شلمو کهن صدق

شلمو کهن صدق(سلطان سلیمان) فرزند ارشد ملا یوسف کهن صدق در سال 1270 خورشیدی (1891 میلادی) در خانواده ای متدین در تهران چشم به جهان گشود.
او همزمان با تأسیس مدرسه آلیانس (اتحاد) تحصیلات خود را در این مدرسه آغاز و در 18 سالگی پس از اخذ دیپلم فارسی و فرانسه، بلافاصله در آلیانس مشغول به تدریس شد، ضمن آنکه از نوجوانی همواره کمک خرج خانواده اش بود و کلیه حقوق دریافتی خود را صرف هزینه خانواده و سرپرستی سه خواهر و یک برادر کوچکتر خود می نمود.
در سال 1290 خورشیدی پس از اخذ دیپلم انگلیسی به استخدام ژاندارمری (شاخه ای از ارتش) درآمد و بیش از هفت سال انجام وظیفه نمود تا به درجه سروانی (سلطان) ارتقاء یافت و از آن پس ملقب به “سلطان سلیمان” گردید.
شلمو کهن صدق به جهت علاقه فراوانی که نسبت به مسائل اجتماعی و فرهنگی ، نیز پیشبرد باور های یهودیت داشت، از مقام نظامی خود استعفاء داد و مشغول به فعالیت در نهاد های فرهنگی شد و سرانجام با تشکیل یک شورای سیزده نفری از جوانان، اولین نهضت فرهنگی جوانان یهود تهران را در 26 سالگی بنیاد نهاد و خودش به سمت ریاست (به مدت پنج سال) انتخاب گردید.
دیری نپایید با همت وی در اغلب شهرستان ها، شعبات دیگری بنیاد نهاده شد. از اهداف مهم این نهضت، آموزش زبان عبری، ترویج و اشاعه فقه وعلوم دینی یهود، ایجاد وحدت و همبستگی بین کلیمیان ایران و تشویق به ایجاد ارتباط با دیگر یهودیان کشورهای جهان بود.
شلمو کهن صدق در سال 1288 خورشیدی با دختر عموی خود ( گوهر ) از خانواده باخاج پیوند زناشویی بست ، ماحصل این ازدواج چهار فرزند دختر و دو پسر می باشد. اسحق و یوسف کهن صدق همانند پدرشان (سلطان سلیمان) بیشتر عمرشان را صرف امور فرهنگی و اجتماعی نمودند.
شلمو کهن صدق از بنیان گذاران اولیه انجمن کلیمیان تهران به شمار می رود، او نخستین جلسه انجمن کلیمیان را به جهت آنکه هنوز مکانی برای جلسات انجمن مهیا نشده بود، در حیاط منزل شخصی خود در منطقه عودلاجان دور حوض بر روی تخت های چوبی فرش شده تشکیل داد، او در فاصله دو جنگ اول و دوم جهانی به حکم مأموریت های محوله شغلی ضمن مسافرت به شهرهای مختلف ایران، در هر شهر و روستا ضمن رسیدگی به وضع یهودیان آن منطقه، همزمان اقدام به تحقیق در مورد تاریخ و گذشته آنان می نمود.
او در طی 22 سال از سال 1298 الی 1320 خورشیدی تحت شرایط دشوار اجتماعی و عدم امکانات رفاهی و وسایل نقلیه، در راه های صعب العبور با سفر به 180 شهر ایران اطلاعات آماری، تاریخی، فرهنگی و اجتماعی یهودیان را در اقصی نقاط ایران تهیه نمود، وی همچنین با مسافرت به کشورهای عراق، اورشلیم، مصر و فرانسه و بازدید از کتابخانه های بزرگ آن ها، تحقیقات خود را تکمیل و سپس تاریخ جامع یهود ایران (از هفتاد سال قبل از سلطنت کورش کبیر تا دوران پهلوی ) را به نگارش درآورد. این اثر بی نظیر بعدها یکی از منابع مهم مورد استفاده دکتر حبیب لوی در تألیف کتاب تاریخ یهود ایران گردید.
شلمو کهن صدق در سال 1303 خورشیدی به اتفاق گروهی از همکیشان برای زیارت به سرزمین مقدس عزیمت نمود و پس از مدتی به وطن بازگشت، دیری نپایید در شرکت کامپاکس که قرارداد ساختن راه آهن سراسری را داشت با سمت مدیر حسابداری مشغول به کار شد.
او به زبان های فارسی، فرانسه، انگلیسی و عبری تسلط کامل داشت و به عنوان یک محقق و سخنوری بسیار برجسته و محبوب ، نیز آگاه از مسائل فرهنگی و اجتماعی کلیمیان، در سال 1325 خورشیدی توسط هیئت مدیره انجمن کلیمیان تهران جهت همکاری های فرهنگی به مرحوم راب لوی معرفی گردید. پس از مدتی با تلاش های پیگیر این دو شخصیت فرهیخته، بزرگترین نهاد فرهنگی کلیمیان ایران با نام مجتمع فرهنگی اوتصر هتورا بنیاد نهاده شد و طی مدت کوتاهی در بیشتر شهرهای یهودی نشین شعبات آن (مدارس گنج دانش) تأسیس گردید.
شلمو کهن صدق، از بدو تأسیس به ریاست اوتصر هتورا برگزیده شد، او با گزینش افراد واجد شرایط و تشکیل سمینارهای آموزشی به مدت دو سال دبیران مجرب تربیت نمود و آنان را جهت تدریس علوم دینی در مدارس زیر پوشش اوتصر هتورا در اقصی نقاط ایران فرستاد. رهاورد این حرکت عظیم فرهنگی در مدارس کلیمیان ایران، باعث ایجاد تحولی بزرگ در ابقاء، تعلیم و تربیت جوانان و نیز احیاء علوم مذهبی در جامعه یهودیان ایران گردید.
شلمو کهن صدق (سلطان سلیمان) در طول حیات خود تألیفات متعدد و با ارزشی از خود بجای گذاشت، تعدادی از تألیفات وی بصورت دستخط و فارسیهود بوده که به دلیل عدم امکانات مالی موفق به چاپ آن ها نگردید.
این دانشمند فرهیخته با عشق به فرهنگ و خدمت به جامعه، اولین تألیف خودش را در سال 1294 خورشیدی با نام (خودآموز عبری) به زیر چاپ برد، که بعدها به عنوان کتاب درسی در مدارس آلیانس مورد استفاده قرار گرفت.
از دیگر تألیفات ایشان می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1- تاریخ یهود ایران در دو جلد: یکی از مراجع اصلی در تدوین و چاپ کتاب تاریخ یهود ایران به نگارش حبیب لوی.
2- کتاب دستور زبان عبری.
3- اشعار و سروده های شعرای نامدار یهودیان ایران.
4- تعبیر خواب حضرت دانیال نبی (ع) در دو جلد.
5- گینزه صدق (احکام و فرامین مذهبی، پند و امثال یهود) .
6- امونت صدق (شرح و توضیح سوالات و پاسخ های شرعی موجود در کتاب مقدس.
شلمو کهن صدق از سال 1320 خورشیدی، به یکی از آرزو های جامعه کلیمی جامه عمل پوشانید ، او برای اولین بار اقدام به تهیه، تنظیم و استخراج تقویم عبری نمود و با هزینه خودش آنرا به زیر چاپ برد و در دسترس عموم قرار داد.
استاد فقید سلیمان کهن صدق (سلطان سلیمان) دانشمند روحانی، مورخ و شخصیت فرهنگی و خیراندیش، پس از 55 سال سابقه خدمات فرهنگی و اجتماعی (سی سال خدمت در موسسه اوتصر هتوراه) در اثر عارضه قلبی در سال 1343 خورشیدی مطابق با بیست و هفتم ماه آو 5724 عبری به دیار باقی شتافت.