واژه عُومِر به معنای پیمانهای است از محصول نوبرانه (جدید) جو که در دوران آبادی بیتهمیقداش، در دومین روز پِسَح (عیدفطیر) با برگزاری تشریفاتی خاص توسط نمایندگان سنهدرین و با حضور جمعی از کشاورزان در یک مراسم جشن بهاره، به عنوان هدیه شکر گزاری و سپاس از زحمتهای الهی به خانه حدا تقدیم میشده.
ضمن آنکه از همانروز (شانزدهم نیسان) تا آغاز شاووعوت (هجدهم ایار) عید نزول توراه، یهودیان به مدت 49 شب یا هفتهفته، طبق دستورات الهی، درجشده در توراه (سفر وییقرا پاراشای اِمور فصل 23 آیه 9) یهودیان ملزم به انجام روزشماری هستند
در پایان شمارش عُومِر رسم بود، تا حصول خرمن گندم، مجددا دو پیمانه آرد گندم را به عنوان پایان عُومِر و آغاز شاووعوت به عنوان هدیه برای حداوند تقدیم میکردند
ایام عُومِر و شمارش آن معروف به سفیروت هاعُومِر (ספירת העומר) میباشد که میتواند یادآور خروج قوم بنهییسرائل از مصر و ورودشان به بیابان، همچنین رسیدن آنان پس از 49 روز در پای کوه سینای، و سپس مفتخر شدنشان به دریافت الواح توراه است.
به عبارتی سفیروت هاعُومِر بنوعی نشانگر در انتظار بودن قوم بنهییسرائل جهت حصول توراه و تعالیم الهی است.
متن براخای عُومِر به شرح ذیل میباشد:
בָּרוּךְ אַתָּה ה” אֱלהֵינוּ מֶלֶךְ הָעולָם. אֲשֶׁר קִדְּשָׁנוּ בְּמִצְותָיו וְצִוָּנוּ עַל סְפִירַת הָעומֶר:
היום אחד לעומר ( به عنوان مثال) امروز روز اول عومر می باشد.
سی و سومین روز عُومِر مقارن با هیجدهم ایار مصادف است با رحلت عالم و عارف ربانی، بزرگترین کبالیست و دانشمند برجسته توراه، ربی شیمعون بریوحای. همهساله به ویژه از قرن شانزدهم مرسوم بوده، هنگام سالروز درگذشت ربی، در جوار آرامگاه وی مراسمی باشکوه توسط دهها هزار نفر که از دور و نزدیک دیگر شهرها، در شهر مرِوِن (جلیل) گردهممیآیند تا ضمن زیارت مراسم جشن هیلولا را انجام دهند.
زائرین در حالی که تومارهای توراه را که با پرچمهای رنگارنگ مزین شده است و آن را در آغوش گرفتهاند، بهصورت یک جشنواره راهپیمایی با شکوهی را برگزار میکنند، ضمن حرکت در مسیر منتهی به مقبره ربی و پسرش اِلعازار، به رقص و پایکوبی و خواندن سرودهای شاد با مضامین مذهبی میپردازند.
هنگام عصر و پس از رسیدن به شهر مرِوِن، در حیاط آرامگاه، دوباره به رقص و پایکوبی میپردازند. لگباعومر معروف شده به جشن ربی شیمعون یا هیلولا، واژه هیلولا در فرهنگ عبری به معنای روز ورود داماد به حجله است، از جهت آنکه ربیشیمعون مرگ را تولدی عظیم به خاطر پیوستن به ذات الهی میدانست، روز رحلتش به نام هیلولا معروف شده است.
ربی شیمعون بریوحای یکی از پنج شاگردان “ربیعقیوا” به شمار میرفت و از شخصیتهای روحانی آن دوران بود که با تمامی توان خویش در مقابل ظلم و ستم حکومت (وقت) روم ایستادگی نمود. دیری نپایید آدریانوس حکم قتل وی را صادر کرد و به ناچار ربی شیمعون همراه با فرزند خود اِلعازار به سمت قاری در شمال ئیسرائل پناه برد و طی سیزده سال در غربت و تنهایی در نقطهای دورافتاده، فقط با تغذیه از چشمة و میوه یک درخت خرنوب که در کنار آن چشمه قرار داشت زندگی را سپری نمودند.
وی طی این مدت بهدور از همه لذتهای زندگی، موفق گردید سالهای عمر خود را کامل کند به عبارتی خود را به مرحله نهایی عرفان و کمال برساند، ضمن آنکه هرازگاهی دوستان و هم مسلکان وی، چه برای کسب تعلیمات سیاسی و چه کسب دانش و معنویات در خفا به دیدن ربیشیمعون به غار رفت و آمد بودند تا ضمن برگزاری جلسات عرفانی و مذهبی با تبادل نظر در مورد آیات مختلف و دیگر مسائل از محضر وجودش استفاده نمایند.
پس از مرگ قیصر و لغو احکام ظالمانهاش، ربیشیمعون بریوحای و فرزندش اِلعازار از پناهگاه خود خارج شدند.
با وجود آنکه جسمش رنجور و بیتوان شده بود موفق گردید با تقرب به حداوند، از دنیای مادی به دنیای روحانی ارتقا نماید، ضمن آنکه توانست فصل جدیدی را در فرهنگ یهودیت بگشاید و بهعنوان شخصیتی بنیانگذار، آغازگر فصلی نوین، پربار و باشکوه در جهت به ثمر رساند “زوهر هقادوش” در آشکار کردن رازهای عمیق توراه (کتاب آسمانی) نقش مهم و به سزایی را ایفا کند.
نکاتی دیگر راجع به مراسم عُومِر:
1- شمارش عُومِر از شب دوم موعد پِسَح آغاز و به مدت 49 شب تا آغاز روز شاووعوت انجام میشود.
2- زمان گفتن براخا با شروع تاریکی هوا و تا سپیدهدم (فردا) ادامه خواهد داشت.
3- خانمها از انجام این میصوا (براخا گفتن) معاف هستند.
4- کسی که نتواند یک شب میصوای براخا گفتن را انجام دهد، میتواند فردای آن روز، شمارش (روز قبل) را بدون براخا گفتن ذکر کند.
5- جون میصوای اصلی عُومِر که در توراه ذکر شده است، امروزه انجام نمیشود، بهتر است که متن לשם יחוד را بهطور خلاصه خوانده شود.
6- رسم بر آنست تا سی و سوم عُومِر از برگزاری جشن و مراسم عروسی خودداری شود. علت این امر، واقعه شومی است که در زمان “ربی عقیوا” در قرن دوم میلادی، در فاصله پِسَح تا هیجدهم ماه عبری ایار (سی و سوم عُومِر) صورت گرفت.
به روایتی تعداد بیست و چهار هزار نفر از شاگردان و مُریدان ربیعقیوا در حادثهای ناگوار جانشان را از دست دادند.
یهودیان به احترام آنان این ایام را تا لگبه عُومِر سوگوار خواهند بود و از برگزاری برخی مراسم جشن و سرور خود داری میکنند و حتی برخی از خرید نمودن البسه، مو کوتاه نمودن و شنیدن موسیقی اجتناب میکنند.