سوکا

پنج روز بعد از یوم کیپور، پانزدهم ماه تیشری مصادف است با خگ سوکوت (عید سایبان ها). طبق یک سنت دیرینه، یهودیان با برپایی سوکا (سایبان) طی هفت شبانه روز در آن زندگی می کنند و با انجام مراسمی خاص جشن سوکا را برگزار می کنند.
واژه سوکا در فرهنگ لغات عبری به معنای سایبان (خیمه ای قابل برچیدن) آمده، معنای دیگر آن سایبانی است موقت بدون حفاظ که از شاخه و برگ درختان با قوانین ویژه ای ساخته شده باشد.
در کتاب مقدس سفر لاویان فصل 23 دستوراتی از جانب خداوند برای ساختن سوکا بیان شده است. این جشن از دو نظر بسیار حائز اهمیت می باشد از یک سو یادآور خروج قوم بنی ایسرائل از سرزمین مصر و چهل سال اقامتشان در صحرای سینا می باشد که توسط ابرهای پر جلال الهی همانند سایبانی در آن شرایط سخت و طاقت فرسا بیابان، در مسیر سفرشان محافظت می شدند. یهودیان با سکونت در سوکا نشان می دهند که پناه انسانها، دیوارها و سقف های به ظاهر مستحکم خانه ها نیست، بلکه در هر شرایطی نظارت مستقیم قادر مطلق است که آنان را (همانند بنی ایسرائل در بیابان) محافظت می نماید. از سوی دیگر خگ سوکوت، عید جمع آوری محصول می باشد و به عبارتی جنبه کشاورزی هم دارد و آن نشانگر ورود یهودیان به اورشلیم برای برگزاری سوکا و نیایش (پایان فصل محصول) جهت نعمت های بی کرانی که خداوند به بشریت ارزانی داشته است. جشن سوکوت به ایام شادمانی های یهودیان (اعیاد سه گانه שלש רגלים) ملقب شده است. به همین منظور در سفر لاویان فصل 23 ذکر شده در روز اول و هشتم دست از کار بکشند و این دو روز را چون شبات در نظر داشته باشند و نیز تاکید شده “درعیدت شادی کن”. با احتساب شمینی عصرت و سیمحا تورا مدت خگ سوکوت 9 روز به شمار می رود.

از دیگر سمبول هایی که در مراسم جشن سوکوت استفاده می شود، استفاده از لولاو و اتروگ (ترنج) و نیز خواندن براخا (دعا) با در دست گرفتن این چهار نوع از محصولات نباتی می باشد
ساختن لولاو طبق فرمانی که در تورا “سفر لاویان فصل 23” ذکر شده دارای قواعد و ضوابط ویژه به شرح ذیل است.
شاخه ای از درخت خرما را با سه عدد “مورد” و دو عدد شاخه “بید” به هم می بندند سپس اتروگی را در دست گرفته و با آن براخای גל נטילת לילב را می خوانند. لولاو و اتروگ را چهار نوع نباتات یا ארבע מינים می نامند و هر کدامشان دارای خصوصیات و تعبیرات فلسفی می باشند.
1. اتروگ یا ترنج: میوه ایست خوراکی و معطر و به اشخاصی تشبیه می شود که عالمند و علم آنها با عمل توام است.
2. شاخه درخت خرما: میوه خرما خوراکی است ولی معطر نیست و به اشخاصی تشبیه می شود که بی سوادند ولی فعال می باشند.
3. مورد: معطر است ولی خوراکی نیست و به اشخاصی تشبیه می شود که عالم اما بی عمل هستند.
4. بید: نه معطر است و نه خوراکی و به اشخاصی تشبیه می شود که نه عالمند و نه عمل می کنند.
تشبیهات دیگری هم برای لولاو و اتروگ بیان شده است.
اتروگ را به قلب، بید را به لب، مورد را به چشم و شاخه درخت خرما را به ستون فقرات تشبیه نموده اند. تعبیرات این تشبیهات بر این اساس است که انسان همواره توسط قلب (احساسات) مرتکب خطا می شود. با لبانش سخنان زشت بیان می کند و با چشمانش گناه را می بیند و با ستون فقرات که اعمال فیزیکی بدن را باعث می شود، مرتکب اعمال زشت خواهد شد.
با در دست گرفتن لولاو و اتروگ می خواهیم آگاهی دهیم که از خطا کردن بپرهیزیم. ضمن آنکه هنگام خواندن دعای هلل (הלל) خداوند را شکرگزاری می کنیم. به هنگام خواندن این تفیلا لولاو و اتروگ را به چهار جهت (شمال، جنوب، شرق، غرب) و پائین و بالا خرکت می دهیم و خواهان آن هستیم که یهودیان پراکنده در چهار گوشه دنیا، خداوند را شکر و ستایش کنند. همواره از خداوند می خواهیم که به افراد چهار گوشه دنیا و مردگان در پائین و ارواح در بالا رحم و شفقت نماید.