منوچهر بی بی یان فرزند مردخای و بانو نصرت یائیر در آذرماه 1312 خورشیدی (نوامبر 1933 میلادی) در یک خانواده یهودی در شهر تهران چشم به جهان گشود . او تحصیلات ابتدائی را در مدرسه اتحاد محله (آلیانس) و دوران اول متوسطه را در دبیرستان تمدن به پایان برد ، سپس در سال 1948 میلادی راهی سرزمین مقدس گردید و پس از پنج سال اقامت در کیبوتص و گذرانیدن دوره دوم دبیرستان و خدمت در ارتش اسرائیل، در سال 1953 به تهران بازگشت و بلافاصله جذب بازار کار شد . ابتدا مغازه ای را در خیابان منوچهری اجاره نمود و با نام آپولون اقدام به خرید و فروش صفحات موسیقی به ویژه صفحات آهنگ های اروپائی (جاز و کلاسیک) مشغول شد . شروع کار منوچهر مصادف با دورانی بود که موسیقی ایرانی در بین مردم کاملاً شناخته شده بود و آشنایی مردم با موسیقی اروپائی ، رفته رفته در فاصله جنگ جهانی اول و دوم به ویژه با ورود گرامافون و رادیو به ایران میسر گردید و کمتر از یک دهه فصل نوینی برای علاقه مندان به موسیقی گشوده شد .
منوچهر بی بی یان عاشق موسیقی بود و به کار خود عشق می ورزید و همین امر انگیزه ای شد که با جدیت به موازات خرید و فروش و آرشیو نمودن صفحه های آهنگ های ایرانی ، شخصاً اقدام به واردات صفحه های آهنگ های اروپائی کند . از اوایل دهه 1330 خورشیدی ، با آمدن صفحات 45 دور با کیفیت بالا از اروپا رفته رفته ، صفحات قدیمی 78 دور که سنگین و شکننده بودند از بازار ایران خارج شدند نیز همچنین با آمدن دستگاه بخش صوت های جدید و ارزان ، این امکان را فراهم آورد که علاقه مندان بیشتری از این دستگاه استفاده کنند و متعاقباً نیاز بیشتری به آهنگ های متنوع غربی در بازار شکل گرفت و همین امر باعث گردید “منوچهر” با همکاری برادرش “منصور” ، در راستای گسترش شغلی با وجود دیگر رقبای در این حرفه ، تولید و توزیع صفحات موسیقی در سطح ایران را در ابعاد کسترده انجام دهد .
همزمان بنا بر دعوت رادیو ایران برنامه ای با نام « چای برای دو نفر » جهت معرفی ، آهنگ های انتخابی روز اروپائی به مدت یک سال هر هفته توسط منوچهر تهیه و اجرا گردید به عبارتی فصل جدیدی در برنامه های موسیقی در رادیو ایران برای معرفی و بخش آهنگ های اروپائی اختصاص داده شد . از دستاوردهای این حرکت آشنایی با موزیک پاپ و جاز از یک سو و از سوئی دیگر باعث گردید که نسل جوان و با استعداد ، در زمینه ای آواز خانی و ترانه سرائی پای به عرصه موسیقی نهند و تحول عظیمی را در موسیقی ایران پدید آورند.
در همین راستای “منوچهر بی بی یان” در سال 1335 خورشیدی اولین قرارداد تولیدآهنگ ایرانی را با صدای “محمد نوری” برای ضبط و بخش ترانه « گل مریم » منعقد نمود . بدین منظور صدای وی در تهران در یک استودیو ضبط گردید و برای تولید روی صفحه 45 دور به لندن فرستاده شد . موفقیت در این امر او را بر آن داشت که در سال 1340 خورشیدی اقدام به تأسیس مرکزی جهت تولید و توزیع صفحات 45 دور با نام (آپولون) کند . دیری نپائید اولین قرارداد کمپانی آپولون برای تولید آهنگ در ایران را با ویگن (خواننده جاز) برای ضبط ترانه (بارون بارونه) منعقد نمود .
منوچهر بی بی یان به عنوان یک چهره شاخص در عرصه تولید و اشاعه موسیقی در سال 1349 خورشیدی به عضویت اتحادیه هنرمندان کشور پذیرفته شد و با سمت معاونت هیئت مدیره در این سندیکا به فعالیت پرداخت .
در دهه 1350 خورشیدی (1972 میلادی) کمپانی آپولون جزو یکی از بزرگترین مراکز تولید ضبط و بخش موسیقی در ایران به شمار می رفت و با وجود به بازار آمدن نوارهای کاست و فعالیت های دیگر رقبا ، کوچکترین خدشه ای به موقعیت شغلی آنان پدید نیامد . همزمان بیش از 90 درصد از قرارداد های تولید شعر ، آهنگ و خوانندگی را شرکت آپولون در ید اختیار خود گرفته بود . حتی بیشتر شبکه های رادیویی و تلویزیونی داخلی و خارجی (آمریکا) از آهنگ های تولید شده توسط کمپانی آپولون بهره می بردند .
منوچهر بی بی یان در طی 25 سال فعالیت در راستای تولید و اشاعه موسیقی ابتدا از طریق صفحه های 45 دور و بعدها نوارهای کاست ، توانست تحولی بزرگ در موسیقی و اجرای ترانه بویژه موسیقی پاپ و جاز در ایران از خود بجای بگذارد . که تا به امروز این روال کم نظیر ادامه یافته او با بیش از یکصد هنرمند برای تولید بیش از بیست و پنج هزار آلبوم موسیقی و ترانه بطور جداگانه قراردادهای برای شعر ، موسیقی و آواز خوانی منعقد نمود .
استقبال علاقه مندان به تولیدات کمپانی آپولون به مرزی رسید که سالیانه بیش از یک میلیون صفحه 45 دور و یا نوار کاست در بین 200 مرکز فروش آثار موسیقی توزیع و به فروش می رسید . ضمن آنکه این حرکت باعث به شهرت رسیدن بسیاری از هنرمندان گمنام و معرفی آثار خلق شده و ترانه های جدید آنان گردید . نیز همچنین هر ساله تعداد زیادی از آلبوم های ترانه های ایرانی تولید آپولون به کشورهای هم جوار و شیخ نشین ها صادر می گردید .
در فاصله سالهای 1355 تا 1357 خورشیدی کمپانی آپولون به جهت بروز مشکلات ، با کاهش تولید مواجه گردید . بسیاری از قراردادها فسخ گردید و میزان تولید طی این دو سال به پانصد آلبوم رسید . نیز همچنین متعاقباً با شکل گیری انقلاب اسلامی و نا آرامی ها و شروع جنگ تحمیلی ، کمپانی آپولون برای همیشه تعطیل گردید .
منوچهر بی بی یان در طی دو ازدواج صاحب چهار فرزند شد . ( ازدواج اول در سال 1337 ، ماحصل آن دو پسر و یک دوختر بود ، ازدواج دوم در سال 1358 و ماحصل آن یک پسر بود ) تمامی فرزندانش تحصیلات عالیه را طی نموده اند .

منوچهر بی بی یان در سال 1357 خورشیدی ( 1980 میلادی ) به اتفاق خانواده اش به آمریکا مهاجرت نمود و در شهر لس آنجلس اقامت گزید . پس از سر و سامان گرفتن ، به منظور حفظ موسیقی ایرانی در خارج از کشور شرکتی را با نام « پارس ویدیو » تأسیس نمود و بلافاصله به تولید موسیقی ایرانی بر روی نوار کاست پرداخت . (او با بهره گرفتن از تجربیات گذشته در زمینه تولید موسیقی) اگر چه در این راستای به موفقیت هایی رسید ، ولی در ذهن خود هدف بزرگتری را دنبال می نمود . منوچهر در سال 1981 میلادی در پاسخ به ضرورتی تاریخی و فرهنگی با سرمایه شخصی خودش اولین شبکه تلویزیونی را با نام « جام جم » بنیادگذاری نمود زیرا بر این باور بود ، تأسیس شبکه تلویزیونی « جام جم » در آن سال های تحت غربت نشینی ایرانیان مهاجر ، بازتاب مثبت و مؤثری را از طریق رسانه های همگانی در حفظ ملیت قومی بر جای خواهد گذاشت .
دیری نپائید به جهت استقبال از این امر ، خیلی زود برنامه های شبکه جام جم در چند شهر آمریکا و اروپا فراگیر شد . تلویزیون جام جم ضمن ارائه برنامه های سرگرم کننده ، اجرای نمایش نامه ها و بخش موسیقی های جدید ، اقدام به ارائه مطالب آگاهی دهنده ، بخش خبر ، گزارش های خبری و تفسیرهای سیاسی نمود و در همین راستای برنامه ی « تریبون آزاد » را که به گفت و گو (مصاحبه) با شخصیت های فرهنگی و سیاسی اختصاص داشت را دایر نمود . نیز همچنین به موازات تولید برنامه تلویزیونی چندین نشریه هم به نام جام جم منتشر نمود که بعبارتی منعکس کننده اهداف و برنامه های روز تلویزیونی بود . در سال 2000 میلادی منوچهر بی بی یان تلویزیون بین المللی جام جم را راه اندازی نمود و از طریق سیستم ماهواره ای (ساتر لایت) توانست صدا و تصویر تلویزیون جام جم را به عنوان اولین شبکه معتبر تلویزیونی فارسی زبان در لس آنجلس ، سراسر دنیا را پوشش دهد .
منوچهر بی بی یان در سال 2002 میلادی گزیده ای از مصاحبه هایی که از سالهای 1983 تا سال 1989 میلادی را با شخصیت های فرهیخته و دولتمردان دهه گذشته نیز همچنین صاحب نظران تاریخی ، فرهنگی و سیاستمداران در برنامه تلویزیونی جام جم با نام « تریبون آزاد » اجرا نموده بود ، در قالب کتابی تحت عنوان « رازهای انقلاب ایران » را به فارسی و انگلیسی به زیر چاپ برد و در دسترس علاقه مندان قرار داد .
منوچهر بی بی یان بنیانگذار کمپانی آپولون با ارائه برنامه های 24 ساعته تلویزیونی بین المللی جام جم ، موفق شد نام خود را بعنوان اولین تهیه کننده رسانه ی ایرانی در لس آنجلس به ثبت برساند . او نیز با تلاشی پیگیر و با حضوری دائم و اثر گذارطی ده سال ، اقدام به تولید وپخش برنامه های سرگرم کننده و فرهنگی پر محتوا تلویزونی نمود .
منوچهر بی بی یان اواسطه سال 2010 بدلایلی ( عدم هماهنگی با تلویزیون ماهواره ای و تولید و پخش ) و نیز همچنین بجهت رقابت با شبکه های تلویزیونی متفرقه از ادامه کار باز ایستاد . از این رو ، دیری نپائید به فعالیت های تلویزیونی ” جام جم ” پایان داد و ترجیح داد دوران بازنشستگی خود را با خانواده اش سپری کند .
اما دغدغه بیش از نیم قرن تلاش او در دنیای هنر و سیاست ، او را برآن داشت تا گزینه ای از بهترین ساخته هایش را ، بعبارتی آنچه که در آرشیو پارس ویدیو و جام جم گرد آوری نموده بود ، با همیاری دخترش دبی در وبساتی با نام “جام جم “به نمایش بگذارد .


از چپ به راست : تورج نگهبان (شاعر) ، منوچهر بی بی یان و پروفسور آمنون نتصر
(استاد و پژوهشگر تاریخ ایرانیان یهودی )

از راست به چپ : هما میرافشار (شاعر) ، اکبر گلپایگانی (خواننده) ، منوچهر بی بی یان (تهیه کننده) و جهانبخش پازوکی (آهنگساز)

همکاران هنرمند و ژورنالست که سالها با تلویزیون جام جم لس آنجلس همکاری داشته اند
از راست به چپ : پرویز کاردان ، پرویز صیاد ، منوچهر بی بی یان هما سرشار و
شهره آغداشلو

از راست به چپ : تورج نگهبان (شاعر) ، منوچهر بی بی یان و معینی کرمانشاهی (شاعر و ترانه سرا)

گزیده ای از مصاحبه های منوچهر بی بی یان (در جام جم) با شخصیت های فرهیخته ایرانیان یهودی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

For security, use of Google's reCAPTCHA service is required which is subject to the Google Privacy Policy and Terms of Use.

I agree to these terms.