کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011(ملایعقوب)
Mollah Yaqoub Mary Synagogue, Isfahan, Spring 2011 (Molla Yaqoub)
برای دیدن تصاویر 360 درجه ای (پاناروما) لطفا کلیک کنید
To see 360-degree images (panorama), please click
تاریخ دقیق ساخت این کنیسا در دست نیست و بنا به گفته آقای شموئیل حای ریحانیان،قدمت این بنا در حدود ۱۰۰سال است. گرچه این کنیسا کتیبه ندارد از جمله مواردی که به تعیین قدمت کنیسا کمک می کند پرده قلمکار حخال آن است که تاریخ عبری ثبت شده بر آن قدمت آن را به اواخر دوره قاجار میرساند. این کنیسا از آن بناهایی است که به علت از بین رفتن بافت مجاور،تاحدی بطور شاخص خودنمایی می کند.قبر کمال الدین اسماعیل،شاعر اصفهانی در مجاورت این کنیسا قرار دارد و به تازگی یک ساختمان آرامگاه برروی آن ساخته شده است.در زیرزمین موجود در این کنیسا،مقبره تعدادی از بزرگان جامعه یهودی اصفهان،از جمله مرحوم ملایعقوب بانی این کنیسا واقع شده است که با نظارت میراث فرهنگی مرمت شده است.خود بنای عبادتگاه هم در سالهای 7-1376 توسط سازمان میراث فرهنگی مورد مرمت واقع شد.پس از عبور از درب ورودی،وارد یک دالان می شویم و در انتهای آن بایک تغییر جهت نود درجه به یک هشتی کوچک می رسیم.از یکی از اظلاع هشتی وارد عبادتگاه می شویم و از دیگری،وارد حیاط کوچک. ورود به عبادتگاه از گوشه جنوبی ضلع شرقی صورت می گیرد،دالان ورودی در واقع بخش زیرین قسمت بانوان است که بصورت یک نیم طبقه در جبهه جنوبی به بنا ملحق شده است.
پنجره موجود در بالای جایگاه تورات از عناصر شاخص و چشمگیر این بناست که برآورنده فرمان دینی،مبنی بر داشتن پنجره روبه اورشلیم است.نورگیری مطابق معمول از طریق نورگیرهای سقفی صورت می گیرد و تزئینات در حد کاشیکاری آزاره دیوارها و جایگاه پیشنماز باقی مانده است.در این کنیسا با«فضای درون فضا»که توسط چهار ستون برای پیشنماز ایجاد می شود،مواجه هستیم.بنا بسیار متقارن است و حالت مرکز گرا دارد و تنها عامل جهت دهنده به فضا،جایگاه تورات(سمت اورشلیم)است.
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
در حریم این کنیسا و پس از گذشتن از حیاط کوچک آن مقبره ملا یعقوب و شاگردان قرار دارد که در دوران پر تعصب قاجار می زیستهاند و بنا به روایتی پس از آنکه ملا یعقوب برسر اثبات حقانیت دین خود به گفته خود عمل کرد آب زاینده رود را در جهت مخالف جاری میسازد حاکم زمان وی را می کشد و چون میخواسته جنازه را بسوزاند ماری گرد جنازه چنبره زده و از آن حفاظت میکند تا به خاک سپرده شود.
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
روایت حبیب لوی از این ماجرا بدین شرح است :« در زمان آغا محمد خان سران کشور می خواستند یهودیان اصفهان را مسلمان نمایند آنها ۳۰ سال فرصت خواسته بودند. در آن وقت زمان موعود سررسید و ملا یعقوب رئیس روحانی یهودیان بود از وی تقاضای انجام وعده را نمودند.
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
یک داستان تاریخی حاکی از آن است که ملا یعقوب اظهار داشت که ما حاضر نیستیم و برای این تصمیم من به فرد مدعی حقانیت خودم را ثابت می کنم. پس دستور میدهد یهودیان تا روز جمعه همه روزه بگیرند و آنها را با مسلمانان و بزرگان ایشان کنار پل سی و سه پل جمع میکند و به فرد مدعی اظهار میدارد یا تو حکم بده که آب رودخانه متوقف گردد یا من حکم میکنم و هرکس توانست دیگری تابع او باشد. فرد مدعی اظهار می دارد تو حکم بده ملا یعقوب طلسمی مقدس مینویسد و درون آب میاندازد و آب متوقف می گردد سپس به فرد مدعی می گوید حالا اگر می توانی کاری کن تا آب دوباره جاری شود. فرد مدعی جواب می دهد این عمل سحر و جادو است ، مردم حاضر دو دسته می شوند دسته مسلمان طرفدار ملا یعقوب می گفتند اگر سحر است تو هم سحر کن پس فرد مدعی از موضع خود عقب نشینی می کند . ملا یعقوب به وی می گوید تا کی مزاحم ما یهودیان می شوی و فرد مدعی پاسخ می دهد نوشته ۳۰ سال قبل شنا را پاره می کنم و از مجتهد نوشته می گیرم که دیگر کاری به شما نداشته باشیم پس آن نوشته قبلی را پس داده و نوشته دوم را به امضای فتحعلی شاه هم می رسانند و به ملا یعقوب می دهند و آن نوشته در خانه آشر کدخدا باقی بود.»
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
پس از مدتی عده ای ملا یعقوب را کشتند و بعد از کشته شدن ملا یعقوب به خاطر کینهای که از آن معجزه نسبت به ملا یعقوب داشتند اجازه دفن جسد او را نمی داند و می خواستند جسد او را به آتش بکشند اما ماری به دور جسد وی می پیچد و اجازه این کار را نمی دهد از این رو از آن پس وی به ملا یعقوب ماری ملقب میشود .
پس از کشته شدن وی وبای سختی در اصفهان آمد و باعث تلفات سنگینی شد شخصی به نام موشه یحزقل نخ تاب شرح حال ملا ماری را به نظم در آورده.
در صحت تاریخی این روایت که با عناصری چون آب رودخانه و مار محافظ به نوعی بازآفرینی داستان حضرت موسی و عصایشان است نمی توان دقیق شد اما بر اساس این روایت یهودیان اصفهان ملا یعقوب را ملا ماری نیز مینامند و با زیارت او به درگاه خداوند حاجاتشان را میطلبند.
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کاشی کاری قبور این بزرگان منحصر به فرد است و ویژگی های هنر ایرانی اسلامی را با ویژگی های دین یهود در همراهی هم می توان مشاهده کرد. طرح های اسلیمی ،رنگ های اصیل کاشی کاری ایرانی ،شیوه هفت رنگ کاشی ها در کنار نمادهایی همچون ستاره داود ،هفت شمع ،کتیبه های به خط عبری همه و همه جلوه ویژه ای به این کاشی ها بخشیده اند.
این بنا چندین و چند بار چه قبل از انقلاب اسلامی به دستور فرح پهلوی و چه پس از آن با کمک خیرین و سازمان میراث فرهنگی بازسازی و مرمت شده. از آنجا که این کنیسا یکی از معدود کنیساهای وسیع محله یهودیان اصفهان بشمار می رود. هنوز بسیاری از گردهمایی ها و یشیواها و مراسم مذهبی با لطافتی سنتی در آن صورت میگیرد و مورد توجه خاص جامعه کلیمیان اصفهان است.
منابع مورد استفاده :
تاریخ حبیب لوی
پایان نامه کارشناسی ارشد رفائل صدیقپور
پایان نامه کارشناسی پگاه نقرئیان
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا یعقوب ماری اصفهان ، بهار 2011
Mollah Yaqoub Mari Synagogue, Isfahan, Spring 2011
نگرشی بر میراث فرهنگی یهودیان اصفهان « کنیسای ملایعقوب ماری »
A perspective on the cultural heritage of the Jews of Isfahan “Melai Yaqoub Mari Synagogue”