شمع ایسرائل

«بشنو ای اسرائیل، خداوند، خدای ما یکتاست »
«متبارک باد نام پرجلال سلطنتش از ازل تا ابد»
«خداوند خدایت را با تمامی دل و جان و تمامی قدرتت دوست بدار»
«و این سخنان را که اکنون امر می‌نمایم در قلبت جای ده»
«آنها را به فرزندانت تعلیم ده و همواره درباره آنها صحبت کن»
«چه هنگامی که در خانه نشسته‌ای و چه زمانی که در راه هستی، به هنگام خوابیدن و برخاستنت»
«آنها را همچون علامت بر دستت ببند و به عنوان نشانه بین چشمانت بگذار» «آنها را بر قائمه‌ی چهارچوب در‌ب خانه و دروازه‌ات بنویس»

یکی از مهم‌ترین تفیلاها (دعاها) واعتقاداتی که در یهودیت از دیر باز مرسوم بوده به نام «شمع ییسرائل» معروف است و همواره به عنوان اعتراف به ایمان به خدای یگانه و توحید او تلقی شده است.
آیه معروف شِمع ییسرائل از دستورهای صریح خداوند در کتاب مقدس سفر دواریم (پاراشای وائتخنن و عقو) و سفر بمیدبار ( پاراشای شلخ لخا) است که پس از خروج قوم بنی‌اسرائیل از مصر و طی اقامتشان در بیابان سینا، بیش از سه هزار و سیصد سال قبل، با نمادی در قالب «مزوزا» و تفیلین به آنان ابلاغ شد و از همان آغاز یهودیان ملزم به اجرای آن شدند.
پاراشای «شمع ییسرائل» یکی از اصول اساسی اعتقادات یهودیان به شمار می رود و بیانگر یکتاپرستی و ایمان به وحدانیت خداوند است، از این رو برای یهودیان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. متن کامل این تفیلا معمولاً در نمازهای روزانه یهودیان خوانده می‌شود و بیانیه‌ای از ایمان به خداوند و یادآوری رابطه بین خدا و قوم بنی اسرائیل تلقی می‌شود.
بخش مهمي كه در تفيلاهاي شحريت و عرويت، علاوه‌بر بخش اصلي لحش وجود دارد متن «شمع ییسرائل» است که یهودیان در طول روز دوبار، یکبار‌ در تفیلای صبح و یکبار در غروب، آن را می‌خوانند. این سنت دیرینه بر اساس دستورات تورات است و یکی از مهم‌ترین وظایف دینی در زندگی روزمره یهودیان محسوب می‌شود.
دعای «شمع ییسرائل» یهودیان را ملزم می‌کند که خدا را از صمیم قلب با تمام وجود (جان و توان) خود دوست بدارند. این پاراشا همچنین تأکید می‌کند که این کلمات باید همیشه در ذهن باشد و به فرزندان آموزش داده شود. نیز در ادامه توحيد، پاداش و مجازات الهي و توجه به احكام خداوند مورد تاكيد قرار گرفته است.

اولین آیه شمع، از باب ششم تثنیه (دواریم) ، یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین آیه‌ها در تمام دعاهای یهودیان است. شمع یکی از تنها دو نمازی است که به طور خاص در تورات سفارش شده است (دیگری بیرکت هَمازون است) که دعای شکرانه پس از صرف غذاست. این دعای ثابت روزانه یهودیت است که در تفیلای صبح و شب خوانده می شود. همچنین در ایام سلیحوت و نیز لحظه اوج دعای پایانی یوم کیپورهنگام نعیلا، مقدس‌ترین روز سال، این آیه را با صدای بلند و رسا به طور سنتی به عنوان آخرین درخواست بخشایش با نیت آنکه درهای آسمان باز است، خوانده می‌شود. همچنین هنگام برگزاری مراسم «شمینی عصرت» با هفت مرتبه طواف کردن به دور توارت، هفت مرتبه عبارت شمع ییسرائل را با صدای بلند قرائت می‌کنند. خط دوم این متن (باروخ شم کُوود…) در واقع جزء این پاراشا از تورات نیست و در هیچ بخشی از کتاب مقدس هم دیده نمی‌شود. (باروخ شم کُوود…) پاسخ جماعت به کاهن بزرگ (کوهن گادول) در روزهای آبادی بیت همیقداش بوده، در هر زمان به ویژه ایام کیپورکه هیچ کس به غیر از کاهن بزرگ حق ورود به قدس الاقداس را نداشت و فقط کوهن گادول نیز تنها یکبار در سال آن هم در روز کیپور (روز کفاره) وارد آن مکان می‌شد و به نیایش و اجرای مراسم می پرداخت، هنگامی که نام الهی (یود – حت – واو – حت) را بر زبان می آورد، مردم با این عبارت: باروخ شم کوود ….. «مبارک باد نام ملکوت با شکوه او تا ابدالاباد» پاسخ می دادند. امروزه این پاسخ در مراسم یوم‌کیپور با صدای بلند گفته می‌شود. در باقی ایام فقط با لحن آرام و به طور نجوا خوانده می‌شود.

آیه اول «شمع ییسرائل» بشنو، اسرائیل بیانگر ایمان در یهودیت در نظر گرفته می‌شود- (خداوند خدای ما است، خداوند یکی است). قسمتی که در ادامه می‌آید، حاوی توضیحات مهمی است که بایستی با ایمان کامل برای همیشه آن را مد نظر داشت. تاکید شده، خداوند را با تمام وجود خود دوست بدارید و آن (شمع ییسرائل) را به فرزندان خود بیاموزید، هنگام بیداری و قبل از خوابیدن، آن‌را بخوانید، آن را به عنوان نمادی (تفیلین) بر پیشانی و بر بازوی خود ببندید.
عبارت «مبارک باد نام ملکوت با شکوه او تا ابدالاباد»، در اصل پاسخ جماعتی به اعلام یگانگی خداوند است. بنابراین اغلب با فونت کوچک چاپ می‌شود و هنگام قرائت، نجوا گونه خوانده می‌شود رسم بوده، هنگام تلاوت آیه شمع ییسرائل، چشم‌ها را با دست راست می‌پوشانند. اولین بیت از شمع را هم‌زمان حزان و جماعت با صدای بلند می‌خوانند و قبل از ادامه بقیه شمع، باروخ شم (مبارک باد نام ..) را در سکوت پاسخ می دهند. باقیمانده متن شمع در سکوت خوانده می شود. سفارادی‌ها تمام شمع را با صدای بلند می‌خوانند، به‌جز باروخ شم کبود …که آهسته خوانده می‌شود.
با استناد به میشنا این عبارت اولین بار هنگامی‌که فرزندان حضرت یعقوب بر بالین او جمع بودند، پس از نصیحت و وصیت کردن حضرت یعقوب (ایسرائل) به دوازده شواطیم، خوانده شد. تمام فرزندان برای آنکه به پدرشان اطمینان خاطر داده باشند که با هم خواهند بود عبارت «شمع ایسرائل» را یک صدا با هم خوانند.
علمای یهود براین باورند که «شمع ییسرائل» را باید دو بار در روز (صبح و عصر) خواند، از این رو در هر دو تفیلای شحریت و عربیت گنجانده شده است، همچنین آیه «شمع ییسرائل» در مراسم «نقدیشا» در بخشی از تفیلای شحریت و موصاف شبات گنجانده شده است. مرسوم است که «شمع ییسرائل» یا قسمتی از آن را بلافاصله قبل از خواب و حتی هنگامی که مرگ قریب الوقوع است، اگر شخص بهوش است خودش و اگر در بیهوشی است نزدیکان برایش بخوانند. رسم است با قرار دادن دست راست روی چشم‌ها عبارت «شمع ییسرائل» با صدای بلند خوانده شود.
خواندن شمع یکی از ضروری‌ترین نمازها در یهودیتاست. تلاوت روزانه آن به زبان یهودیان متعهد و سنتی، به عنوان یکی از فرمان‌های کتاب مقدس، تائیدی بر یگانگی و پادشاهی خداوند است. متن کامل شمع ییسرائل شامل سه پاراشا از کتاب مقدس است، که دو قسمت از آن‌ها به طور خاص تاکید شده که دستورات را همیشه در نظر داشته باشید، و درباره آن تامل و صحبت کنید.
بخش دوم (دومین پاراشا) مشخص می‌کند که اگر به دستورات خدا توجه شود، موجب برکت، فراوانی باران در فصل مناسب، جمع‌آوری غلات و شراب و روغن و علف در مزارع برای احشام و غذای فراوان می‌شود. اما اگر اراده خدا زیر پا گذاشته شود و خدایان بیگانه پرستش شوند، هیچ یک از آن برکات نخواهد آمد. آنگاه خشم خداوند بر شما افروخته خواهد شد و آسمان‌ها را خواهد بست تا باران نبارد و زمین ثمری ندهد و شما به سرعت از روی زمین نیکوی خداوند که به شما عطا کرده هلاک خواهید شد. پس این سخنان من را در دل و جان خود قرار ده و آنها را به‌عنوان نشانه‌ای بر دست خود ببند و بر بالای پیشانی در میان چشمانت قرار بده. آنها را به فرزندانت بیاموز، که وقتی در خانه خود می‌نشینید و در راه می‌روید و دراز می‌کشید و برمی‌خیزید درباره آن صحبت کنید. آن را بر تیرچه‌های خانه و دروازه‌های خود بنویسید تا عمر شما طولانی شود و تا آسمان بر فراز زمین است فرزندان شما در زمینی که خداوند به پدران شما قسم خورده است که به آنها بدهد، زیاد شوند.
در بخش سوم، برای اطمینان از اجرای دستورات کلیدی خداوند و یادآوری عملی، با پوشیدن لباس تلیت (صیصیت)، دستور می‌دهد تا همه احکام مرا به خاطر بسپارید و انجام دهید و برای خدای خود مقدس باشید. صیصیت که یکی از دستورات خداوند، در توراه است اشاره شده، تا با قراردادن پتیل (رشته‌های گره خورده) به چهار گوشه البسه‌شان، این میصوا را چون یک فریضه ابدی به جای آورند.
در سفر بمیدبار، پاراشای شلخ لخا فصل پانزدهم در متن «شمع یسرائیل» خداوند از موسی می‌خواهد به فرزندان اسرائیل خطاب کرده و به آنها بگوید، نسل اندر نسل زیر لباس‌هایشان صیصیت بپوشند. در هر گوشه صیصیت، بند تابیده‌ای (پتیل) از پشم رنگ شده تِخلِت (آبی لاجوردی) قرار دهند. بر آن بنگرند و تمام فرامین خداوند را به‌خاطر داشته باشند و به جای آورند، نیز تاکید شده از قلب و چشمانتان پیروی نکنید زیرا شما به دنبال آن به انحراف کشیده خواهید شد، مگر اینکه احکام مرا به‌خاطر بسپارید و به‌جای آورید و برای خداوند مقدس بمانید. من خداوند، خدای شما هستم که شما را از سرزمین مصر بیرون آوردم تا داور شما باشم، منم خداوند، خدای حقیقی شما.
قبالیست‌ها براین باورند، متن کامل (سه پاراشای) شمع ایسرائل تشکیل شده از 248 حرف. بدن انسان (مردها) هم دارای 248 عضو می‌باشد. ارتباط این تعداد حروف با اعضای بدن انسان را این گونه تفسیر نموده‌اند که این حروف مانند هاله‌ای (طیف روحانی) اطراف انسان، حافظ و نگهدارنده جان انسان از حوادث و بلاهاست. به‌عبارتی اگر اعضای کامل بدن یک انسان را در نظر بگیریم، دویست و چهل و هشت حروف « شمع ییسرائل » همانند یک رحم مادر حافظ و نگهبان این248 عضو انسان می‌باشد.
علمای یهود بر این باورند، زنان به‌جهت انجام مسئولیت‌های خانه‌داری ملزم نیستند که روزانه آیه شمع ییسرائل را به‌عنوان دستوری از تورات) بخوانند، مانند سایر دستوراتی که اجرای آن زمان معینی دارد و ممکن است بر تعهدات سنتی خانوادگی از جمله تعلیم و تربیت فرزندان تاثیر بگذارد این آیه را نیز شامل می‌شود. اگرچه بانوان موظفند حداقل یک بار در روز حتی خارج از تفیلا (نماز) عبارت شمع ییسرائل را بخوانند. البته بانوان نیازهای خاص عبادت را از طریق دعاهایی مانند براخای شمع شبات انجام می‌دهند. یهودیت محافظه‌کار عموماً زنان یهودی را موظف به خواندن شمع هم‌زمان با مردان می‌داند. یهودیت اصلاح‌گرا و بازسازی‌گرا، الزامات آئین‌های سنتی یهودیان که با جنست مرتبط است را در روزگار مدرن ضروری نمی‌داند.