کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
برای دیدن تصاویر 360 درجه ای (پاناروما) لطفا کلیک کنید
To see 360-degree images (panorama), please click
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
برپایه مطالب آمده در کتیبه این کنیسا،ساخت آن در سال5675 عبری به اتمام رسیدهاست(1301 خورشیدی) و ساخت جایگاه پیشنماز در سال 5680 عبری برابر با 1920 میلادی توسط ابراهیم و اسحق ساسون به اتمام رس
این کنیسا برخلاف ظاهر خارجی بسیار ساده آن،یکی از زیباترین کنیساهای اصفهان است.سطح این کنیسا از کف کوچه به اندازه حدود یک متر پایین تر است.عنصر گذار در این بنا یک هشتی کوچک است که به عبادتگاه و حیاط کنیسا راه دارد.ورود به عبادتگاه از گوشه شمالی ضلع شرقی صورت میگیرد،گرچه این کنیسا از نظر کلیت شبیه کنیساهای قبلی است ولی نحوه پوشش سقف آن و نحوه باربری آن با بقیه موارد،متفاوت است.این کنیسا یکی از زیباترین جایگاههای تورات را داردکه تزئینات بسیار فراوانی در آن به چشم میخورد.ستونچه های تزئینی نیز در جبهه غربی قابل مشاهدهاند. این کنیسا دو پنجره بزرگ در جبهه غربی دارد که بهصورت متقارن نسبت به جایگاه تورات قرار گرفتهاند. قسمت بانوان در یک طبقه واقع در ضلع شرقی واقع شده و به نوعی به فضای کنیسا ملحق شدهاست. این قسمت از پنجرههای موجود در جبهه شرقی خود از حیاط نور میگیرد و ارتباط بصری آن با فضای کنیسا بهوسیله آجرکاری مشبک بسیار محدود شدهاست. مشابه کنیسای ملایعقوب، بنا کاملا متقارن و مرکز گراست و تنها عامل جهت دهنده به فضا، جایگاه تورات(محور روبه اورشلیم) است. گفته شده معمار این کنیسا مسلمانی کوتاه قامت بوده و در ساخت محراب کنیسا از الگوی محراب مسجد سید بهره بردهاست.
موقعیت فعلی اثر .محلهی جویباره – خیابان کمال – چهار راه ماهی فروشان است.
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
در ازاره سالن کنیسای ملانیسان نیز از کاشی کاری های هفت رنگ درزمینهای تخت و یکدست از رنگ فیروزهای متمایل به سبز استفاده شده و سطوح بهشکل لوزی قاببندی شدهاند و درهرقاب نقش گلدانی پر از گل جلوه میکند.
گل زنبق نقشی مهم درتزئین گلدانها دارد، رنگها ی غالب سبز ،صورتی ،قرمز و زرد هستند و رنگهایی چون آبی و سیاه نیز مورد استفاده قرارگرفتهاند.
ستونها در کنیسای ملانیسان از پایه ستونی ساده به میل ستونی صاف، یکدست و یک اندازه،تا سرستون ادامه مییابد این سرستونها شامل طومارهایی هستند که درنگاه اول سر ستونهای یونان باستان را به یاد میآورند اما شکل طومارها،میل ستون و پاسنگ چندان شباهتی به آن روش ندارد.
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mullah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mullah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
رسمی بندیها در سالن کنیسای ملانیسان گاهی تا عرقچین گنبد و حتی تا عرقچین زیر نورگیر امتداد مییابد و فضایی پرطرح و رسم را ایجاد میکند.
استفاده از رنگ آبی روشن ،برای رسمیبندی ها و همچنین آبی لاجوردی ،برای زمینه قابهای حاشیه هشت ضلعی نورگیر که شامل کتبیههایی به زبان عبری هستند استفاده از حاشیههای تزئینی ،همچنین ابزار طنابی و قطاربندی گچی دردیواره هشت ضلعی نورگیر جلوهای خاص به این قسمت از بنا دادهاند. رسمیبندیهای زیر نیم عرقچین سمت محراب سالن کنیسای ملا نیسان دارای تزئینات رنگی منحصر به فردی است .
رنگ غالب دراین تزئینات آبی لاجوردی و قهوهای است که بهصورت ضربات قلمو برای القای بافت رنگی صورت گرفتهاست .
حاشیه ی این ترنج ها با نقوش گل و اسلیمیتزئین شدهاند و طاسه های بزرگ را نیز به نقوش درشت اسلیمینقش پردازی کردهاند همچنین مقرنس کاریهای نیم سرستونهای دوطرف محراب به سبک قاجاری مطلا شده اند.
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
نیم ستونهای دو طرف محراب نیز تزئینات گچ بری مطلا بر زمینه ی لاجوردی و سبز را جلوهگر میکنند .گلهای تزئینی زنبق کم برجسته گچی برنیم ستون ها انطباقی کامل با زنبق های کاشیکاری همچنین زنبق های منبت کاری شده روی چوب این سالن دارند.
استفاده هم زمان از عناصر مختلف تزئینی درضلع سمت محراب، سالن کنیسای ملانیسان را بسیار مجلل و از نظر نقش شلوغ تر از دیگر کنیساها کردهاست.
این کنیسا دارای تزئینات دیگری هم چون مشبکهای چوبی بسیار ساده درضلع روبه روی محراب و همچنین مشبکهای آجری ساده و در قوس روبه روی محراب و یا تزئینات چوبی دیگری هم چون نقوش درچوبی محراب و گره چینیهای حاشیه ی سکوی مرکز سالن و منبت هایجایگاه پیش نماز است .
هم اینک یک حوزه علمیه مسلمین درمجاورت این کنیسا درحال ساخت است که این خود مهر تاییدی برهم زیستی مسالمت آمیز ادیان دراصفهان میباشد.
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mullah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
از جمله پیش نمازان این کنیسا میتوان ملا نیسان و یهودای گبای و… رانام برد. همچنین امرز خانواده کامل حزانت این کنیسا را به عهده دارند و با کمک میراث فرهنگی اصفهان این کنیسا در 1398 خورشیدی پس از بازسازی طی مراسمی دوباره افتتاح گشت.
در سالهای پیش این کنیسا از رونق بسیاری برخوردار بود و نمازگزاران بسیاری در آن به انجام فرایض دینی میپرداختند به گونهای که در مراسم کیپور یهودیان که به رسم دیرینه در این مراسم با لباس سفید و چادرهای نقده یا زردوزی شده شرکت میکردند به سختی میتوانستند جایی برای نشستن پیدا کنند.
این مقاله با کمک خانم پگاه نقرئیان به نگارش درآمده . و از منابعی :
پایان نامه کارشناسی پگاه نقره ئیان
پایان نامه کارشناسی ارشد رافائل صدیق پور
و یاداشت های بیژن خاکشور بهره بردهاست.
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
ملا نیسان در 1241خورشیدی در محله دردشت اصفهان در خانوادهای مذهبی متولد شد. در عنفوان جوانی در محضر اساتید عصر به تحصیل فلسفه و فقه زبان عبری و عربی پرداخت و نهتنها در دین یهود و قبالا به جایگاه والایی دست یافت که از مطالعه قرآن و علوم ادیان دیگر نیز غافل نماند و همین منشا فیوضات ربانی در وی گشت و پیشوای مذهبی کلیمیان شد.
وی چون اولاد نداشت تصمیم گرفت از راه دیگری نام نیک خود را به یادگار گذارد این بود که در تاریخ 1292 دست به کار احداث کنیسا شد امادر ابتدای امر با ساخت کنیسا موافقت نمیشد ملا نیسان فغان برآورد که قرار است محلی برای حمد و تسبیح خدا بنا شود و شمایان اجازه نمیدهید این شد که به فتوای آخوند محل شرط بر این شد که کنیسا از سطح دیگر سازهها پایینتر باشد تا مجوز ساخت صادر شود ملا نیسان چون این را شنید خود بیل به دست گرفت و در محل فعلی کنیسا شروع به گود کردن زمین کرد. این کنیسا به کوشش و کمک مالی ملا نیسان و همسرش بنا شدهاست اما از آن جا که هزینه ساخت کنیسا بیشتر از توان مالی آن ها بود، بسیاری از یهودیان که هنر و توانایی در ساخت و ساز داشتهاند در راستای ساخت این کنیسا همت ورزیدهاند و به عنوان کارگر و بدون دریافت دستمزد در ساخت کنیسا یاری رساندهاند. ملا نیسان خود تاجر عباهای نایینی بود و از این راه امرار معاش میکرد همچنین به لطف تلاشهای شبانه روزی همسر ملانیسان در نخ ریسی او توانست هزینه خرید چلچراغ با شکوهی را تامین کند وآن را به کنیسا اهدا کرد تا همواره یاد و خاطره او و همسرش همچون چراغی روشن این کنیسا را منور کند که البته چند سال پیش چلچراغ مذکور به فروش رفت.
کنیسا ملا نیسان اصفهان ، بهار 2011
Mollah Nisan Synagogue, Isfahan, Spring 2011
ملا نیسان در 1312خورشیدی به زیارت بیت المقدس مشرف شد و سه ماه مقیم شد و از طرف کلیه خاخامهای یهود مورد پذیرایی گرم واقع شد .هنگام مراجعت به ایران آنچه کردند او را آنجا نگاهدارند، راضی نشد و این خود نشانه بارزی است که مشارالیه علاقه مفرطی به ایران و مخصوصاً اصفهان داشته هشت سال قبل از وفاتش بر اثر افتادن ضربه علاج ناپذیری به پایش وارد آمد ، ولی همچنان به نیروی عزم و اراده با رنج تن و روان مجاهدت میکرد. تا این که اول اسفندماه بیماری وی شدیدتر گشت و رفته رفته نیروی بدن از معارضه با آن درد عاجز ماند و پیشوای جامعه یهود در سن هشتاد سالگی صبحگاه پنج شنبه ششم اسفندماه 1321 به سرای جاودانی شتافت.
مزار وی و همسرش سارا خانم اکنون در مجموعه سرح بت آشر در زیر سایبان چهارطاقی با پلاکی ثبت شده و زیارتگاه دوستدارانش است.
نگرشی بر میراث فرهنگی یهودیان اصفهان « کنیسای ملا نیسان »
A perspective on the cultural heritage of Isfahan Jews “Molla Nisan Synagogue”