل اتصال ستون و سر ستون با استفاده از هنر سوسنکاری به کار رفته بود. کلیه تزئینات استفاده شده بر روی ستونها و سر ستونها یکسان انجام شده بودند.
آثار خلق شده توسط حیرام
از دیگر شاهکارهای خلق شده توسط این هنرمند، استخری بود به منظور غسل نمودن و شستشوی مذهبی کُهنیم (کاهنان) به شکل دایره و به گنجایش تقریبی 35 متر مکعب از جنس مس که همراه با تزیینات کناری آن به صورت یک پارچه ریخته گری شده بود.
این استخر بر روی 12 پایه به شکل گاو متصل شده بود به گونه های که استخر بر پشت این دوازده گاو قرار گرفته بود. محل قرار گرفتن هر سه گاو در چهار جهت اصلی تحت زاویه 90 درجه بود در حالی که صورتشان به طرف خارج از استخر قرار داشت. برای شستشوی متعلقات قربانیهای سوختنی، از 10 حوضچه، هر کدام با ظرفیت حدود یک متر مکعب از جنس مس استفاده میشد.
ده عدد شمعدان و ده عدد میز از جنس طلا ساخته شد که هر پنج عدد شمعدان و میز را در دو طرف هخال (محراب) در داخل معبد قرار داده بودند. یک مذبح مسین به شکل مربع به ضلع تقریبا 9 متر و به ارتفاع تقریبی 5 متر برای قرار دادن قربانیهای سوختنی و آردی مورد استفاده قرار میگرفت. غیر از موارد ذکر شده، «حیرام» وسایل دیگری از جمله تعداد زیادی کاسه، مجمر، چراغدان، خاکانداز، انبر، قاشق و ظروف دیگر از جنس طلای خالص ساخته بود.
جزئیات ساختمان بت همیقداش
مصادف با چهار صد وهشتادمین سال خروج بنی اسرائیل از مصر بود که ساختن معبد سلیمان آغاز گردید. این بنا از یک ساختمان مستطیل شکل به طول تقریبی 30 متر و عرض 10 متر و به ارتفاع 15 متر در سه طبقه بر روی یک صحن مستطیل شکل احداث شد.
درِ ورودی اصلی در سمت شرق معبد و با دو ستون در طرفین آن تعبیه شده بود. درِ ورود به طبقات و اطاقهای دالان وار در اطراف معبد، در سمت راست بنا قرار گرفته بود.
پنجرههای معبد به نحوی طراحی شده بودند که از داخل کوچکتر و از قست خارج بزرگتر و عریضتر بودند. به تفسیری مفهوم این پنجرهها این بوده است که برخلاف پنجره های عادی که نور را از خارج به داخل خانه هدایت مینمایند، بت همیقداش نه تنها احتیاج به نور خارج نداشته است بلکه نور جلال ا.لهی از داخل به خارج تابیده و دنیای خارج را روشن مینمود.
سنگهای دیوارهای معبد در محل استخراج دقیقاً به اندازه های مورد نیاز، بریده شده و سپس در محل ساختمان بدون استفاده از ابزارفلزی بر روی هم نصب میشدند. این عمل به این دلیل انجام گرفته بود که هیچ گونه صدای خارجی آرامش خانه خد.ا را بر هم نزند. علت دیگر عدم استفاده از ابزار آهنی به خاطر حفظ حرمت و قداست خانه خد.اوند بود، زیرا همین فلز برای ساختن ابزار و سلاحهای جنگی از قبیل نیزه و شمشیر بکار میرفته و از جهت احترام و حفظ صلح در ساختن معبد نمیبایست از این فلز استفاده شود. به تفسیری دیگر برای بریدن تمامی این سنگها از یک نوع کرم مخصوص و عجیب به نام «شامیر» استفاده میشد که دارای ترشحات اسیدی بود و به قولی دارای قدرت تشعشع بود، عبور دادن آن از محلهای مورد نظر باعث ایجاد شیارها و بریدن سنگها میگشت.
تزیینات داخل بتهمیقداش
برای تزیینات داخلی معبد، سقف و دیواره داخلی را با تخته هایی از سرو آزاد پوشانده بودند و بر سطح این تخته ها هنرمندان منبتکار، زیباترین شمایلها را از گل و گیاه تا تصویر فرشتگان ایجاد نموده بودند. تمامی کف را با چوب صنوبر فرش کرده و کلیه این پوششهای چوبی داخل خانه خد.اوند با طلای ناب روکش شده بود.
در داخل معبد، محرابی به طول و عرض و ارتفاع 10 متر با پوششی از طلا ساخته شده و با زنجیرهای طلا از اطراف مهار گشته بود. درهای محراب از چوب زیتون با نقشهای کنده کاری شده، ساخته و توسط پرده های طرح دار کتانی، قدس الاقداس را از سایر قسمتهای محراب تفکیک نموده بودند.
در محراب دو فرشته با بالهای گسترده از چوب زیتون به ارتفاع حدود 5 متر ساخته شده بود. طول بال آنها نیز به 5 متر میرسید و این دو فرشته با طلا روکش شده و آنها را در کنار هم در داخل و بالای محراب قرار داده بودند.
افتتاح بت همیقداش
پس از گذشت هفت سال و تلاش بی وقفه هزاران نفر، ساختمان بیت همیقداش آماده بهره برداری شد. اولین اقدام سلیمان انتقال تمامی موقوفات پدرش حضرت داوود به داخل خزاین این معبد بود.
در اولین روز عید سایبان (سوکوت) در ماه تیشری طی مراسمی خاص سلیمان با حضور میهمانان خارجی، کلیه بزرگان و روسای اسباط، امرا و شخصیتهای مهم و جمعیتی بیشمار از مردم با کمک لاویان، صندوق عهد و کلیه وسایل مقدس را به بت همیقداش منتقل نمود. بلافاصله کُهنیم (کاهنان)، صندوق عهد را در محل خود در محراب خانه خد.اوند در (قدس الاقداس) در زیر بالهای فرشته ها قرار دادند.
آنچه که داخل صندوق خد.اوند نگاهداری میشد از این قرار بود: الواح سنگی ده فرمان اولیه تورات که حضرت موسی از کوه سینا برای بنی اسرائیل به ارمغان آورده بود و لوح ده فرمان شکسته شده. عصای حضرت موسی، پیمانهای از مائده آسمانی(مان)، عصای اهرون (هارون) که در واقعهای برای اثبات حقانیت او، به معجزه ا.لهی سطح آن شکوفه کرده بود و یکی از 13 جلد تومارهای تورات که توسط حضرت موسی (ع) نوشته شده بود در کنار صندوق عهد در هِخال (بخشی از محراب) قرار داشتند.
هیچ کس به غیر از کاهن بزرگ (کهن گادول) حق ورود به قدس الاقداس را نداشت و کاهن بزرگ نیز تنها چهار بار در سال آن هم در روز کیپور (روز کفاره) وارد آن مکان میشد و به نیایش و اجرای مراسم میپرداخت.
مراسم با شکوه افتتاحیه طی 14 روز برگزار شد. بیش از 22 هزار رأس گاو و 120 هزار رأس گوسفند در این مراسم قربانی شد. مذبح مسین که برای مراسم قربانی سوختنی تهیه شده بود لحظه های خالی نمیماند به طوری که گنجایش قربانیهای سوختنی و هدایای آردی و همچنین پیه ذبایح را نداشت. جمعی از لِویها که به لباس کتانی ملبس شده بودند به سرپرستی «آساف» در قسمت شرقی مذبح به نواختن کرنا مشغول بودند و همگی با نوای موزون و هماهنگ در حمد و تسبیح خد.اوند آوازی بلند و یک صدا میخواندند. پس از اجرای این مراسم، سلیمان در کنار مذبح مسین قرار گرفت و در حضور جماعت زانو زده و دستهای خود را به سوی آسمان برافراشت و پس از به جا آوردن دعا و نیایش، چنین گفت:
«اکنون ای خد.ای من، دیدگان تو به سوی این جماعت است و گوشهای تو به دعاهایی که در این مکان گفته شود شنواست. من با صداقت و ایمان کامل، خانه ای برای تو ساختم تا جلال و نور تو در آن برای همیشه ساکن شود. تضرع بندهایت و قوم بنی اسرائیل را که به سوی این مکان دعا مینمایند بشنو و چون شنیدی استجابت و عفو نما».
چون سلیمان از گفتن دعا و تضرع نزد خد.اوند فارغ گردید با صدای بلند جماعت حاضر را دعا نمود و در خاتمه چنین فرمود: «تمامی قوم های جهان بدانند که خد.اوند عالم یکی است و دیگری ندارد».
سلیمان به آرزوی دیرینه خود و پدرش داوود به نحو احسن جامة عمل پوشانید. از آن زمان اورشلیم به عنوان قبله و مرکز مذهبی یهودیت شکل گرفت و هر فرد یهودی موظف بود که سه بار در سال از دورترین نقاط سرزمین یهودا و اسرائیل به زیارت خانه خد.ا برود و قربانی تقدیم نماید
منابع:
1- تورات، تنخ، (کتاب پادشاهان- تواریخ ایام)
2- تاریخ اورشلیم (بیت المقدس)
3- قوم من، تاریخ بنی اسرائیل، ابا ابان
4- تاريخ يهود، پرويز رهبر
5- باورهای اسطوره ای:یوسف ستاره شناس