صالح نیکو در سال 1296 خورشیدی (1917 میلادی) در یک خانواده متدین یهودی در شهر سنندج پا به عرصه وجود نهاد . پدرش “یحزقل” از تجار امین، شخصیت مذهبی و آگاه به فقه یهود بود ، نیز مادرش “استر” زنی با تقوا و پرهیزکار بود . صالح نیکو هشت ساله بود که به همراه خانواده اش به کرمانشاه کوچ نمود و تحصیلات خودش را در مدرسه اتحاد (آلیانس) کرمانشاه آغاز نمود . حوادث ناگواری که از دوران نوجوانی برای صالح رخ داد ، از همان هنگام تقدیر تجربه تلخی را به وی آموخت ، دوازده سال بیش نداشت مادرش را از دست داد ، دیری نپائید برادر کوچکتر و سپس تنها خواهرش “میریام” را بعلت بیماری و عدم دسترسی به امکانات پزشکی از دست داد . با این وجود صالح با روحیه ای مثبت و پر تلاش به کسب معلومات پرداخت، طوریکه همواره از شاگردان ممتاز مدرسه به شمار می رفت. او علاوه بر دروس مدرسه بیشتر وقت خود را به آموزش زبان عبری و شریعت یهود (توراه و تفاسیر توراه) مشغول بود . نیز همچنین دارای استعداد خوشنویسی بود و چون در آن دوران کتب درسی مدارس کمیاب و گران بودند و بسیاری از خانواده های کرمانشاه توانائی خرید کتاب های درسی را نداشتند ، شاگردان مدارس مجبور بودند کتاب های فارسی خود را با خط خود رونویسی کنند .
صالح نوجوان با مراجعه به کتاب های فارسی، عبری ، فرانسه و انگلیسی توفیقات کاملی در یادگیری زبانهای عبری ، آرامی ، فرانسه و انگلیسی بدست آورد ، ضمن آنکه در عنفوان جوانی آموخته هایش در حد یک مرجع دینی جلوه می نمود و همه به او حاخام صالح خطاب می کردند . او به آموختن عشق می ورزید و از درک معانی و الهامات اخلاقی آنها لذت می برد ، نیز همچنین توانسته بود همزمان با دوران تحصیلی برای کسب درآمد تدریس خصوصی نماید .
صالح نیکو در هجده سالگی به خدمت سربازی فرا خوانده شد. او جهت شایستگی و انضباط و حفظ شئونات مذهبی به سمت رئیس دفترگردان که معمولاً شغل یک افسر بود منصوب گردید . صالح نیکو پس از طی دوران خدمت در کردستان در مدرسه آلیانس کرمانشاه مشغول به تدریس گردید .
صالح نیکو در سال 1323 خورشیدی برای کسب موقعیت بهتر اجتماعی به تهران کوچ نمود. ابتدا در شرکت «سینگر» استخدام گردید و پس از چندین سال فعالیت به شغل حق العمل کاری و ترخیص کالا در قسمت صادرات گمرک مهرآباد مشغول گردید و تا هنگام شکل گیری انقلاب اسلامی این شغل را دنبال نمود .
هنگامیکه صالح نیکو برای نخستین بار به ملاقات حاخام “حیم موره” به منزل ایشان در محله عودلاجان رفته بود، چنان تحت تأثیر محیط فلاکت بار مردم محله عودلاجان قرار گرفت که بی اختیار شروع به گریستن نمود و تحت تأثیر چنین احساسی در مدت کوتاهی نیز با کمک دوستانش ، انجمن کوی کلیمیان تهران را بنیان نهاد و سالها در جهت حفظ بهداشت ، پاکیزه نگاهداشتن محیط زیست و نیز امنیت محله با بسیاری از اشخاص خیراندیش و سازمان های عام المنفعه همکاری می نمود . دیری نپائید ابتدا در کنیسای «ملاحنینا» بعدازظهرهای شبات به تفسیر توراه پرداخت. نیز همچنین در طی سخنرانی وضعیت اجتماعی همکیشانش را در محله تشریح و رهنمود های لازمه می نمود و چون این حرکت با استقبال جامعه روبرو گردید هرازگاهی در کنیساهای دیگر به سخنرانی و تفسیر و تشریح توراه می پرداخت .
صالح نیکو به موازات اشتغال به حرفه ترخیص کالا و فعالیت های اجتماعی ، بیش از پانزده سال سابقه تدریس خصوصی و تدریس در مدرسه اتحاد کرمانشاه و بعدها در دبیرستان اتفاق تهران به تدریس زبان عبری و علوم دینی اشتغال داشت . او کار تدریس را به خاطر عشق به یهودیت، برای جامعه انجام می داد . علاوه بر آن ،تا پایان عمر اوقات فراغت خود را به مطالعه حول محور مسائل دینی و نیز تفسیر و تشریح بخش های مختلف توراه ، هفطارا و تلمود گذرانید .
صالح نیکو در سال 1328 خورشیدی با همسرش “سارا” از خانواده «آشر بروخیم» پیوند زناشوئی بست ، ماحصل این ازدواج 4 فرزند پسر و یک دختر می باشد که همگی فرزندان دارای تحصیلات عالیه می باشند .
از خصوصیات این شخصیت فرهیخته انجام کارهای خیر بود، با وجود آنکه هیچ مقام رسمی ، عضویت در هیچ انجمن یا نهاد اجتماعی را قبول نکرد ، با اکثر انجمن های اجتماعی و فرهنگی همکاری تنگاتنگی داشت و به عنوان عضوی از هیئت مدیره (افتخاری) خدمات ارزنده ای را انجام داد ، منجمله بنیان نهادن انجمن برادران ، کانون خیرخواه ، انجمن کوی کلیمیان و همکاری با سازمان فرهنگی اوتصرهتورا ، کنیساهای گنج دانش فخرآباد، پل چوبی و زرگریان، نیز صندوق ملی و سازمان دانشجویان و بسیاری دیگر از نهادهای مذهبی و فرهنگی جامعه کلیمیان . از این رو توانست نام خود را در کارنامه فعالیت های اجتماعی بعنوان یکی از شخصیت های خیراندیش جامعه به ثبت برساند و صاحب اعتباری خاص شود .
صالح نیکو یکی از دست اندرکاران و بنیانگذاران انجمن برادران ، کانون جوانان (هخالوتس ایران) بود. نیز همچنین نقش مؤثری در ایجاد کانون خیرخواه در کنیسای ملاحنینا توسط انجمن برادران و تقویت و پیشرفت کانون خیرخواه و بنیانگذاری بیمارستان دکتر سپیر ایفا کند و نیز همچنین همکاری با مسئولین بهشتیه ، پایه گذاری و پیشرفت و توسعه مجتمع فرهنگی اوتصرهتورا ، همکاری با مرحوم “راو لوی” و “کهنصدق” (سلطان سلیمان) و همکاری در تأسیس کنیسای فخرآّباد و اداره آن ، سالها بعنوان خزان و مفسر توراه سهم بسزائی داشت . صالح نیکو در اوایل دهه 1340 خورشیدی در تأسیس کنیسای پل چوبی دروازه شمیران (هنگام خرید زمین و ساختمان سازی) تلاش مثمر ثمری از خود بجای گذاشت و تا سال 1353 خورشیدی در مقام خزان و مفسر توراه در این کنیسا فعال بود ، نیز مدتی را هم در کنیسای زرگریان بعنوان خزان فعالیت نمود . از دیگر فعالیت های او مشارکت در سکنا دادن یهودیان رانده شده عراقی در ایران بود ، او با همکاری اداره سوخنوت و دیگر خیراندیشان چادرهائی را در «هنرستان ارت» بعنوان مسکن موقت برای عده ای از مهاجرین برپا نمود و در تسریع مهاجرت و ترخیص ، نیز رفع مشکلات آنان کمک های قابل توجهی انجام داد . (با استفاده از موقعیت شغلی خود در اداره گمرک)
در سال 1979 میلادی پس از وقوع انقلاب اسلامی صالح نیکو به همراه همسرش به آمریکا مهاجرت نمود و در شهر دیویس در شمال کالیفرنیا نزد فرزندان خود که در دانشگاه کالیفرنیا مشغول تحصیل بودند ملحق گردید .
صالح نیکو پس از مدتی فعالیت های فرهنگی خود را در کنیسای شهر دیویس با تدریس توراه و زبان عبری به دانشجویان دنبال نمود ، سپس در سال 1981 به شهر لس آنجلس نقل مکان نمود . دیری نپائید با درخواست دوستانش در کنیسا های ایرانیان لس آنجلس فعالیت های فرهنگی خود را از سر گرفت ، مدت ها به سخنرانی ونیز به عنوان خزان به خواندن تفیلا مشغول بود
صالح نیکو علیرغم بسر بردن در سن بازنشستگی با جدیت فعالیت های اجنماعی و فرهنگی خود را دنبال نمود . او در همین راستای در سال 1992 میلادی آرشیو کامل روزنامه های منتشره توسطه یهودیان در ایران ( گئولا ، هاآم، حییم ، ها عولام ، دنیای یهود ) و چندین نشریه دیگر را که طی سال ها بطور یک گنجینه نفیس جمع آوری کرده بود در اختیار پروفسور “آمنون نتصر” استاد دانشگاه عبری اورشلیم قرار داد تا در کتابخانه آن دانشگاه قرار گیرد و مورد استفاده محققین تاریخ یهود ایران باشد .
صالح نیکو در دسامبر 1994 میلادی در سن هفتاد و هفت سالگی در بستر بیماری چشم از جهان فروبست .

 


حضور صالح نیکو ، هنگام چشن توراه در کنیسای حییم


صالح نیکو در یک مجلس مهمانی با حضورحاخام یدیدیا شوفط تهران 1344 خورشیدی


صالح نیکو طی دوران خدمت سربازی کردستان 1318 خورشیدی


صالح نیکو طی دوران سربازیکرمانشاه 1319 خورشیدی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

For security, use of Google's reCAPTCHA service is required which is subject to the Google Privacy Policy and Terms of Use.

I agree to these terms.