استخراج تقویم عبری

استخراج تقویم عبری

برای استخراج تقویم عبری میتوان از دو روش جداگانه جدول و محاسبه بهره برد.
الف) جدول
برای آسانی در استخراج تقویم بهتر است با تفکیک به چهار بخش مختلف، گام به گام پیش می رویم.
1- تعیین نوع سال
2- تعیین سال کبیسه یا معمولی
3- تعیین نخستین روز روش هشانا یا سال نو
4- تعیین نخستین روز نیسان

1 – تعیین نوع سال
چنانچه می دانید سال در تقویم عبری سه گونه است:
الف) سال شِلِما یا کامل “שלמה”
ب) سال کِسیدرا یا معمولی “כסדרה”
ج) سال حَسِرا یا ناقص “חסרה”
در هر یک از سال های نامبرده، تعداد روزها در ماه های هشتم و نهم یا حشوان و کیسلو متفاوت درنظر گرفته شده اند، مثلا در سال شلما روزها در ماههای حشوان و کیسلو 30 روز، در سال کسیدرا ماه حشوان 29 و کیسلو 30 روز و در سال حسرا، حشوان و کیسلو 29 روز هستند.
نمودار روزهای حشوان و کیسلو

ש  شلما  שלמה کامل   30 – 30 روز
כ   کسیرا כסדרה معمولی   29 – 30 روز
ח  حسرا חסרה  ناقص   29 – 29 روز

علمای یهود برای پی بردن به چگونگی سال، جدولی را تا سال 6000 عبری تنظیم

کرده اند که شما می توانید با مراجعه به آن در همین فصل و بی محاسبه به سال موردنظر پی ببرید.
در آن برابر هر سال، سه حرف نوشته شده و در این بخش اشاره ما به حروف میانی است که مخفف یکی از سه کلمه شلما با حرف ש کسیدرا با حرف כ یا حسرا با حرف ח است.
برای نمونه مقابل سال 5760 حرف ש که مخفف شلما است درج شده و میرساند که در آن باید حشوان و کیسلو 30 روز درنظر گرفته شود.
اگر برابر سال موردنظر حرف כ باشد، سال کسیدرا و حشوان 29 روز و کیسلو 30 روز خواهد بود و چنانچه رو به روی آن حرف ח باشد، سال حسرا است که حشوان و کیسلو هم 29 روز خواهد بود. ما سال 5760 را برای روشن نمودن این قانون به نمایش گذاشته ایم.

5760
ח ש ז

نخستین حرف راست: نشان نخستین روز روش هشانا

ח

دومین حرف میانی: نشان نوع سال

ש

سومین حرف چپ: نشان نخستین روز نیسان

ז

2- تعیین سال کبیسه یا معمولی
ابتدا سال را بر 19 تفسیم می کنیم که همان دوره 19 ساله است و اگر مانده، یکی از اعداد 3، 6، 8، 11، 14، 17، 19 باشد، سال کبیسه و جز آن معمولی به شمار می رود.
باید توجه داشت که سالهای کبیسه در تقویم عبری 13 ماهه منظور شده اند و آخرین ماه که آدار نامیده شده است در سال های کبیسه، ماه دوازدهم را آدار اول و ماه سیزدهم را آدار دوم می نامند.
اصولا ماه آدار 29 روزه است، اما در سالهای کبیسه، آدار اول 30 و آدار دوم 29 روز خواهد بود.
همه مناسبت ها و ایام مهمی که در آدار قرار دارند، در سال کبیسه در آدار دوم خواهند بود. تقویم عبری از دوره های 19 ساله تشکیل شده است. برای نمونه، سال 5757 شامل 303 دوره خواهدبود.
سالهای کبیسه در این دوره ها عبارتند از سال سوم، هشتم، یازدهم، چهاردهم، هفدهم و نوزدهم. گزینش عدد 19 برای آن است که هر دوره 19 ساله، 12 سال معمولی و 7 سال کبیسه دارد.
سالهای کبیسه و معمولی با ترتیب معینی تکرار خواهندشد. نیز هر دوره 19 سال، برابر زمان 19 سال شمسی و 1 ساعت و 27 دقیقه از مجموع زمان شمسی کمتر است که به شمار نمی آید. نمونه ای برای تعیین تعداد دوره ها و سال کبیسه:
19÷5760
303= خارج قسمت، نشان تعداد دوره های پیش
3= مانده، نشان سال کبیسه
5760 (سال موردنظر)÷19 = 3 (مانده، نشان سال کبیسه) 303 = خارج قسمت، نشان تعداد دوره های گذشته

3- تعیین نخستین روز روش هشانا یا سال نو
برای تعیین اولین روز روش هشانا میتوان به این جدول مراجعه کرد و چون از سه حرف تشکیل شده، باید از حروف نخستین راست استفاده کرد. آنها شامل یکی از حروف الفبای عبری چون בשז خواهد بود که بر اساس حروف ابجد نمودار یکی از روزهای هفته مانند دوشنبه، سه شنبه، پنجشنبه یا شبات خواهد بود.

4- تعیین نخستین روز نیسان
برای تعیین اولین روز نیسان باید به همان جدول مراجعه و از سومین حرف الفبای چپ بهره برد. برای نمونه از سال 5760 استفاده می کنیم:
سال 5760:
בשז
ב: نخستین حرف
ש: دومین حرف، روز شبات
ז: سومین حرف چپ، نشان نخستین روز نیسان

ب) محاسبه
محاسبه، زمان حلول ماه یا مولاد را نشان میدهد.
این بخش برای افرادی است که مایلند بی کاربرد جدول حلول ماه را با دقت محاسبه کنند و آنچه اهمیت دارد رعایت قوانین و نکات یادشده و محاسبات دقیق است.
ابتدا سال موردنظر را بر 19 تقسیم کنید. عدد خارج قسمت نشان تعداد دوره های 19 ساله و عدد مانده نشان کبیسه بودن یا نبودن سال است.
19 ÷ 5780
5780 = سال موردنظر
304 = خارج قسمت، نشان دوره های پیش
4 = مانده، نشان سال کبیسه
پس از عدد باقی، نخست بنگرید که تا این سال چه سالهایی کبیسه و چه سالهایی معمولی است. در نتیجه روشن میشود که تا این سال (عدد مانده) یک سال کبیسه و سه سال معمولی وجود دارد. پیش از محاسبات، 4 پارامتر تعیین شده را بیابید.

پارامتر اول
مبدا تقویم یا زمان حلول سال مبدا که برابر صبح یکشنبه ساعت 23 و 204 حِلِق است. هر حلق חלק واحد، بزرگتر از ثانیه، کوچکتر از دقیقه و برابر 18 حلق است.
از تقسیم 204 حلق بر 18 زمانی برابر 11 دقیقه و 6 حلق بدست خواهد آمد.
مانده نشان کبیسه بودن یا نبودن سال است.
18÷204
204 = سال موردنظر
11 = دقیقه
6 = حلق
18÷ 204 = 6 (6 یا مانده = حلق) و (11 یا خارج قسمت = دقیقه)
مبدا تقویم عبری برابر 6 حلق و 11 دقیقه و 23 ساعت و 1 روز است.

پارامتر دوم:
برای سالهای کبیسه ای که سال قبلش کبیسه باشد و زمان مولاد آن حلول ماه تیشری، برابر پنجشنبه ساعت 21 و 23 دقیقه و 13 حلق یا 13 حلق و 32 دقیقه و 21 ساعت و پنجمین روز است. نیز زمان حلول ماه تیشری برای سال بعد از سال کبیسه نسبت به ابتدای حلول سال کبیسه، 5 روز و 21 ساعت و … تفاوت دارد.
پارامتر سوم:
زمان حلول ماه تیشری برای سالهای بعد از سال معمولی برابر روز چهارشنبه ساعت 8 و 48 دقیقه و 12 حلق است که برای سال معمولی نسبت به ابتدای حلول سال قبل، 4 روز و 8 ساعت و … تفاوت دارد.
پارامتر چهارم:
زمان مولاد برای اضافه دوره 19 ساله نسبت به دوره پیشین و برابر روز دوشنبه ساعت 16 و 23 دقیقه و 1 حلق و 23 دقیقه و 16 ساعت و دومین روز است.
باید توجه داشت که این چهار پارامتر مولاد پس از محاسبات با هم جمع و یک پارامتر میشوند و نیز تا حد امکان هر واحد زمانی به کوچکترین رقم ساده شود. مثلا سال 5780 است. نخست این سال را بر عدد 19 (دوره 19 ساله) تقسیم می کنیم.
مانده نشان کبیسه بودن یا نبودن سال است.
19 ÷ 5780
5780 = سال موردنظر
304 = خارج قسمت، نشان دوره های پیش
4 = مانده، نشان سال کبیسه
4 – 3 – 2 – 1
3 = کبیسه
عدد مانده 4 است که شامل یک سال کبیسه و دو سال معمولی است و باقی درنظر گرفته نمیشود.
خارج قسمت 304 است که شمار دوره های 19 ساله قبلی برای سال 5780 است.
اکنون باید عدد 304 در پارامتر مولاد یا اضافه دوره های 19 ساله ضرب شود، یعنی 30 حلق و 10032 دقیقه و 4864 ساعت و 608 روز است.
304 – 10032 – 4864 – 608 = (1 و 33 و 16 و 2) * 304
در محاسبه پیش روشن شد که شمار سالهای معمولی دو سال است که در پارامتر سالهای معمولی ضرب خواهدشد؛ یعنی
24 حلق – 96 دقیقه – 16 ساعت – 8 روز = (12 – 48 – 8 – 4) * 2
نیز تعین شد که تعداد سالهای کبیسه موجود، یک سال است که در پارامتر سالهای کبیسه ضرب خواهدشد.
13 حلق – 32 دقیقه – 21 ساعت – 5 روز = (13 – 32 – 21 – 5) * 1
اعداد حاصل سه پارامتر قبلی را باید با پارامتر حلول سال مبدا جمع کنیم. پارامتر حلول سال مبدا برابر روز یکشنبه ساعت 5 و 11 دقیقه و 6 حلق یا 6 حلق – 11 دقیقه – 23 ساعت – 1 روز است.
حاصل جمع پارامترها را تا حد امکان ساده کنید؛ یعنی دقیقه بر 60، ساعت بر 24 و عدد روز تقسیم بر 7 شود. عدد بدست آمده نشان حلول ماه تیشری یا زمان مولاد است. مجموعه اعداد فوق پس از ساده کردن، برابر روز یکشنبه ساعت 5 و 50 دقیقه و 5 حلق خواهد بود که با توجه به قوانین ذکرشده روز اول سال نو یا اول تیشری سال 5780 روز دوشنبه میشود.

دستور و نکات مهمی در استخراج تقویم عبری
1- هرگز اول سال یا روش هشانا و سوکوت در روزهای یکشنبه، چهارشنبه و جمعه رخ نمی دهد.
2- هرگز یوم کیپور در روزهای یکشنبه، سه شنبه و جمعه رخ نمیدهد.
3- سالی که روز اول آن سه شنبه باشد، عادی یا کسیدار خواهدبود.
4- اگر ابتدای حلول سال روز سه شنبه ساعت 3 و 204 حلق یا به بعد باشد (در سال معمولی)، اول سال به روز پنجشنبهمنتقل میشود.
5- سالی که روز اول آن دوشنبه یا شبات باشد، اگر آن سال معمولی یا کبیسه باشد؛ عادی یا کسیدرا نخواهد بود.
6- سالی که روز اول آن پنجشنبه باشد، بویژه در سال معمولی، حَسِرا یا ناقص نخواهد بود و در سال کبیسه، منظم یاکسیدرا نخواهدبود.
7- قانون کلی برای همه روزها این است که اگر ابتدای سال از ساعت 12 ظهر به بعد باشد، فردای آن روز، اول سال خواهد بود به شرطی که یکشنبه و چهارشنبه نباشد.
8- اگر ابتدای سال، روز دوشنبه ساعت 9 و 589 حلق (32 دقیقه و 13 حلق) یا بیشتر باشد، در سال پس از کبیسه، ابتدایسال، روز سه شنبه خواهدبود.

تعیین سال های کامل، ناقص یا عادی از راه محاسبه
پس از تعیین روز اول سال موردنظر باید روز اول سال بعد هم روشن شود و پس از آن بر اساس تعداد فاصله روزهای بین این دو، اول سال طبق جدول زیر مشخص خواهدشد.

سال معمولیسال کبیسه
ناقص2 4
عادی3 5
کامل4 6

چنانچه میدانید اول سال 5780 روز دوشنبه و اول سال 5781 روز شنبه و فاصله یک و دو روز اول سال، پس از دوشنبه تا پیش از شنبه، 4 روز است؛ یعنی سه شنبه، چهارشنبه، پنجشنبه، جمعه و چون پیشتر مشخص شده که سال، معمولی باشد؛ با مراجعه به جدول، رقم 4، نشان سال کامل 5780 خواهدبود.
בשח
ב: دوشنبه روز اول سال تیشری
ש: سال کامل
ח: روز اول ماه نیسان و پنجشنبه

جدول سالها و تعیین گونه آن

1-صفحه اول از سال 5694 الی 5757
2-صفحه دوم از سال 5758 الی 5824
3- صفحه سوم از سال 5725 الی 5894
4-صفحه چهارم از سال 5725 الی 5894
5-صفحه پنجم از سال 5964 الی6000

منابع:
نجوم قبل از تکنولوژی (یوسف ستاره شناس)