کنیسای بزرگ ارومیه در مرکز شهر ارومیه خیابان مطهری (شاپور) قرار گرفته این کنیسا از لحاظ عبادی جزء مهمترین و آخرین کنیسای باقی مانده کلیمیان شهر ارومیه به شمار می رود ، که تا اوایل دهه 1360 خورشیدی قبل از مهاجرت کامل یهودیان از شهر ارومیه، در انجام مراسم عبادی به ویژه در روزهای شبات و موعدیم فعالیت داشته .
طبق بررسی های انجام گرفته، تا پیش از جنگ جهانی اول ، در دوران حکومت قاجاریه بیش از هشت کنیسا برای جمعیتی بالغ بر 2800 نفر شهروند یهودی در اجرای فرایض دینی و فرهنگی فعال بوده اند .
پس از آغاز جنگ جهانی اول و هجوم و درگیری نیروهای قزاق روسی از یک سو با نیروهای ترک عثمانی و شکل گیری نا امنی در کشورهای شمالی ایران باعث گردید جمعی از یهودیان، از فراسوی مرزها به شهر های تبریز و ارومیه کوچ نمایند . بعد ها با توسعه نا امنی در دهه 1940 میلادی در منطقه آذربایجان ، بسیاری از خانواده های کلیمی به نقاط امن تر کشور به ویژه به پایتخت مهاجرت نمودند.
ارومیه به جهت همجواری با کشورهای روسیه ، ترکیه و عراق نیز ارتباط تجاری بر سر راه های قفقاز، میان رودان و آسیای صغیر نیز همچنین بودن بزرگترین دریاچه ایران دریاچه ارومیه (رضائیه سابق) همواره از موقعیت خاص بازرگانی برخوردار بوده است ، از این رو از گذشته بسیار دور ارومیه جزء یکی از مراکز مهم تجاری به شمار می رفته و یهودیان طی سالها برای تجارت به این شهر در رفت و آمد بوده اند .
کنیسای بزرگ ارومیه در دهه 1280 خورشیدی مقارن با حکومت محمدعلی شاه قاجار با همت ” مئیر عبداله خان حکیم ” و همسرش ” مارال ” از خیراندیشان جامعه یهودی ارومیه بنیاد نهاده شد . کلیه مخارج بنای کنیسا شامل خرید زمین و هزینه ساخت توسط میرعبداله خان حکیم و همسرش تأمین گردید و طی بیش از دو سال ساختمان کنیسا تکمیل و به بهره برداری رسید .
میرعبداله خان حکیم از اطباء حاذق دربار قاجار به شمار می رفت و لقب ” خان “را محمدعلی شاه قاجار به جهت تبحر در طبابت به وی عطا نمود .
همسرش ” مارال ” دختر شیخ هارونی (بنیان گذار کنیسای هارونی در ارومیه) ابتدا به عنوان دستیار شوهرش به مداوای بیماران تراخمی می پرداخت . اما پس از مدتی تبحرش در این امر به حدی رسید که شخصاً خودش جوابگوی بیماران تراخمی (نوعی بیماری چشمی) در ارومیه و حومه آن بود . نیز همچنین در کارهای عام المنفعه به ویژه در بین بانوان شخصیتی فعال بود .

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 20 07

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

از نکات قابل توجه این کنیسا ، نصب چهار کتبه سنگی حجاری شده به زبان عبری متعلق به سال 1127 خورشیدی ( 1749 میلادی ) می باشد . به روایتی در سالهای 1270 خورشیدی، در زلزله ای که در مناطق ارومیه به وقوع پیوست باعث خرابی و خسارت دیدن بناها منجمله چند کنیسای قدیمی گردید . که ظاهراً به جهت قدیمی بودن و خسارت وارده به آن قابل تعمیر نبودند . از این رو برای زنده نگاهداشتن نام آن کنیساها ، آنچه که سالم مانده بود منجمله چندین طومار توراه بابلی و این چهار کتبه سنگی به کنیسای بزرگ منتقل گردید . و در ضلع جنوبی ، در طرفین ایوان بنا نصب گردید .
(حدیث زده می شود که هر کتبه متعلق به یک کنیسا بوده که پس از خرابی آن کنیسا ها ، به رسم یادگار در کنیسا بزرگ نصب شده اند).
پس از وقوع انقلاب اسلامی، به جهت مهاجرت کلیمیان ارومیه به تهران و نیز کوچ نمودن از ایران، بلااستفاده ماندن این کنیسا، طومارهای توراه موجود در این کنیسا به سایر کنیساهای موجود در شهرهای ایران منتقل گردید و به دلیل عدم رسیدگی و مراقبت از ساختمان کنیسای بزرگ ارومیه، طی این سالها، رفته رفته به صورت یک عبادتگاه متروکه درآمده است .

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2015
جلد باقی مانده از طومارهای توراه

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2015
جلد باقی مانده از طومارهای توراه

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014
سکوی میشکان و سقف و کنبد میشکان : محل استقرار پیشنماز

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

طرح پلان کنیسا به صورت مستطیل می باشد . کف آن با آجرهای مربع پوشیده شده و سقف توسط تیرهای چوبی و توفال ساخته شده است . در وسط و بالای سقف کنیسا ، با بهره گرفتن از هنر خطاطی برجسته، آیه های توراه در اطراف دیواره های جانبی بادگیر هشت ضلعی با خط عبری شکوهی خاص به این کنیسا بخشیده است . ضمن آنکه طراحی بادگیر به نحوی انجام گرفته از جهات مختلف هم به صورت بادگیر جهت خنکی محیط کنیسا و هم به صورت نورگیر از طلوع بامداد تا غروب نورکافی به داخل کنیسا تابیده می شود .

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

ترجمه متون درج شده برکتبه سنگی متعلق به سال 1748 میلادی
متن حکاکی شده. پاسوکهایی ( آیه های توراه ویا تهیلیم ) هستند ، که از دیرباز رسم بوده در بالای درب ورودی و یا بالای هیخال (محراب) کنیسا ها نوشته شوند.

פתחו לי שערי צדק אבו בם אודה י_ ה
باز کن برای من دروازه صدیقیم را که بیایم آنجا ، خداوند را ستایش کنم

זה השער ל. ה צדיקים יבואו בו
این دروازه خداوند است عادلان به آن وارد خواهند شد

מה נורא המקום הזה………………..
چقدر پر هیبت و مقدس است این مکان ، مگر اینجا خانه خداوند نیست ، این هم دروازه آسمان است

در اخر ( در پائین سنگ نبشته ) جملات بنظر میرسد تاریخ תקט که احتمالا. התקט. یعنی سال 5509 عبری ، برابر با سال 1127 خورشیدی و 1748 میلادی باشد ، نوشته شده است .

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014آثار باقی مانده ازکتبه ی سنگی حکاکی شده متعلق به سال 1749 میلادی

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014آثار باقی مانده ازکتبه ی سنگی حکاکی شده متعلق به سال 1749 میلادی

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2015

Urmia Great Synagogue summer 2014
متد آجر چینی نمای دیوار بیرون ، برگرفته از سبک معماری دوران قاجار

The Chinese brick method of the exterior wall, derived from the architectural style of the Qajar era

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2015

Urmia Great Synagogue summer 2014

نمای بیرونی از ورودی کنیسا و نورگیر بالای محراب(میشکان) بر روی سقف کنیسا
با تشکر از همکاری آقای پیام نوروزی

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2014

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014

کنیسای بزرگ ارومیه تابستان 2007

Urmia Great Synagogue summer 2014