تعنیت تشعا بِ آو

תשעה באב

تعنیت تشعا بِ آو (نُهی)
گاهشمار عبری، طی تاریخ همواره شاهد حوادثی تلخ و ناگوار بوده، بر باور یهودیان اتفاقاتی شوم که در چنین روزهایی رخ داده، می تواند به منزله ایام سوگواری تلقی شود.
علمای یهود، با استناد بر کتب مقدس، مهم ترین آنرا (هفدهم ماه تموز) ، (تشعابِ آو) “نهم آو” و (عسارا ب طوت) در نظر گرفته اند. از دیرباز رسم بر آن بود، به احترام این روزها به ویژه با نزدیک شدن به روز (نُهی)، از برگزاری مجلس شادی خودداری نمایند حتی برخی از خریدن خانه، لوازم منزل، البسه، مو کوتاه کردن، استحمام با آب گرم و شنیدن موسیقی حتی الامکان پرهیز می کنند. به ویژه در روز نهم آو انجام مراسم عبادی خاص و تعنیت (روزه) گرفتن را از واجبات دینی می دانند. ضمن آنکه، از اول ماه آو (روش خودش) تا بعد از روز نهم از خوردن گوشت خوداری می کنند، مگر در موارد بیماری و با دستور پزشک، نیز همچنین از نوشیدن شراب (به جز شبات) خودداری می کنند.
از دلایل آنکه از خوردن گوشت و شراب در این ایام اجتناب می نمایند آن بوده است که در دوران آبادی بیت همیقداش رسم بود حیواناتی را در آنجا قربانی می نمودند و با هر قربانی، مقداری شراب را هم تقدیم می کردند. پس از ویرانی بیت همیقداش این امر (تقدیم قربانی) متوقف گردید و با وجود گذشت بیش از دو هزار چهارصد سال از این واقعه، این رسم (پرهیز از خوردن گوشت و شراب در این ایام )و صیانت بجهت یاد آوری آن دوران تا آبادی مجدد بیت همیقداش ادامه خواهد داشت .
ماه آو پنجمین صور فلکی در منطقه البروج شمرده می شود. طالع آن شیر و نشانگر انرژی و نیروهای مثبت الهی، مظهر عشق و امید، صلح و دوستی، قدرت مطلق در مالکیت و رهبری است. آو نیز نامی بابلی است و به معنای (مِنحَم آو) یا تسلی بخش بیان شده، اگرچه وقایعی شومی چون ویرانی معبد مقدس اول و دوم در این ماه اتفاق افتاده، اما باید در نظر داشت، نجات یافتن و تسلی هم در این ماه به وقوع پیوسته است.
در تلمود اشاره شده: پانزدهمین روز ماه پنجم (آو) برای یهودیان از شادترین روزها محسوب می شود. زیرا با وصلتی که بین جوانان سبط بنیامین با دیگر اسباط انجام گرفت. باعث گردید که از انقراض سبط بنیامین جلوگیری شود. نیز در پایان رساله (یرمیا نبی) به وعده های امید بخش و تسلی بخش هم اشاراتی شده است.
در کتاب میشنا، در رساله تعنیت فصل چهارم، هدف اصلی این سوگواری همراه با روزه گرفتن و انجام مراسم عبادی خاص را، به نوعی تعمق درباره ریشه و علت وقوع این حوادث و درپی آن اصلاح اعمال و نزدیک شدن به خداوند بیان نموده است. در بخشی دیگر در ادامه همین موضوع یرمیا نبی در رساله خود، در قسمت های مختلف راجع به مقاومت مردم اورشلیم هنگام آبادی بیت همیقداش و در نهایت ویرانی خانه خداوند و سپس به تشریح و تفسیر وضیعت یهودیان بعد از این حوادث اشاره نموده است .او تمامی این وقایع شوم را در قالب رساله ای بنام سوگنامه اِخا یا مغیلای اخا که بازگو کننده مضمونی حزن انگیز می باشد در پنج سوگنامه (مَرٍثیه) و هر سوگنامه با 22 پاراشا (آیه)، مجموعاً 132 آیه با ذکر دلایل سوگواری به تصویر کشانده.
در واقع بیشترین آیه های (مغیلای اِخا) تحت عنوان نبوت های هشدار دهنده یرمیا و بخش انتهای آن به نبوت های تسلی بخش و نوید بخش به بحث پرداخته است .
اولین سوگنامه : راجع به اوضاع اورشلیم و شهرواندان آن، پس از خرابی.
دومین سوگنامه : راجع به چگونگی ویرانی خانه خداوند بحث نموده.
سومین سوگنامه : به شرح مصیبت ها و با ذکر دلیل آن و در نهایت راه حل آن (توبه) و بازگشت بسوی خداوند می باشد.
چهارمین سوگنامه : راجع به اوضاع مردم در اثر قحطی و گرسنگی، پس ازویرانی معبد اول .
پنجمین سوگنامه : شرح اوضاع یهودیانی که در اورشلیم ماندگار شدن و نیز یهودیانی که به اسارت برده شدن و در خاتمه توبه و استغاثه یهودیان جهت بازگشت به سوی خداوند.
تعنیت نهی (تشعا بِ آو) علاوه بر (سوگنامه اِخا) به مناسبت چند مصیبت دیگر هم برگزار می شود. که مختصر اشاره ای به هر یک از آن وقایع صورت گرفته است .

از وقایعی شوم که در ماه آو رخ داد، هنگام رسیدن قوم بنه ایسرائل به پشت دروازهای ارض موعد می باشد. حضرت موسی گروهی (از هر سبط یکنفر، مجموعاً 12 تن )را برای بررسی از وضعیت و کسب اطلاعات از آن منطقه به مأموریت اعزام نمود. پس از بازگشت در شب نهم آو به غیر از دو تن (یهوشوع پسر نون و کالِو پسر یفونه) که نظرشان نسبت به سرزمین ایسرائل مثبت بود و آنجا را به سرزمین شیر و عسل تشبیه کردند، ده تن بقیه از شواطیم اعزامی شروع به انتقاد و بدگویی از این سرزمین نمودند. و همین امر باعث ایجاد هراس و وحشت میان قوم بنه ایسرائل شد، طوریکه جمع کثیری بدون دلیل شروع به گریه و زاری نمودند و تصمیم به بازگشت به سرزمین مصر گرفتند. این حرکت خشم خداوند را برافروخت و تصمیم به تنبیه قوم گرفت .
خداوند فرمود: شما که گریه بدون دلیل سردادید، در همین شب باعث خواهم شد با دلیل سوگواری کنید. مقدر گردید که افراد بیست سال به بالا همگی در بیابان بمانند و وارد ارض مقدس نشوند به عبارتی آنان مجبور شدن 40 سال در بیابان بمانند تا رسیدن به سن شصت سالگی از بین بروند و از همان دوران هر ساله این روز (نهم آو) روز ماتم و سوگواری درنظر گرفته می شود. (برگرفته از سفر بمیدبار پاراشای شلخ لخا فصل سیزدهم)
2- در چهلمین سال خروج قوم بنه ایسرائل از سرزمین مصر، در اول روز ماه پنجم (آو) به امر خداوند، اهرون به بالای کوه (هور) صعود فرمود و همانجا وفات نمود. (سفر بمیدبار فصل سی و سه)
3 و 4- یکی از مهم ترین و تلخ ترین مصیبت ها که همواره دیگر وقایع را تحت الشعاع قرار داده، ویرانی معبد اول، توسط بابلی ها در زمان صدقیاهو در سال 3338 عبری مطابق با 422 سال قبل از میلاد و نیز ویرانی معبد دوم توسط تیتوس در سال 3828 عبری مطابق با سال 70 میلادی (در زمان ربی یوحنان بن زکی) به فاصله 490 سال در روز نهم آو می باشد.
از این رو یهودیان در چنین روزی از هر گونه شادی چشم می پوشیدند به مدت 24 ساعت به یادبود خرابی خانه خداوند و نیز دیگر وقایع شوم تعنیت (روزه) می گیرند و بصوم و سوگ می نشینند و با اجرا مراسم عبادی و خواندن مرثیه های (یرمیا نبی) در کنیساها کشتارها و خرابی های آن دوران را بخاطر می آورند.
برخلاف سایر روزها، در روز نهم آو هنگام صبح تفلین گذارده می شود اما در وقت تفیلای منیحا (نماز عصر) تفلین گذارده می شود. هنگام غروب بعد از تفیلای عرویت، با امید آنکه بیت همیقداس دوباره آباد خواهد شد و قوم بنه ایسرائل توسط ماشیح آزاد خواهد شد و نجات پیدا خواهد کرد تعنیت را باز می نمایند.
5- رئیس جلادان (نِووزَرئْدان) و از کارگزاران پادشاه بابل (نِبوخَدْنِصَر) در هفتمین روز ماه پنجم (آو) به شهر اورشلیم حمله ور شد. او با سربازان کَسیدیم که در اختیار داشت، حصارهای اورشلیم را ویران نمود، سپس خانه خداوند (بیت همیقداش)، کاخ پادشاه و تمام خانه های شهر اورشلیم به ویژه خانه های بزرگ و مجلل را به آتش کشید و ویران نمود. (ماخیم ب 10- 25:8 )
6- پنجاه و دو سال پس از ویرانی معبد دوم، شهر (بیتار) مرکز تجمع روحانیون و اندیشمندان مذهبی مورد تهاجم عظیم سپاهیان رم قرار گرفت، حمله و قتل عام ساکنین به نحوی انجام گرفت که مورخین آن دوران وسعت فاجعه را این گونه رقم زدند !! که پای اسبان مهاجمین دشمن تا زانو در خون کشته شدگان مردم شهر فرو می رفت. شهر بیتار در تاریخ نهم آو سقوط کرد، به تلی از خاک مبدل شد .
یکی دیگر از مهم ترین وقایع شوم که در تاریخ قوم بنه ایسرائل به ثبت رسیده، بیرون راندن بیش از سیصد هزار نفر از شهروندان یهودی اسپانیا در ماه آو می باشد.
در سال 1492 میلادی به دستور پادشاه اسپانیا (فردیناد دوم )کلیه یهودیان ملزم به ترک خانه و کاشانه خود شدند ، آنان مجبور شدند با بجا گذاشتن تمام دارایی خود، پای برهنه، گرسنه، به صورت آواره راهی دیگر کشورهای جهان شوند. (به موجب فرمان اخراج به یهودیان دستور داده شد یا به آئین کاتولیک رو آوردند یا اسپانیا را ترک کنند) . این مهاجرت ناخواسته باعث گردید بسیاری از خردسالان و سالخوردگان در بین راه جان خود را از دست بدهند، آنهاییکه ماندند و به مأوای رسیدن، سوگند یاد کردند که هرگز پای بر سرزمین اسپانیا نگذارند.

سربازان دشمن در حال حمل غنائم بدست آمده از معبد مقدس یهود
(منورای هفت شاخهٔ پرستشگاه اورشلیم را تیتوس، امپراتور خونخوار روم پس از ویران کردن دومین معبد یهود به شهر روم برد.)این حکاکی را برای یاد بودپیروزیدر ستونها در وازه های روم انجام داده اند

منابع مورد استفاده :
باورهای اسطوره ای: یوسف ستاره شناس