منورا

هفت شاخه منورا از دیرباز یکی از مهمترین باورهای مذهبی و فرهنگی یهودیان محسوب می شود. آن نمادیست از موجودیت، هویت و تاریخ قوم یهود به ویژه پس از خروج از سرزمین مصر. چراغدانی که به فرمان خداوند بعنوان یکی از اسباب های مکان مقدس (میشکان)، توسط قوم بنی ایسرائل ساخته شد.
در کتاب مقدس تورا، سفر شموت فصل بیست و پنجم، خداوند از موسی می خواهد برای او مکانی مقدس با تمام اسباب هایش بسازند تا در میان آنها ساکن شود. بدین منظور از آنان می خواهد تمام هنرمندان بنی ایسرائل به ویژه با استعدادترین ایشان بسیج شوند تا تحت نظر “بصل الا” فرزند “اوری” از طایفه یهودا، نیز با همیاری “الیاهو” فرزند “اخیسا ماخ” از طایفه دان، با شوق و هیجانی کم نظیر مبادرت به انجام این کار شوند. ضمن آنکه برای ساختن آن مکان مقدس از بهترین و گرانبهاترین اقلام مثل طلا، نقره، مس، پشم بز با رنگ های گوناگون نیز عطریات، چوب های اقاقیا، سنگ های عقیق، نگین ها و غیره استفاده نمایند و نیز تاکید شده کلیه این مایحتاج را بعنوان هدیه با رغبت و رضایت خودشان تقدیم کنند. در ادامه این پاراشا بیان شده: تزئینات همراه آن با طرح هایی از قبیل جام، بادامی، گلها و به شکل سیب یکپارچه از خود آن باشد.
یک ستون میانی و شش شاخه از دو طرف آن منشعب شود، یا به عبارتی در هر طرف پایه میانی سه شاخه چراغدان قرار گرفته باشد و با تمام متعلقاتش به وزن یک کیکار (معادل 50/21 کیلو گرم) در نظر گرفته شود. کبالیست ها بر این باورند هفت شاخه منورا مرتبط با دنیای هفتگانه و نمودار اصول تکامل بشر و هر شاخه نمایانگر تجلی نور الهی است.
چراغدان (هفت شاخه) متشکل است از یک ستون میانی، سه شاخه کناری سمت راست و سه شاخه کناری سمت چپ و بصورت یکپارچه با تزئیناتی ویژه با استفاده از طلای ناب ساخته شود. منظور از ساخت بعضی از اسباب های مکان مقدس از طلا اینگونه تعبیر شده است.

طلا بعنوان یک عنصر اصیل و پاک، با شکوه و جلال و مظهر حد اعلای خواسته های انسانی است که جنبه الهیت داشته باشد. طرح و تزئینات، ترتیب قرار گرفتن شاخه های منورا و حتی یکپارچه بودن آن، دارای تعابیر و فلسفه ای خاص می باشد. هر شاخه دارای نام و خصوصیات ویژه و نیز دارای انرژی های الهی می باشد. سه چراغدان کناری سمت راست منصوب به عالم بالا (علیا) است. اولین شاخه ابراهام نام گرفته و آن مظهر دوستی و مهمان نوازی است. واژه عبری آن חסד (خسد) است. انرژی آن ایجاد عشق و احسان، روز آن یکشنبه و سیاره حاکم و تاثیرگذار آن خورشید است. دومین شاخه اسحق نام دارد و منظور مسک نفس، واژه عبری آن גבורה (گوُرا) می باشد. انرژی آن قدرت و توانایی است، روز آن دوشنبه و سیاره حاکم بر آن ماه است. سومین شاخه یعکوب نام گرفته، مظهر شکوه و جلال زیبایی، واژه عبری آن תפארת (تیفرت) می باشد. انرژی آن زیبایی است، روز آن سه شنبه و سیاره آن مارس می باشد. سه چراغدان کناری سمت چپ منصوب به عالم پایین (سفلی) است. تشکیل شده از چراغدان های چهارمی، پنجمی و ششمی. چهارمین شاخه مشه نام دارد، مظهر ابدیت، واژه عبری آن נצח (نصخ) می باشد، انرژی آن امید و پیروزی است، روز آن چهارشنبه و سیاره تاثیرگذار بر آن مرکوری است. پنجمین چراغدان اهرون نام گرفته، مظهر عظمت و شکوفایی، واژه عبری آن הוד (هود) می باشد، انرژی آن صداقت و سرسپردگی می باشد، پنجشنبه روز آن و سیاره حاکم بر آن ژوپیتر می باشد. ششمین چراغدان یوسف نام دارد، مظهر دوستی و صداقت، واژه عبری آن יסוד (یسود) است، انرژی آن حقیقت، جمعه روز آن و سیاره حاکم بر آن ونوس است. هفتمین چراغدان یا شاخه میانی داوید نام دارد و آن مظهر پادشاهی است، واژه عبری آن מלכות (ملخوت) می باشد، انرژی آن دین و ایمان، درک و ایجاد تعادل (بالانس) می باشد، روز آن شبات و سیاره آن ساترن است و آن نمایانگر حد تکامل برای بشر و به عبارتی دیگر یکی شدن و یا ملحق شدن به ذات الهی است. ناگفته نماند این عمل زمانی برای بشر بوقوع خواهد پیوست که انرژی های حاصله از شش چراغدان دیگر همگی یکپارچه و منسجم به شکلی واحد در نهاد و درون بشر، در یک راستا قرار بگیرند. هفت شاخه منورا الگویی است که بشر با بهره گیری و رعایت موازین آن به ویژه اصول ششگانه به هفتمین نماد یا انرژی که نمودار حد تکامل یا همانا پادشاهی است نائل گردد.
علمای یهود بر این باورند هفت شاخه منورا مظهر پاکی و طهارت، همچنین نمودار آفرینش جهان می باشد. پس از خرابی بیت همیقداش و نیز پراکندگی های گالوت تا به امروز، الهام بخش معنویت، حفظ ارزش های دینی و احیاء اعتقادات یهودیان بوده. هنگام برقراری بیت همیقداش منورا از عظمت و مقام ویژه ای برخوردار بوده است. ضمن آنکه علمای یهود در آن دوران ساختن هر نوع منورا که با منورای داخل معبد سلیمان شباهت داشته باشد را منع نموده بودند. یکی از قدیمی ترین منوراهای موجود، تصویر سنگی منورایی می باشد که بر سردر و یا طاق تیتوس در روم می باشد و امروز کپی آن پس از استقلال کشور یهود بعنوان سمبل ملی در نظر گرفته شده است.

منابع:
باورهای اسطوره ای:یوسف ستاره شناس