کوروش کبیر

در سال 1879 میلادی استوانه ای ( به طول 22.5 و عرض 11 سانتیمتر ) از جنس خاک رس در حفاری خرابه های معبد هردوک (خدای بابل ) در شهر باستانی بابل در تپه ای به نام عمران کشف گردید .
در حال حاضر این استوانه در موزه بریتانیا نگهداری می شود و به نام منشور کوروش ثبت شده است . با استناد به بررسی های انجام گرفته این استوانه مشتمل بریک سند کتبی متعلق به قرن ششم پیش از میلاد می باشد که با خط میخی و به زبان «آکادی» از دادگستری و احترام کوروش کبیر به حقوق بشر و نیز شرح بزرگ منشی وی، بر روی آن حک شده . در کتب مذهبی یهود ( تنخ ) بار ها نام کوروش به عنوان ناجی قوم بنی اسرائیل شاهنشاه آزادی خواه و عادل به نیکی یاد شده است .
شرح بزرگ منشی و انسان دوستی “کوروش کبیر” در آخرین آیه ی کتاب مقدس «دوم تواریخ» درج گردیده است و با مندرجات منشور کوروش همخوان است . چنین می گوید کوروش پادشاه پارس : خداوند خدای آسمان ها سلطنت های جهان را به من بخشیده و به من امر فرموده که برای او در اورشلیم که سرزمین یهود است خانه ای بسازم . پس هر کس از شما که از آن قوم است می تواند به آنجا بازگردد خداوند ، خدای او به همراه او باشد .

نیز ، در کتاب عزرا (ازکتب تنخ) از کوروش کبیر کرارا نام برده شده است، تمامی یازده آیه فصل اول این کتاب به کوروش کبیر اختصاص دارد و رویداد های رهائی ایسرائل از اسارت بابل ، بازگشت به یروشالیم ، بازسازی بیت همیقداش و باز گرداندن گنجینه آن بطور کامل شرح داده شده است . پس از پیروزی کوروش بر بابل همه متصرفات آن کشور ، از جمله کشور ایسرائل و یهودا هم جزو قلمرو ایران قرار گرفتند و یهودیان توانستند در هر نقطه از امپراطوری وسیع ایران باستان سکونت اختیار کنند .
همچنین کوروش طبق فرمانی رسما به یهودیان اجازه داد به اورشلیم برگردند و خانه خدای خود را تجدید بنا کنند ، نیز اعلام نمود ، خدای آسمان ها همه کشور های جهان را به من داده و به من فرمان داده خانه ای برای وی در اورشلیم واقع در سرزمین یهودا بنا کنم و هر یک از شما افراد ملتش که بخواهد می تواند به آنجا برود . علاوه بر این کوروش وسایل مقدس و ادوات ویژه معبد سلیمان را که که “نبوکد نصر” (بعنوان غنائم) به بابل آورده بود به یهودیان باز گردانید و اجازه داد حصار های ویران شده اورشلیم را به کمک خزانه ایران ترمیم کنند .
به نقل از «تلمود» علاقه یهودیان به کوروش آنقدر زیاد بود و باور داشتند که نام کوروش مشتق کلمه «کاشر» به معنای پاک و شایستگی می باشد و حتی پس از “موسی” نام وی بعنوان ناجی قوم یهود به نیکی یاد شده است و به پاس چنین بزرگواری که در قبال قوم بنی ایسرائل از خود نشان داد ، به وی لقب مسیح خداوند دادند . در همین راستای در کتاب «یشعیا نبی» (باب 44 آیه28) این چنین اشاره شده که او شبان من است و شادی مرا بطور کامل به انجام می رساند ، اورشلیم دو باره بنا خواهد شد و بیت همیقداش نیز آباد خواهد شد .

در باب 45 آیه اول کتاب «یشعیا نبی» درج شده : خداوند به مسیح خویش گفت (خطاب به کوروش) که دست راست او را گرفتم تا به حضور وی امت ها را مغلوب سازم . خرقه پادشاهان را از تن آنها به در آید، درب ها به حضور او گشوده نمایم و دروازه ها دیگر بسته نشوند (خداوند چنین می گوید) من پیش روی تو خواهم خرامید و مکان های ناهموار را هموار خواهم ساخت و درهای برنجین راشکسته، پشت بند های آهنین را خواهم برید و گنج های محفوظ در تاریکی و خزائن پنهان را به تو خواهم بخشید تا بدانی که من « یهوه » که تو را به اسمت خوانده ام خدای ایسرائل می باشم .
«یشعیا نبی» در باب 13 آیه(19-22) نیز راجع به خرابی بابل اینچنین فرموده :
بابل عروس ممالک و فخر کلدانی هاست ، همانطور که خداوند «سدوم و عموره» را واژگون نمود، همانطور خواهد شد و تا ابدالدهر «بابل» نابود خواهد شد . نسل بعد از نسل سکونت نخواهد کرد و اعراب در آنجا خیمه نخواهند زد و شبانان گله های خود راآنجا نخواهند خوابانید . بلکه حیوانات وحشی صحرا در آنجا خواهند ماند و خانه های ایشان از بوف (جغد) پر خواهد شد . شتر مرغ در آنجا ساکن خواهد شد ، شغال ها در قصر های ایشان و گرگ ها در کوشکهای خوش منظر آن زوزه خواهند کشید . زمان آن نزدیک به اتمام است و روز هایش طولی نخواهد کشید .
نا گفته نماند، بسیاری از نبوت های “یشعیا نبی” به ویژه راجع بابل و تصرف آن توسط کوروش بزرگ، نیز رهائی و بازگشت یهودیان به سرزمین موعود و بازسازی یروشالیم جامعه عمل بخود پوشیده است .
در آیه 41-25 اشاره شده :

اما من مردی را از شمال برگزیده ام و او آمده است . از طلوع خورشید با نام فرا خوانده شده و من او را بر فرمانروایان مسلط خواهم ساخت مثل کوزه گری که گل را لگد مال می کند ، او نیر آن ها را پایمال خواهد کرد .
کوروش کبیر نوه دختر “آستیاژ” (آستیاگ) پادشاه ماد، فرزند “ماندانا” و “کمبوجیه اول” سلطان پارس (دست نشانده حکومت ماد) بود او در کوچکی به آموختن اسب سواری و تیراندازی پرداخت . در جوانی در پی متحد کردن طوایف پارس و شورانیدن آنان بر علیه شاه ماد برآمد اگر چه حمله اول وی با شکست روبرو شد اما در دومین حمله با پیوستن لشکریان ماد که تحت فرماندهی « هارپاک » که مامور دفع قوای کوروش بود ، باعث گردید کوروش با نیروی بیشتری به نبرد ادامه دهد و در تاریکی شب، پاسارگاد پایتخت دولت پارس را تصرف کند، لشکریان ماد را شکست دهد و آستیاژ (پدر بزرگ و پادشاه ماد) را اسیر و سپس تبعید نمود و در نهایت دو سرزمین پهناور پارس و ماد را متحد کرد .
پس از ورود کوروش به شهر بابل ، مردم به استقبال او شتافتند ، شاخه های نی پیش پای وی گسترانده شد شهر غرق صلح و آرامش بود و کوروش کبیر به عنوان بشارت دهنده صلح و آزادی مورد استقبال مردم شهر قرار گرفت . کوروش بعد از تصرف بابل همان سال در معبد بابل، تاجگذاری نمود و به همین مناسبت مورخین یهود سال سلطنت کوروش را از سال تاجگذاری او در بابل بعنوان مبدا تاریخ شروع نمودند و این سال را سال عظمت ایران زمین و سال اعلام آزادی و استقلال یهود برشمردند . در کتاب دانیال نبی (تنخ – نوئیم) راجع به تسخیر بابل توسط کوروش و داریوش اشاراتی شده است .
کوروش هخامنشی بیش از دوازده سال به کشور گشایی پرداخت او در نهمین سال سلطنت خود، همدان را تسخیر نمود و از این راه غنایم و ثروت زیادی بدست آورد و توانست کلیه سرزمین ماد را تصاحب کند . دیری نپائید، شهر «سرویس» پایتخت «لیدی» را تسخیر نمود .
سپس به قوی ترین حکومت آن دوران حکومت بابل حمله کرد و سپاه “نابونیدوس” Nabonidos فرزند “نبوکد نصر” را شکست داده و شهر بابل را با وجود دارا بودن استحکامات دفاعی بدون جنگ و خونریزی تصرف کرد و از طریق رود فرات وارد شهر شد و دوران حکومت امپراطوری با عظمت بابل را برای همیشه پایان بخشید . به نقل از تاریخ نویسان ، در جنگ ایرانیان ، با بابلی ها فرمانده سپاهیان پارسی با کوروش کبیر و فرمانده قشون ماد ها به عهده “داریوش کبیر” بود . داریوش یکی از شاهزادگان مادی بود، بعد ها «آتوسا» دختر کوروش کبیر را به همسری گرفت . نا گفته نماند، پس از تسخیر بابل ، دوگردان مستقل از سربازان یهودی مشغول خدمت در ارتش هخامنشیان شدند .
کوروش کبیر پس از بیست و یکسال فرمانروائی در حالی که بزرگترین امپراطوری را در جهان به وجود آورده بود در نبردی با «ماسازت» ها کشته شد و پسر و ولیعدش “کمبوجیه دوم” به جانشینی وی منصوب شد ، کمبوجیه پس از هفت سال بدلایلی خود کشی کرد . پس از او داریوش کبیر شوهر خواهرش به تصویب هفت تن از روسای پارس و ماد بر تخت پادشاهی ایران نشست .

 

پاسارگاد، آرامگاه منسوب به کورش کبیر

منشور گِلی کوروش در موزه لندن